بینش و ارزش
یکایک افراد جامعه متعهد به حفظ و احترام به کرامت انسان ها می باشند.این امر در شرایط بیماری از
اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر اساس قانون اساسی توجه به کرامت والای انسانی از اصول پایه نظام
جمهوری اسلامی بوده ، دولت موظف است خدمات بهداشتی - درمانی را برای یکایک افراد کشور تأمین کند.
بر این اساس ارائه خدمات سلامت باید عادلانه و مبتنی بر احترام به حقوق و رعایت کرامت انسانی بیماران
صورت پذیرد.
این منشور با توجه به ارزشهای والای انسانی و مبتنی بر فرهنگ اسلامی و ایرانی و بر پایه برابری کرامت ذاتی
تمامی گیرندگان خدمات سلامت و با هدف حفظ ، ارتقا و تحکیم رابطه انسانی میان ارائه کنندگان و
گیرندگان خدمات سلامت تنظیم شده است.
حقوق بیمار
-1دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است.
- ارائه خدمات سلامت باید:
(1-1شایسته شان و منزلت انسان و با احترام به ارزشها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد ؛
(1-2بر پایهی صداقت، انصاف،ادب و همراه با مهربانی باشد ؛
(1-3فارغ از هرگونه تبعیض از جمله قومی، فرهنگی، مذهبی، نوع بیماری و جنسیتی باشد ؛
(1-4بر اساس دانش روز باشد ؛
(1-5مبتنی بر برتری منافع بیمار باشد ؛
(1-6در مورد توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت و اولویت های درمانی بیماران باشد ؛
(1-7مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم از پیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد ؛
(1-8به همراه تامین کلیه امکانات رفاهی پایه و ضروری و به دور از تحمیل درد و رنج و محدودیتهای
غیرضروری باشد ؛
(1-9توجه ویژهای به حقوق گروههای آسیبپذیر جامعه از جمله کودکان،زنان باردار، سالمندان، بیماران
روانی، زندانیان، معلولان ذهنی و جسمی و افراد بدون سرپرست داشته باشد ؛
(1-10در سریعترین زمان ممکن و با احترام به وقت بیمار باشد ؛
(1-11با در نظر گرفتن متغیرهایی چون زبان، سن و جنس گیرندگان خدمت باشد ؛
(1-12در مراقبتهای ضروری و فوری )اورژانس(، بدون توجه به تأمین هزینهی آن صورت گیرد. در موارد
غیرفوری)الکتیو( بر اساس ضوابط تعریف شده باشد ؛
(1-13در مراقبتهای ضروری و فوری )اورژانس(، در صورتی که ارائه خدمات مناسب ممکن نباشد، لازم
است پس از ارائهی خدمات ضروری و توضیحات لازم، زمینه انتقال بیمار به واحد مجهز فراهم گردد؛
(1-14در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیماری غیر قابل برگشت و مرگ بیمار قریب الوقوع می باشد با
هدف حفظ آسایش وی ارائه گردد. منظور از آسایش کاهش درد و رنج بیمار، توجه به نیازهای روانی،
اجتماعی، معنوی و عاطفی وی و خانوادهاش در زمان احتضار میباشد. بیماردر حال احتضار حق دارد در
آخرین لحظات زندگی خویش با فردی که میخواهد همراه گردد.
-2اطلاعات باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد.
(2-1محتوای اطلاعات باید شامل موارد ذیل باشد:
(2-2-1مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش ؛
(2-1-2ضوابط و هزینههای قابل پیش بینی بیمارستان اعم از خدمات درمانی و غیر درمانی و ضوابط بیمه و
معرفی سیستم های حمایتی در زمان پذیرش ؛
(2-1-3نام، مسؤولیت و رتبهی حرفهای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و
دانشجو و ارتباط حرفهای آنها با یکدیگر؛
(2-1-4روشهای تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هر روش و عوارض احتمالی آن ، تشخیص
بیماری، پیش آگهی و عوارض آن و نیز کلیهی اطلاعات تأثیرگذار در روند تصمیمگیری بیمار ؛
(2-1-5نحوهی دسترسی به پزشک معالج و اعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان ؛
(2-1-6کلیهی اقداماتی که ماهیت پژوهشی دارند.
(2-1-7ارائه آموزشهای ضروری برای استمرار درمان ؛
(2-2نحوهی ارائه اطلاعات باید به صورت ذیل باشد :
(2-2-1اطلاعات باید در زمان مناسب و متناسب با شرایط بیمار از جمله اضطراب و درد و ویژگیهای فردی
وی از جمله زبان، تحصیلات و توان درک در اختیار وی قرار گیرد، مگر اینکه:
- تأخیر در شروع درمان به واسطهی ارائهی اطلاعات فوق سبب آسیب به بیمار گردد؛ )در این صورت انتقال
اطلاعات پس از اقدام ضروری، در اولین زمان مناسب باید انجام شود(.
