بسمه تعالی

" مجموعه آموزشی هفته ملی کودک  "

تاریخ مناسبت:    14 -20   مهر1397

معاونت بهداشتی  دانشگاه علوم پزشکی اراک

مرکز بهداشت شهرستان اراک

 در سال 1946 بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا ، انجمن عمومی سازمان ملل به منظور حمایت از کودکان ، مرکز یونیسف را که ابتدا انجمن بین المللی ویژه کودکان سازمان ملل نام گرفت ایجاد کرد. از وظایف مهم یونیسف ، مراقبت از کودکان و برآوردن نیازهای اولیه آنها در سال های ابتدایی زندگی ؛ ترغیب و تشویق والدین به تعلیم فرزندان می باشد. همچنین تلاش می کند که بار بیماری های کودکان ، مرگ و میر در کودکان کاهش یابد و آنها را به هنگام جنگ و حوادث طبیعی و ... حمایت کند.

از آن جایی که وضعیت زندگی ، رشد و بالندگی کودکان  یکی از نشانه توان هر جامعه ای محسوب می گردد هیچ تلاشی ارزشمند تر از بخشیدن فردایی روشن به کودکان وجود ندارد . یقینا کودکان کشورمان می توانند در ساختن آینده ای بهتر و روشن تر یار و یاورمان باشد.

بدون تردید حرکت از موقعیت فعلی به شرایط مطلوبی که شایسته کودکانمان باشد نیازمند تعامل بسیاری از نهادها و سازمان ها می باشد و بایستی برای طی کردن این مسیر برنامه ریزی دقیق و علمی صورت گیرد.

شعار امسال این هفته: " آینده را باید ساخت " می باشد .

هدف از انتخاب شعار اهمیت دوران کودکی و نقش آن در شکل‌گیری شخصیت کودکان است که باید همه ارکان جامعه نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری پیدا کنند و بدانند که ساختن جامعه مطلوب جز با آموزش کودکان میسر نمی‌شود زیرا قرار است ما کودکانی را پرورش دهیم که در سال‌های آینده مسئولیت‌های اصلی جامعه را در اختیار بگیرند این زمان به سرعت می‌گذرد. همان طور که کسانی که اکنون نقش‌آفرین هستند سال‌ها پیش پشت میزهای مدرسه مشغول تحصیل بودند.

کودکان مهم‌ترین دارایی‌ها  و سرمایه‌های هر کشوری هستند و آینده هر جامعه ای در گرو امروز کودکان آن است . کودکان حق دارند در فضایی سرشار از ، شادی ، محبت و تفاهم بزرگ شوند که سهم همه‌ ی بچه ها ست و نباید به خاطر شرایطی چون بیماری و گرفتاری‌های اجتماعی که ریشه در مشکلات خانواده‌ها و فقر و غیره دارد ، این حق  را از آنها دریغ کرد.

زمان اجرای برنامه‌ها از تاریخ 14/7/97 تا 20/7/97 خواهد بود و نام گذاری روزهای هفته به قرار زیر می‌باشد:

شنبه 14 /7/ 97 : کودک ، خانواده ، سبک زندگی ایرانی اسلامی

یکشنبه 15/7/97 : کودک ، محیط زیست و میراث فرهنگی

دوشنبه 16/7/97 : کودک ، صلح ، بازی و نشاط

سه شنبه 17/7/97 : کودک ، رسانه و ارتباطات

چهارشنبه 18/7/97 : کودک ، آموزش ، سلامت و ایمنی

پنجشنبه 19/7/97 : کودکان با نیازهای ویژه ، فرصت‌های برابر

جمعه 20/7/97 : کودک ، کتاب و فرهنگ مطالعه

پیام های آموزشی استاندارد شده‌ی پیشگیری از سوانح و حوادث در کودکان :

کودکان را هنگام بازی ،‌ تنها رها نکنیم

کودکان را در سن غلت زدن در جای بلند قرار ندهیم.

داروها را دور از دسترس اطفال قرار دهیم.

سموم و حشره کش ها را در محلی امن و دور از دسترس اطفال قرار دهیم.

اتو را پس از استفاده، در جای امن قرار دهیم.

نفت و بنزین را از دسترس کودکان دور نگه‌داریم.

در صورت داشتن کودک نوپا از گذاشتن کتری روی بخاری خودداری کنیم.

پریز های برق حفاظ دار باشند.

ظروف شکستنی در اختیار کودکان قرار داده نشود.

ابزار نوک تیز را از دسترس اطفال دور کنید.

هیچ وقت کودک را در اتومبیل تنها نگذارید.

