واکسیناسیون کرونا در ایران از بهمن ۹۹ آغاز شد اما روند واکسیناسیون در ماه‌های ابتدایی کند پیش می‌رفت. تا روز آغاز به کار دولت جدید، یعنی ۱۲ مردادماه، ۱۳٫۵ میلیون دوز واکسن کووید ۱۹ در کشور تزریق شده بود که حدود ۱۱ میلیون آن مربوط به دوز اول بود. این درحالی است که امروز، ۹ مهرماه، مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به حدود ۵۶ میلیون دُز رسیده و بیش از ۳۹ میلیون آن مربوط به دوز اول است.

افزایش آمار واکسیناسیون باعث شده تا صحبت‌ها برای اجرای طرح قرنطینه هوشمند جدی‌تر شود. آن‌گونه که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید، ظرف چند هفته آینده به‌جای محدودیت‌های عمومی کرونایی شاهد اعمال محدودیت برای حضور یافتن در برخی اماکن تنها برای افرادی خواهیم بود که واکسن تزریق نکرده‌اند. کشورهای مختلف در جهان نیز از ماه‌ها پیش و با گسترش واکسیناسیون، برخی محدودیت‌های عمومی را برداشته‌اند. یکی از این محدودیت‌ها مربوط به سفرهای خارجی می‌شود که ورود گردشگران و شهروندان خارجی را مشروط به ارائه کارت واکسن معتبر علاوه‌بر تست منفی کرونا می‌کند. کمی پیش ستاد مقابله با کرونا نیز این الزام را برای گردشگران به کشور تصویب کرد. بر همین اساس، وزارت بهداشت از اوایل شهریور ماه، سامانه‌ای برای صدور کارت واکسن دیجیتال برای مسافرت به کشورهای خارجی راه‌اندازی کرد.

کارت دیجیتال واکسن کرونا چیست
با تزریق کرونا در مراکز واکسیناسیون، کارت یا برگه‌ای حاوی اطلاعات واکسیناسیون به فرد داده می‌شود. این اطلاعات بالافاصله در سامانه الکترونیک سلامت نیز وارد می‌شود؛ بااین‌حال این کارت‌ها نمی‌تواند ملاک سفرهای بین‌المللی قرار بگیرد یا برای بررسی صحت و سقم دریافت واکسن در مراکز عمومی و اجتماعی استفاده شود.

همین موضوع باعث شد تا مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت ابتدا سامانه‌ای را برای صدور کارت دیجیتال واکسن و مسافرت به کشورهای خارجی راه‌اندازی کند. این سامانه با نشانی vcr.salamat.gov.ir در دسترس است و کارت واکسن را به دو زبان فارسی و انگلیسی صادر می‌کند. سپس سامانه‌ی دیگری به نشانی vcr.salamat.gov.ir/fa دراختیار دیگر شهروندان قرار گرفت تا برای دریافت خدمات مختلف اجتماعی از آن‌ها طلب شود؛ اما تا روز گذشته این سامانه تنها برای متولیدن ۱۲۸۰ تا ۱۳۲۰ فعال بود. درنهایت صبح امروز، ۹ مهرماه، سامانه جامع واکسیناسیون برای ثبت‌نام کارت دیجیتال واکسن کرونا برای عموم مردم معرفی شد.

کارت‌ واکسن دیجیتال حاوی اطلاعات مربوط به فرایند واکسیناسیون افراد است که می‌توان آن را به‌صورت PDF یا اسکرین‌شات ذخیره‌ و چاپ کرد. به‌علاوه در این کارت یک کد QR قرار دارد که با اسکن آن می‌توان به صحت و سقم اطلاعات کارت پی برد. تمامی مراحل ثبت‌نام و صدور کارت واکسن، چه برای شهروندان و چه مسافران سفرهای خارجی، رایگان است و نیاز به پرداخت هیچ هزینه‌‌ای ندارد.

کارت واکسیناسیون برای دریافت چه خدماتی الزامی می‌شود؟
از زمان شروع واکسیناسیون در کشور بارها اعلام شده که پس از پوشش ۷۰ درصد مردم، دریافت برخی خدمات منوط به ارائه کارت واکسیناسیون خواهد شد. وزیر بهداشت جدید و ستاد کرونا نیز در روزهای اخیر از این مسئله سخن گفته‌اند. با باز شدن سامانه واکسیناسیون برای تمام گروه‌های سنی در روزهای اخیر، ستاد کرونا قصد دارد پوشش واکسیناسیون را به‌حد قابل‌قبولی برساند تا برای بازگشایی برخی مشاغل اقدام کند که در دو سال اخیر به‌دفعات مکرر بسته شدند.