- بیمار علیرغم اطلاع از حق دریافت اطلاعات، از این امر امتناع نماید که در این صورت باید خواست بیمار
محترم شمرده شود، مگر اینکه عدم اطلاع بیمار، وی یا سایرین را در معرض خطر جدی قرار دهد ؛
(2-2-2بیمار میتواند به کلیهی اطلاعات ثبتشده در پروندهی بالینی خود دسترسی داشته باشد و تصویر
آن را دریافت نموده و تصحیح اشتباهات مندرج در آن را درخواست نماید.
-3حق انتخاب و تصمیمگیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت باید محترم
شمرده شود.
(3-1محدوده انتخاب و تصمیمگیری درباره موارد ذیل میباشد:
(3-1-1انتخاب پزشک معالج و مرکز ارائهکنندهی خدمات سلامت در چارچوب ضوابط ؛
(3-1-2انتخاب و نظر خواهی از پزشک دوم به عنوان مشاور ؛
(3-1-3شرکت یا عدم شرکت درهر گونه پژوهش، با اطمینان از اینکه تصمیمگیری وی تأثیری در تداوم و
نحوه دریافت خدمات سلامت نخواهد داشت ؛
(3-1-4قبول یا رد درمان های پیشنهادی پس از آگاهی از عوارض احتمالی ناشی از پذیرش یا رد آن مگر در
موارد خودکشی یا مواردی که امتناع از درمان شخص دیگری را در معرض خطر جدی قرار میدهد؛
(3-1-5اعلام نظر قبلی بیمار در مورد اقدامات درمانی آتی در زمانی که بیمار واجد ظرفیت تصمیمگیری
میباشد ثبت و بهعنوان راهنمای اقدامات پزشکی در زمان فقدان ظرفیت تصمیمگیری وی با رعایت موازین
قانونی مد نظر ارائه کنندگان خدمات سلامت و تصمیمگیرنده جایگزین بیمار قرار گیرد.
(3-2شرایط انتخاب و تصمیمگیری شامل موارد ذیل میباشد:
(3-2-1انتخاب و تصمیمگیری بیمار باید آزادانه و آگاهانه ، مبتنی بر دریافت اطلاعات کافی و جامع )مذکور
در بند دوم( باشد ؛
(3-2-2پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیمگیری و انتخاب داده شود.
-4ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصی بیمار)حق خلوت( و
رعایت اصل رازداری باشد.
(4-1رعایت اصل رازداری راجع به کلیهی اطلاعات مربوط به بیمار الزامی است مگر در مواردی که قانون آن
را استثنا کرده باشد ؛
(4-2در کلیهی مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریم خصوصی بیمار احترام گذاشته شود.
ضروری است بدین منظورکلیهی امکانات لازم جهت تضمین حریم خصوصی بیمار فراهم گردد؛
(4-3فقط بیمار و گروه درمانی و افراد مجاز از طرف بیمار و افرادی که به حکم قانون مجاز تلقی میشوند
میتوانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند؛
(4-4بیمار حق دارد در مراحل تشخیصی از جمله معاینات، فرد معتمد خود را همراه داشته باشد. همراهی
یکی از والدین کودک در تمام مراحل درمان حق کودک می باشد مگر اینکه این امر بر خلاف ضرورتهای
پزشکی باشد.
-5دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات حق بیمار است.
(5-1هر بیمار حق دارد در صورت ادعای نقض حقوق خود که موضوع این منشور است، بدون اختلال در
کیفیت دریافت خدمات سلامت به مقامات ذی صلاح شکایت نماید ؛
(5-2بیماران حق دارند از نحوه رسیدگی و نتایج شکایت خود آگاه شوند ؛
(5-3خسارت ناشی از خطای ارائه کنندگان خدمات سلامت باید پس از رسیدگی و اثبات مطابق مقررات در
کوتاهترین زمان ممکن جبران شود.
در اجرای مفاد این منشور در صورتی که بیمار به هر دلیلی فاقد ظرفیت تصمیمگیری باشد، اعمال کلیهی
حقوق بیمار- مذکور در این منشور- بر عهدهی تصمیمگیرندهی قانونی جایگزین خواهد بود. البته چنانچه
تصمیمگیرندهی جایگزین بر خلاف نظر پزشک، مانع درمان بیمار شود، پزشک میتواند از طریق مراجع
ذیربط درخواست تجدید نظر در تصمیمگیری را بنماید.
چنانچه بیماری که فاقد ظرفیت کافی برای تصمیمگیری است، اما میتواند در بخشی از روند درمان معقولانه
تصمیم بگیرد، باید تصمیم او محترم شمرده شود