از سوار کردن کودکان در صندوق عقب ماشین خودداری کنید.

از خوابانیدن کودک در پشت شیشه عقب اتومبیل خودداری کنید.

از سوار کردن کودکان در پشت وانت و  کامیون خودداری شود.

وسایل‌ برقی‌ ‌ بایستی‌در محل‌ مناسب‌ و با اتکای‌ کافی‌ قرارداده‌ شود تا از سقوط آنها جلوگیری‌شود.

در صورت‌خراب‌شدن‌ یا وجود نقص‌ دراسباب‌بازی‌ آنها را ازدسترس‌ کودک‌ خود دور نمایید.

کودکان نباید از پله ها به عنوان مکان بازی استفاده کنند.

تخت کودک نباید نزدیک پنجره قرار گیرد.

زمین بازی باید مناسب بوده واز مصالح لغزنده وناهموار وسنگ و شیشه نباشد.

برای کودکان دوچرخه مناسب با سن و جثه آنها تهیه نمایید.

وسایل و اسباب بازی کودکان نباید سنگین و نیزدارای سطوح نوک تیز و شکسته باشد.

گیاهان و خاک و کود آنها را از دسترس کودکان دور نگه داریم.

روی قسمت خاک گلدان را با سرپوش مناسب مثل ورق پلاستیکی یا یونولیت بپوشانیم.

از نگهداری گیاهان تزئینی که دارای میوه ها و ظاهر جذاب برای کودکان می باشند خودداری نماییم.

هیچ وقت حتی برای چند لحظه کودک را داخل یا نزدیک آب(حمام، استخر،حوض و هر ظرف محتوی آب) تنها نگذاریم.

مبلمان و اثاثیه با گوشه های تیز را از مناطق پررفت  و آمد کودک برداریم.

هنگام آشپزی از شعله های عقب اجاق گاز استفاده نماییم و ظروف دسته داررا در شعله های جلوی اجاق گاز قرار ندهیم .

صندلی ایمنی کودک باید با توجه به سن و وزن او انتخاب و در خودرو نصب و استفاده گردد.

کیف دستی، ساک خرید و کیسه های نایلونی را از دسترس کودکان دور نگهداریم. به سر کشیدن کیسه توسط کودک و ناتوانی در بیرون آوردن آن موجب مشکل در نفس کشیدن و نهایتاً خفگی کودک می گردد.

طناب، کش، بند، کمربند و ریسمان را دور از دسترس کودکان قرار دهیم.

طناب لباس در ارتفاع مناسب و دور از دسترس کودکان باشد.

آویزهای پرده ها را مخفی کنیم یا آن ها را کوتاه کنیم تا در دسترس کودک نباشد.

بالش های خیلی نرم و بزرگ و از جنس پر می تواند موجب گیر کردن کودک در میان آن وخفگی شود.

کودکان تنها در داخل حمام و وان آن، رها نشوند.

هنگامی که از توالت فرنگی استفاده نمی کنیم، در آن را ببندیم.

در محلی که کودک قرار دارد آب سطل ها را خالی کنیم.

قطعات کوچک و شل در اسباب بازیها، اسباب بازیهای کوچک، انواع مهره، تیله، سوت، دگمه، بادکنک های ساخته شده از لاتکس، گردن بند، سکه، گیره، آب نبات، آجیل با پوست، و ... برای کودکان خطر خفگی به همراه دارد.

مداد کودک کوتاه تر از 10 سانتیمتر نباشد تا اگر در دهان خود گذاشت موجب بلع آن و خفگی نشود.

فاصله نرده های تختخواب کودکان نباید بیش از 10 سانتی متر باشد.

فاصله میان لبه تخت و تشک بیش از دو انگشت نباشد.

مراقب لبه های تیز و نوک باریک اسباب بازی باشیم.

جعبه اسباب بازی کودک از جنس سبک باشد تا در صورت افتادن بر روی دست کودک به او آسیبی نرساند و نیز درب آن در هر زاویه باز مانده و بسته نشود.

کمد اسباب بازی کودک باید درب نداشته باشد یا درب آن همیشه باز باشد و به طور کامل بسته نشود تا کودک هنگام بازی در آن گیر نکند.

قفسه اسباب بازی ها از سطح زمین بالاتر نباشد که کودک برای رسیدن به آنها نیاز به بالا رفتن از آن محل یا وسایل دیگر داشته باشد.

رختخوابها در کمد یا اتاق بسته قرار داده شوند تا خطر سقوط آنها بر روی کودکان نباشد.

درب وسایلی مثل یخچال، ماشین لباسشویی، کمد و ... را قفل نمایید.

