. افراد وقتی که در حالت معمول و همیشگی خود از لحاظ ذهنی نیستند افکار خودکشی را تجربه می کنند. این امر می تواند به دلیل بیماری هایی مانند افسردگی و یا به دلیل اتفاقات استرس زای زندگی باشد. به همین دلیل می توان گفت این افکار معمولا زودگذر و قابل درمان هستند. راه های فراوانی برای کنترل افکار خودکشی و جلوگیری از پیش آمدن حادثه ای غم انگیز وجود دارد.

چه عواملی خطر خودکشی را افزایش می دهند؟

بیماری هایی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنیا ، برخی اختلالات شخصیت، وابستگی به الکل یا مواد مخدر، یا داشتن درد زیاد به خاطر بیماری جسمی مانند سرطان و برخی عوامل دیگر ممکن است خطر خودکشی را افزایش دهند.

چرا افراد افکار خودکشی دارند؟

افرادی که در حالت عادی و همیشگی نیستند مثلا افراد افسرده و یا تحت تاثیر مواد، یا افرادی که احساس ناامیدی نسبت به تحمل و یا مشکلات زندگیشان دارند،ممکن است تمایل به خودکشی پیدا کنند.معمولا این احساسات و افکار قابل درمان هستند و یا با گذشت زمان تغییر می کنند.

افراد با افکار خودکشی  اغلب فکر می کنند دیگران بدون آن ها راحت ترهستند. اما حقیقت این است که خودکشی باعث ایجاد احساس گناه در بازماندگان فردی که خودکشی کرده است می شود. افراد خانواده، دوستان و متخصصان سلامت روان از خود سوال می کنند که چه کار دیگری برای کمک به فردی که خودکشی کرده می توانستند انجام دهند و آرزو می کنند کاش فردی که خود را کشته است، احساساتش را با آنها در میان گذاشته بود.

افکار و باورهای نادرستی درباره خودکشی وجود دارد که به ذکر چند نمونه رایج آنها می پردازیم:

1 – کسانی که راجع به خودکشی و قصدشان برای خودکشی صحبت می کنند واقعا به خود آسیبی نخواهند زد  و فقط قصد جلب توجه دارند. این فکر غلط است ، بسیاری از کسانی که در اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند احساسات، افکار و نقشه های خودکشی خود را قبل از مرگ، با دیگران در میان گذاشته اند . هر گونه تهدید مبنی بر آسیب رساندن به خود باید کاملا جدی تلقی شود.

2 – اینکه خودکشی همیشه تکانشی و ناگهانی ا تفاق می افتد و بدون هیچ هشدار قبلی روی می دهد تصوری غلط است. اگرچه ممکن است برخی از مرگ های ناشی از خودکشی ناگهانی روی دهد، ولی معمولا خودکشی با زمینه فکری قبلی صورت می گیرد. بسیاری از افرادی که خودکشی می کنند ، قبلا نشانه هایی کلامی یا رفتاری که نشان دهنده نیت و افکار خودکشی است ، نشان داده اند( مثل حلالیت طلبیدن  و ذکر آخرین خداحافظی، دچار پوچی فلسفی شدن، منزوی شدن، نوشتن وصیت نامه و...)

3 – اینکه فردی که از خودکشی نجات پیدا کرده ، بهبود یافته و خطر خودکشی رفع شده است تفکری غلط است.  در واقع یکی از زمان های پرخطر بلافاصله بعد از بحران یا در زمانی است که فرد به علت اقدام به خودکشی در بیمارستان بستری است. همچنین یک هفته بعد از مرخص شدن از بیمارستان نیز از مواقعی است که فرد بسیار آسیب پذیر است.

4 – این موضوع که خودکشی برای بقیه است نه برای ما، تصوری غلط است. خودکشی ممکن است برای همه آدم ها در هر خانواده یا نظام اجتماعی رخ دهد.

5 – اگر فردی یک بار سعی کرد خود را بکشد دیگر هیچ گاه این کار را نخواهد کرد، نیز نتیجه گیری غلطی است. در واقع سابقه اقدام قبلی، یکی از مواردی است که ممکن است خودکشی مجدد را افزایش بدهد.

6 – کودکان هیچ گاه اقدام به خودکشی نمی کنند ، چون متوجه مفهوم مرگ نمی شوند یا آنقدر رشد نکرده اند که درگیر عمل خودکشی شوند. این توجیه نیز غلط است . اگرچه خودکشی در کودکان نادر است، اما کودکان نیز اقدام به خودکشی می کنند، هر تظاهری از افکار یا رفتار خودکشی در هر سنی باید جدی گرفته شود.

اگر افکار خودکشی دارم چه کاری می توانم انجام دهم؟

اگر افکاری در مورد خودکشی دارید، احساس تنهایی می کنید و یا حس می کنید که هیچ کس نمی تواند به شما کمک کند و یا این که کسی به شما اهمیت نمی دهد، باید بدانید که بیشتر افکار خودکشی موقتی هستند ، بهتر می شوند و یا درمان می شوند.