گفته می‌شود همه خدمات در اماکن تجمعی، خدمات بانکی و اداری و دریافت بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس منوط به ارائه کارت واکسیناسیون خواهد شد. وزیر بهداشت در این مورد گفته است سفرهای هوایی، زیارت از اماکن مذهبی، اقامت در هتل و برخی فعالیت‌های اجتماعی همچون خدمات بانکی و حضور در دانشگاه‌ها منوط به ارائه کد QR وزارت بهداشت خواهد شد که نشان‌دهنده دریافت هر دو دوز واکسن کرونا است.

طبق پیشنهادهایی که به ستاد کرونا شده است، کارمندان دستگاه‌های دولتی و سازمان‌ها و ادارات باید کارت واکسن دریافت کنند و با داشتن این کارت اقدام به ارائه خدمت به افرادی کنند که کارت واکسیناسیون دارند. این موضوع برای اماکنی همچون استخر، باشگاه ورزشی، تالارها و پاساژهای خرید هم مطرح شده. مسئولان همچنین در فکر ارائه مشوق‌هایی همچون اجازه سفر به افراد واکسن‌زده برای تردد بین استانی هستند. چهار مهرماه رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرد کسانی که واکسن کرونا نزنند و داوطلب واکسیناسیون هم نباشند، برای استفاده از خدمات عمومی باید به‌صورت مرتب و با هزینه شخصی تست PCR بدهند.

مسئولان بهداشتی می‌گویند برای بازگشایی اماکن باید دست‌کم ۷۰ درصد جمعیت کشور واکسینه شوند؛ این درحالی است که میزان واکسیناسیون در کشور به ۲۰ درصد رسیده و ۶۲ درصد از کل جمعیت هم دست‌کم یک دوز واکسن دریافت کرده‌اند. آن‌گونه که وزیر بهداشت پیش‌بینی کرده تا پایان دهه فجر اکثر مردم علیه کرونا واکسینه خواهند شد. وزیر بهداشت همچنین گفت احتمال دارد با گسترش واکسیناسیون، تا پایان مهرماه ۷۰ درصد جامعه واکسینه شوند؛ البته به نظر نمی‌رسد این پیش‌بینی تا پایان ماه جاری شکل واقعیت به خود بگیرد.

کارت واکسن بین‌المللی
مسافران سفرهای بین‌المللی باید دو هفته قبل از سفر خود برای دریافت کارت دیجیتال واکسن کرونا اقدام کنند. این افراد باید واکسینه کامل باشند؛ یعنی حداقل دو دوز واکسن مورد تأیید کشور مقصد را دریافت کرده باشند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تاکنون تنها به واکسن ساخت شرکت فایزر تاییدیه کامل داده است؛ بااین‌حال واکسن‌های زیر، مجوز مصرف اضطراری را از این سازمان دریافت کرده‌اند:

مادرنا
جانسون اند جانسون
آسترازنکا
کووی شیلد (آسترازنکا تولید هند)
سینوفارم
سینوواک

تاکنون ۲۹ کشور اروپایی ایمنی‌بخشی واکسن‌های فایزر، مادرنا، جانسون‌اند‌جانسون و آسترازنکا را به رسمیت شناخته‌اند. ۷۹ کشور نیز سینوفارم را تأیید کرده‌اند. البته سفر به کشورهای اروپایی جدا از دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط اتحادیه اروپا، ممکن است با توجه به شرایط داخلی برخی کشور قوانین جداگانه‌ای داشته باشد؛ برای بررسی این شرایط می‌توان از ابراز گروه VisaGuide.World استفاده کرد. به‌صورت کلی، برای سفر به هر کشور باید شرایط واکسیناسیون و قرنطینه‌ را درخصوص آن کشور خاص بررسی کرد.

پس از بررسی شرایط ورود به کشورها، افراد باید تنها ازطریق سامانه وزارت بهداشت به نشانی salamat.gov.ir نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند. این وب‌سایت پیش‌تر مخصوص ثبت‌نام واکسن کرونا و ثبت عوارض واکسن بود؛ اما حالا ثبت‌نام دریافت کارت واکسیناسیون نیز به خدمات آن اضافه شده است.

مسافران خارج کشور باید گزینه ثبت‌نام کارت واکسن دیجیتال انگلیسی را انتخاب کنند و پس از آن، به سامانه ثبت درخواست کارت واکسن هدایت می‌شوند. در این صفحه، ابتدا هشدار وزارت بهداشت را مبنی بر وارد کردن دقیق اطلاعات گذرنامه به‌صورت انگلیسی مشاهده می‌کنید.