مادران در زمان خواب آلودگی از شیر دادن به کودک خودداری کنند. ممکن است بدن مادر خواب آلوده بر روی کودک بیفتد و موجب خفگی او شود.

از غذا دادن به کودک در حال دراز کش خودداری کنیم.

از خنداندن بچه ها در حین خوردن و آشامیدن بپرهیزیم.

از بازی کردن بچه ها در آسانسور ممانعت گردد.

در هنگام سوار شدن اتومبیل، نوزاد را در ساک یا صندلی مخصوص و در قسمت عقب اتومبیل قرار دهید

پیام های آموزشی استاندارد شده‌ی تغذیه کودکان :

کودکان در سنین 1 تا 5 سالگی، روزانه حداقل به 5 وعده غذا نیاز دارند.

در صورتی که کودک تمایل به خوردن غذای خاصی ندارد هرگز او را مجبور به غذا خوردن نکنید

برای غذا خوردن کودک به او جایزه ندهید

به کودک اجازه دهید غذا خوردن را خودش تجربه کند

بهتر است غذای کمکی کودک برای هر وعده، تازه تهیه شود.

غذای باقیمانده کودک را بیش از یکبار داغ نکنید زیرا ارزش غذایی آن کم می شود.

پایش رشد، بهترین وسیله برای پی بردن به کفایت تغذیه کودک وبهترین راه اطمینان یافتن از سلامت و رشد مطلوب او است.

کودکان را باید به مصرف غذای کم نمک و کم چرب عادات داد.

انواع میوه های تازه و خشک و مغز دانه های گیاهی ، میان وعده های مناسبی برای کودکان است.

به غذای کودک زیر یکسال نمک اضافه نکنید.

قطره آهن را بین دو وعده شیر به کودک بدهید تا آهن آن بهتر جذب شود.

بعد از قطره آهن به کودک آب میوه و یا میوه بدهید تا آهن آن بهتر جذب شود.

دادن استراحت قبل از خوردن غذا و زمان ثابت مصرف غذا برای کودکان اهمیت خاصی دارد.

نداشتن تحرک کافی، خواب کافی و وجود بیماری می تواند عامل نخوردن مداوم غذا توسط کودک باشد.

شیرمادر به تنهایی تمام نیازهای شیرخوار را در6 ماه اول تامین می کند و پس از آن باید همراه با غذاهای کمکی تا پایان 2 سالگی یا بیشتر ادامه یابد

اهداف کلی برنامه روز جهانی کودک  با توجه به روزشمار هفته   :

کودک ، خانواده ، سبک زندگی ایرانی اسلامی

خانواده به‌عنوان کوچک‌ترین نهاد اجتماعی است که اگر زیربنای محکمی داشته باشد در آن  فرزندان سالم و به تبع آن اجتماع سالمی شکل می‌گیرد ،تقویت ایمان و اخلاق، پایه و اساس تحکیم بنیان خانواده است که سبب پرورش روحی و فکری فرزندان و انس با ارزش‌ها در جامعه می‌شود؛ لذا تکیه بر دستورات اسلام و برنامه‌های انسان‌ساز قرآن در استحکام زندگی ضروری است و الگوگیری از زندگی خانواده‌های موفق در اسلام برای تربیت فرزندان مهم است.

کودک ، محیط زیست و میراث فرهنگی

از مهمترین اهداف نامگذاری این روز ، آشنا نمودن کودکانمان با منابع طبیعی و محیط زیست می باشد، حفاظت از محیط زیست باید از کودکی آموخته شود . در این صورت است که کودک موظف می شود تا از یگانه زیستگاهی که در آن زندگی می کند به بهترین وجه ممکن پاسداری کند.

شکل‌گیری اساس شخصیت انسان را، باید در همان سال‌های نخست زندگی او یعنی دوران کودکی‌اش بدانیم، هم زمان باید برای ایجاد عادت‌های مطلوب و آموزش مهارت‌های اولیه و ضروری به کودک به نحوی شایسته، منطقی و دور از تحمیل و اجبار گام برداریم. این آموزش‌ها در طول دوره آمادگی (۴ تا ۶ سالگی) اغلب در قالب بازی، شعر، قصه و... صورت می‌گیرند.

