«جواد حسین‌زاده» در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: وارد قرنی شدیم که در کل دنیا موضوع ارتباطات شتاب فراوانی گرفته و فضای مجازی موجب تولید انبوه داده خام، فراداده و مباحثی از این دست شده است. این عصر، عصر انقلاب داده و اطلاعات است.

وی افزود: علم آمار یکی از بهترین علوم برای تحلیل داده‌ها و فراداده‌ها است و عملاً حکمرانی داده در دنیا ایجاد شده، چراکه حکمرانی شایسته بدون حکمرانی داده امکان‌پذیر نیست.

رئیس مرکز آمار گفت: مسوولان نظام با آینده‌نگری این تغییرات پارادایمی را حس کردند و رهبر معظم انقلاب نیز تاکیدات ویژه‌ای در راستای ایجاد سامانه اطلاعاتی و اتصال آنها به هم داشتند و آن را مهم‌ترین اصلاحات ساختاری در کشور برشمردند.

وی بیان کرد: حکمرانی و تبادل داده و استفاده از داده در تولید دانش و آمار اهمیت بسیاری دارد و مرکز آمار اقدام مشخصی را برای این امر مهم که مورد تاکید رهبری است، انجام داده است.

حسین‌زاده اظهار داشت: حرکت به سمت بهره‌گیری از داده و جلوگیری از موازی‌کاری در دستور کار قرار دارد و این تغییر رویکرد به سمت نظام آماری و استفاده از نظام ثبتی آمار یک انتخاب نیست، بلکه الزامی برای کشورهاست.

سرشماری ثبتی مبنا تحولی مهم در کشور

رئیس مرکز آمار ایران در خصوص عملکرد این مرکز گفت: مرکز آمار فعالیت گسترده‌ای را در یک سال گذشته انجام داده است و با پیگیری‌ها و مطالعات گسترده‌ای در حوزه ایجاد تحولات ساختاری در نظام آماری و شیوه آمارگیری‌ها، موفق شدیم به مدرن سازی نظام آماری دست یابیم. بر اساس مصوبه هیات وزیران سرشماری عمومی نفوس و مسکن به شیوه ثبتی «مبنا» اجرا شد و ستاد ملی سرشماری ثبتی مبنا با عضویت ۱۸ وزارتخانه و دستگاه ایجاد شد.

وی اضافه کرد: در وضعیت کنونی همکاری دستگاه‌ها در سرشماری ثبتی مبنا نسبی است و پس از ابلاغ برنامه عملیاتی باید دید کدام یک از دستگاه‌ها مصوبات را اجرا می‌کنند و پس از اجرای دستورالعمل ارزیابی لازم انجام می‌شود.

کرونا وقفه‌ای در نظام آمارگیری ایجاد نکرد

حسین‌زاده توضیح داد: مرکز آمار فعالیت‌های گسترده‌ای در تولید آمارهای رسمی دارد و در یک سال گذشته تهیه و انتشار آمارهای رسمی کشور، اجرای طرح‌های آماری که با کمک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها در همه کشور اجرا شده است و با آمارگیری نیروی کار، طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوارها در مناطق شهری و روستا، وضعیت بودجه خانوار و درآمدها و هزینه‌ها را ترسیم کردیم.

رئیس مرکز آمار ایران اظهار داشت: در زمان همه‌گیری بیماری کرونا بسیاری از کشورها در تولید آمار با مشکل مواجه شدند، زیرا تهیه آمار در دنیا عملیات میدانی است و کرونا بر این عملیات‌ها تاثیر داشت، اما در کشور ما هیچ وقفه‌ای در تقویم انتشاراتی نداشتیم و همه آمارها را در زمان مقرر منتشر کردیم.

وی ادامه داد: در دوران شیوع کرونا، طرح آماری کارگاه‌های صنعتی، آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری و طرح‌هایی در بخش کشاورزی انجام شد، به طوری که بازار عرضه و تقاضای بخش کشاورزی نیز گسترش داشت. همچنین آمارگیری فصلی تعداد و تولیدات دام سبک و سنگین، آمارگیری از کشتار دام در کارگاه‌های کشور، سرشماری از واحدهای پرورش قارچ خوراکی و موارد دیگر که در حوزه کشاورزی با اهمیت آن برای کشور که اثرگذار در سیاست‌های عرضه و تقاضا است، را گسترش دادیم و تهاتر زمانی انتشار را تبدیل به ماهانه و فصلی کردیم.

حسین‌زاده تصریح کرد: در حوزه شاخص‌های قیمت نیز محصولات زیادی را تولید کردیم و در شاخص قیمت مصرف‌کننده ۶ محصول داشتیم که مصرف‌کننده خانوار شهری، قیمت اجاره‌بها واحدهای مسکونی، شاخص مصرف‌کننده خانوار کل کشور، شاخص قیمت مصرف‌کننده بر اساس دهک‌های درآمدی را منتشر کردیم.

رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به انتشار شاخص قیمت تولیدکننده برای ۱۰ محصول گفت: شاخص تولیدکننده معدن، نهادهای ساختمانی، خدمات، تولید برق، محصولات کشاورزی، زراعت و باغداری تولید و به‌صورت فصلی ارائه می‌شود.

وی توضیح داد: شاخص قیمت واردات و صادرات را هم تولید کردیم و آمارهای متنوعی در حوزه متوسط قیمت را در اختیار قرار دادیم؛ همچنین طرح جدیدی از پارسال اجرا شد که برای برنامه در حوزه مسکن طرح آمارگیری از املاک مسکونی شهر تهران که برای نخستین بار تولید شده است.