متخصصان سلامت، سازمان های خیریه، خانواده و دوستانتان به شما کمک خواهند کرد از عهده احساسات خود برآیید و به شما در پیدا کردن راهکارهایی برای زندگی کمک می کنند.

موارد زیر کارهایی است که به شما در طول این زمان دشوار کمک می کند:

1 – با افراد قابل اعتماد صحبت کنید.

گاهی اوقات فقط ابراز احساسات و افکارتان کمک کننده است. به یاد داشته باشید شما ممکن است در وضعیت ذهنی همیشگی خود نباشید. بنابراین برخی احساسات می توانند گیج کننده باشند و صحبت در مورد آن ها با شخص دیگری ممکن است به شما کمک کند امور را طور دیگری ببینید. کسانی که ممکن است با گوش کردن، به شما کمک کنند، عبارتند از:

دوستان نزدیک، والدین و اعضای خانواده ، پزشکان خانواده، مراکز مشاوره تلفنی شامل خطوط صدای مشاور سازمان بهزیستی ، متخصصان سلامت روان شامل روانپزشک، مشاور و روانشناس بالینی وسلامت.

2 – به پزشک خود مراجعه کنید.

برای اینکه از عهده احساسات خودکشی خود برآیید ، مراجعه به پزشک خانواده یا پزشک عمومی نزدیک محل زندگی یا مرکز بهداشتی- درمانی روستایی یا شهری می تواند شروع خوبی باشد. او قادر خواهد بود دریابد که آیا نشانه هایی از افسردگی و یا دیگر اختلالات روانی که در بالا ذکر شد دارید یا خیر. به یاد داشته باشید که بیشتر (ولی نه همه) افراد با افکار خودکشی مبتلا به یکی از این بیماری ها می باشند .بسیاری از این بیماری ها با موفقیت درمان می شوند. برای مثال اگر افسردگی دارید، درمان افسردگی ممکن است احساس شما را تغییر دهد. بعد از درمان، افکار خودکشی تان سرکوب خواهد شد.

3 – خدمات بیمارستان

پزشکتان ممکن است شما را به سمت متخصصان سلامت روان مانند روان پزشک، روان شناس یا مشاور و ... راهنمایی کند.

در موارد بحرانی می توانید به قسمت اورژانس بیمارستان های عمومی یا روان پزشکی مراجعه کنید. پزشک با شما صحبت کرده و به افکار و احساسات خودکشی شما رسیدگی می کند . بستری شدن در بیمارستان ناخوشایند است ولی بعضی اوقات در مواقع حاد توصیه می شود.

نکته 1: وقتی احساس خوبی ندارید از مصرف نوشیدنی های الکلی و سایر مواد روان گردان پرهیز کنید چرا که حال تان را بدتر می کند و منجر به عکس العمل های ناخواسته با عوارض جبران ناپذیر خواهد شد.

نکته 2: اگر داروی بیش از حد مصرف کرده اید و یا به صورت جدی به خود صدمه زده اید به دنبال کمک فوری باشید و با شماره اورژانس 115 تماس بگیرید یا به اورژانس بیمارستان بروید. به یاد داشته باشید دلایلی که افراد به خاطر آنها می خواهند خود را بکشند  موقتی اند . مسائل، قابل حل هستند.

در مورد شخص دیگری که افکار خودکشی دارد، نگران هستم. برای کمک چه کاری می توانم انجام دهم؟

اگر نگران دوست، همسر یا خویشاوندان خود که افکار خودکشی دارند، هستید، می توانید کارهای زیادی برای کمک به آنها انجام دهید. کسانی که به فکر پایان دادن به زندگی خود هستند، بسیار ناامیدند. بنابراین نشان دادن اینکه کسی به آن ها  اهمیت می دهد، بسیار مهم است . مهم ترین کاری که می توانید انجام دهید ، گوش دادن به آن ها و اجازه برون ریزی احساسات و افکارشان است. این کار اغلب بسیار موثر است . بعضی اوقات، تنها داشتن موقعیت صحبت کردن با یک نفر دیگر موثر است.

آن ها را مجاب کنید از متخصصین حوزه سلامت روان کمک بگیرند بگویید که در این مسیر همراه شان خواهید بود . به آن ها پیشنهاد حمایت کنید و نشان دهید که به آن ها اهمیت می دهید. مرتب به آن ها سر بزنید تا نشان دهید واقعا برای شما اهمیت دارند. سعی کنید افکار و فعالیت های آن ها را به سوی چیزهایی سوق دهید که برای آن ها لذت بخش است و ذهن شان را از احساسات منفی دور نگه دارید.

همچنین می توانید آن ها را به مراکز حمایتی و درمانی که در بالا ذکر شد، راهنمایی کنید. اگر فکر می کنید ممکن است بیماری جسمی یا روانشناختی داشته باشند، آن ها را تشویق کنید به پزشک خود مراجعه کنند. اگر فکر می کنید همراهی شما کمک کننده است، پیشنهاد دهید که با آن ها بروید/واحد بهداشت روان مرکز بهداشت محلات