کودک ، صلح ، بازی و نشاط
هر انسان در یک محیط سالم می‌تواند با ارزش‌های زندگی آشنا شود، خود و دیگران را دوست داشته باشد، به همه موجودات احترام بگذارد ‎.‎ صلح فقط به معنای نبود جنگ نیست. بلکه حضور در یک جامعه مدنی و سرشار از عدالت، تفاهم، دیگر پذیری، آزادی، دمکراسی و عاری از خشونت بیانگر صلح است. «صلح» را می‌توان آموزش داد و هر روز آن را تمرین و تجربه کرد‎.‎مربیان، والدین و دوستداران کودک باید  فرهنگ صلح را از دوران کودکی تمرین و تجربهکنند .
بازی یکی از عوامل مهمی است که بر روحیه و شخصیت کودک اثر گذاشته و بخش جدایی‌ناپذیر زندگی اوست. روان‌شناسان و جامعه‌شناسان بر این باورند که بازی در سال‌های اولیه برای کودک بسیار حیاتی است و به جز پدید آوردن شادی، برای رشد جسمی و روان‌شناختی کودک اهمیت ویژه‌ای دارد. به وسیله بازی، کودک راه‌های برخورد و تعامل با محیط پیرامون خود را فرا می‌گیرد و مهارت‌های اجتماعی و زبانی را کسب می‌کند .
کودک ، رسانه و ارتباطات
شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای هوشمند، یکی از پیامدهای انفجار فناوری است و درعین داشتن فرصت‌هایی برای بهره‌گیری از مواهب آن، در بردارنده ی مشکلاتی هستند که سلامت جسمی و روانی فرد و جامعه، بخصوص کودکان و نوجوانان را در معرض خطر قرار می‌دهند. هیچ کسی وجود ندارد که بتواند منکر اهمیت و ارزشمندی این شبکه‌ها از نظر در اختیار قرار دادن فضایی برای آگاهی افزایی بشر باشد. اما علاوه بر آگاهی و ارتباط ، مهم‌ترین مشکل ابزار هوشمند و شبکه‌های اجتماعی‌‌ همان است که واقعا اجتماعی نیست و فرصت مغتنم جست‌و خیز کودکانه و خلاقانه را از آنها می گیرد و در نتیجه آنها را در برابر دنیای واقعی بی سواد (عدم رشد در ابعاد اجتماعی، عاطفی، شخصیتی و اخلاقی ) بار می آورد.

کودک ، آموزش ، سلامت و ایمنی
برای اینکه دوران نوپایی هر چه کم خطر تر و کم ضررتر سپری شود ، لازم است خانه را برای کودک ایمن کنید ، محیط منزل و خطرهای احتمالی از قبیل : اشیای شکستنی که در ارتفاع کم و در دسترس قرار دارند ، سیم های برق که از این سو به آن سو کشیده شده اند ، مواد شوینده ی مضر که در قسمت پایینی کابینت قرار دارند ، اشیای نوک تیز مثل چاقو و... را به خوبی شناسایی کنید

کودک ، کتاب و فرهنگ مطالعه
بچه‌هایی که در سال‌های قبل از مدرسه با کتاب پیوندی عمیق دارند، در دوران تحصیل‌شان موفق‌تر می‌شوند و در بزرگسالی هم کتاب را از خود جدا نمی‌کنند. اما تربیت یک کودک کتابخوان، چندان هم ساده نیست. احتمال اینکه فرزندتان به بازی‌های رایانه‌ای و عروسک‌هایش بیشتر از یار مهربان دل ببندد کم نیست. می‌دانیم از میان هزاران کتابی که پیش چشم‌تان قرار دارند، حتی با وجود تقسیم‌بندی‌هایی که ناشران پشت جلد آثارشان درج می‌کنند، انتخاب مناسب‌ترین گزینه کار ساده‌ای نیست. در تربیت و پرورش کودک باید او را به عنوان موجودی خارق العاده با ارزش به حساب آورد. باید ابعاد مختلف وجودی او را در نظر داشت و در عین حال از ظرفیت ها و توانایی های محدود کودک غافل نبود.

کودکان با نیازهای ویژه ، فرصت‌های برابر
منظور از کودک با نیازهای ویژه کودکی است که در روند آموزش، به توجه، امکانات و یا تدابیر ویژه‌ای " علاوه بر آنچه برای همه کودکان موجود است "  نیاز دارد. به عنوان مثال کودکانی با تفاوت‌های نابینایی، ناشنوایی،‌ بیش فعالی، اوتیسم، سندرم داون و …بهدلیلتوجهویژه‌ایکهدرآموزشلازمدارند،جزء " کودکانبانیازهایویژه " محسوب می‌شوند که برای هر کدام از این کودکان به صورت متفاوت تعریف می‌شود.آنچه مهم است، باور به ارزشمندی این کودکان مثل همه کودکان دیگر و اهمیت حضورشان در جامعه کنار دیگران و احترام به تفاوت‌های آن‌ها مثل همه ی تفاوت‌های انسانی دیگر است.