وزارت بهداشت اخطار می‌دهد که اگر نام و نام خانوادگی انگلیسی و شماره گذرنامه شما دقیقا منطبق بر اطلاعات مندرج در گذرنامه نباشد، ممکن است از ورود شما به کشور مقصد جلوگیری شود. پس از وارد کردن اطلاعات زیر، یک کد تأیید به شماره تلفن ثبت‌نامی که باید متعلق به خود فرد باشد، ارسال می‌شود.

پس از وارد کردن کد تأیید، مراحل احراز هویت به پایان می‌رسد و سپس پیغامی مبنی بر ارسال لینک کارت دیجیتال شما نمایش داده می‌شود.

لینک مذکور، نشانی اینترنتی کارت دیجیتال واکسن شما است و نهایتا یک روز پس از ثبت‌نام به متقاضی پیامک می‌شود. این کارت اینترنتی همان کارت دیجیتال واکسیناسیون شما به زبان انگلیسی است که در بیشتر کشورها معتبر است.

دریافت کارت واکسن برای افرادی که بخشی یا تمام روند واکسیناسیون خود را خارج از کشور سپری کرده‌اند، مطابق شیوه‌نامه معاونت بهداشت وزارت بهداشت انجام می‌شود. ابتدا کمیته‌ای متشکل از معاون بهداشت، رئیس مرکز حراست، رئیس اداره بازرسی و ارزیابی عملکرد دانشگاه‌های علوم پزشکی باید با بررسی اسناد مربوط به سفر شخص به خارج کشور و کارت واکسن وی، صورت‌جلسه‌ای را برای تنظیم یک فرم آماده کنند. فرم مشابه نمونه زیر خواهد بود:

سپس معاون بهداشتی دانشگاه مربوطه، صورت‌جلسه درخواست ثبت سابقه تزریق واکسن در خارج از کشور را به همراه تصویر مدارکی شامل صفحه اول و صفحه ممهور شده ورود و خروج در گذرنامه و کارت واکسیناسیون، طی مکاتبه رسمی به مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت ارسال می‌کند تا نسبت به ثبت رکوردهای متناظر بر اساس کدینگ‌های معتبر توافق‌شده اقدام کنند.

افرادی که دو دوز واکسن خارج از کشور تزریق کرده‌اند و پرونده الکترونیک فعال ندارند، باید ابتدا تشکیل پرونده دهند و مراحل تکمیل فرم بالا را ازطریق دانشگاه متبوع پیگیری کنند.

نحوه دریافت کارت دیجیتال واکسن کرونا
شهروندانی که قصد سفر به خارج کشور را ندارند و یک یا دو دوز واکسن کرونا دریافت کرده‌اند، از امروز می‌توانند کارت دیجیتال واکسن کرونا را ازطریق سامانه جامع واکسیناسیون کرونا دریافت کنند تا برخی محدودیت‌ها در زمینه مسافرت، حضور در اماکن آموزشی و ورزشی و محدودیت‌های مشاغل و اصناف برای آن‌ها به‌زودی برداشته شود.

پس از وارد شدن به سامانه واکسیناسیون و انتخاب گزینه ثبت‌نام کارت واکسن دیجیتال فارسی، شما به سامانه ثبت درخواست کارت واکسن با نشانی vcr.salamat.gov.ir/fa هدایت می‌شوید.

سپس باید شماره ملی، تاریخ تولد و شماره موبایل به نام خود را وارد کنید. به این ترتیب، نشانی اینترنتی کارت واکسن برای شما ارسال می‌شود.

درصورتی‌که در تاریخ یا نوع واکسن یا عدم ثبت یک یا دو نوبت واکسن با مشکل مواجه شدید، فرم «گزارش خطا در کارت واکسن دیجیتال» در سامانه واکسیناسیون را تکمیل کنید تا وزارت بهداشت مشکل شما را بررسی کند.

وزارت بهداشت هشدار داده که کارت‌های صادر شده ازسوی هر نهاد یا مرکز دیگر یا در قبال دریافت مبالغ پول به‌صورت فیزیکی و زبان انگلیسی فاقد اعتبار است. وزارت بهداشت این موضوع را با ابلاغ به تمامی سفارتخانه‌ها اعلام کرده است تا تنها کارت‌های صادرشده از نشانی گفته‌شده دارای اعتبار باشند. مردم می‌توانند درصورت مشاهده تخلف در این زمینه، مراتب را به شماره تلفن ۱۹۰، نهاد بازرسی و پیگیری شکایت‌های مردم وزارت بهداشت اطلاع دهند.