شاخص‌ها در سال آینده بر سال پایه جدید ارائه می‌شود

حسین‌زاده در ادامه فعالیت مرکز آمار در یک سال  گذشته گفت: باید پنج سال یک بار سال پایه شاخص‌های قیمت و حساب‌های ملی را تغییر کند و کارهای گسترده‌ای انجام می‌شود، هم اکنون اقداماتی برای تغییر سال پایه ۱۴۰۰ انجام می‌دهیم.

رئیس مرکز آمار اظهار داشت: سال پایه را از ۱۳۹۵ به ۱۴۰۰ تغییر می‌دهیم و از ابتدای سال ۱۴۰۲ با سال پایه جدید شاخص‌های قیمت را ارائه می‌کنیم و حساب‌های ملی از اواسط سال ۱۴۰۲ بر اساس سال پایه ۱۴۰۰ منتشر خواهد شد.

وی توضیح داد: در راستای ظرفیت‌سازی در حوزه نظام آماری کشور و جلوگیری از موازی‌کاری در کشور اقدامات خوبی انجام شده و فهرست آمارهای رسمی برای نخستین بار در کشور مصوب شورای عالی آمار شده است و تقسیم کار ملی در حوزه تولید آمارهای رسمی در کشور تعیین شده تا وظیفه دستگاه‌ها در تولید آمار مشخص شود.

حسین‌زاده ادامه داد: قبلاً مناقشه بود که آمار رسمی چه آماری است و مرجع تولید آن کدام است. این اقدام موجب سازگاری دستگاه‌های اجرایی و رفع موازی‌کاری در تولید آمار می‌شود.

رئیس مرکز آمار بیان کرد: نظام آماری ما نیمه متمرکز است و مرکز آمار وظیفه نظارت و کنترل آمار را دارد. در حوزه آمار رسمی ۵۰۰ شاخص در کشور در فهرست آمار رسمی قرار گرفته است. نظامی طراحی شده که آیین‌نامه نشان کیفیت و چارچوب مدیریت کیفیت آمار را مشخص کردیم تا آمار تولیدی توسط دستگاه‌ها کیفیت لازم را داشته باشد.

تورم با گرانی متفاوت است

وی در خصوص عدم باورپذیری نرخ تورم در جامعه گفت: بین آمارهای رسمی نرخ تورم و مواردی که احساس می‌شود، تفاوت وجود دارد و احساسی که راجع به برخی از این شاخص‌ها وجود دارد، واقعی نیست.

حسین‌زاده ادامه داد: به خصوص این که این شاخص‌ها با نوسان زیادی مواجه می‌شوند و در خردادماه تورم ماهانه ۱۲ درصد بود که این رقم زیادی است و وقتی اعداد بزرگ و نوسان زیادی در ماه‌ها و دوره‌ها باشد، در زیرگروه‌ها نیز تفاوت معنی‌دار خواهد بود و باورپذیری تورم کم می‌شود.

رئیس مرکز آمار ایران اظهار داشت: معمولاً بیشترین افزایش قیمت کالاها را به همه کالاها تعمیم می‌دهیم، در حالی که ۴۷۵ قلم کالا و خدمات در سبد مصرفی داریم و تورم بر اساس آن اعلام می‌شود که برخی رشد قیمتی بالایی دارند و برخی به میانگین تورم نزدیک بوده و برخی حتی رشد نداشتند؛ اما وقتی متوسط‌گیری (میانگین) می‌شود، رقم کم می‌شود.

وی ادامه داد: ذهنیت مردم معمولاً اقلامی است که بیشترین افزایش قیمت را در دوره‌ای مشخص داشته و این رقم را به کل اقلام تعمیم می‌دهند و در نتیجه باور ما از تورم بیشتر است.

رئیس مرکز آمار تاکید کرد: بین تورم و گرانی تفاوت است و به آن توجهی نمی‌شود. تورم درصد افزایش سطح عمومی قیمت‌هاست در صورتی که گرانی سطح قیمت‌هاست و این دو با هم متفاوت است؛ مثلاً خودروی گران قیمتی، حدود دو میلیارد تومان است و جایی در سبد خانوار ندارد، چنانچه قیمت آن کاهش یابد در کاهش تورم اثر گذار است، اما باز هم خانواده نمی‌تواند آن را تهیه کند.

حسین‌زاده گفت: هر ماه ۶۰۰ هزار مظنه قیمت از اقلام در استان‌ها جمع‌آوری می‌کنیم و فرآیندهای گسترده‌ای بر روی این ارقام انجام می‌شود و در نهایت آمار منتشر می‌شود.

وی تصریح کرد: مرکز آمار یک سازمان بی‌طرف و مستقل از سیاست‌ها است و نه در سیاست پولی و مالی اثرگذار نیست و سعی می‌کند آینه درستی باشد که واقعیت را در اختیار افراد قرار می‌دهد.

به‌روزرسانی آمار عشایر کوچنده

رئیس مرکز آمار در خصوص اقدامات این مرکز در دولت سیزدهم گفت: در حوزه ثبت‌های آماری نیز اقداماتی انجام شده و برای نخستین بار سرشماری عشایر کوچنده را در سال ۹۹ انجام دادیم و این آمار در سال ۱۴۰۰ به‌روزرسانی شد.

حسین‌زاده بیان کرد: در حوزه دولت الکترونیک اقدامات خوبی انجام شده و سعی کردیم در راستای اصول بنیادین آمارهای رسمی که تفسیر درست آمار است سعی کردیم با رسانه‌ها ارتباط داشتیم.

منبع: amar.org.ir