راه های پیشگیری از سرطان علایم هشداردهنده سرطان عوامل خطر سرطان پستان و پیشگیری از آن را بیشتر بشناسیم ترکیبی از عوامل از جمله عوامل ژنتیکی، محیطی و شیوه زندگی برای ایجاد سرطان لازم است. بعضی از این عوامل می تواند اصلاح شود و بعضی دیگر خارج از اراده فرد و غیر قابل اصلاح است. بنابراین افراد می توانند قدم هایی برای کاهش خطر بیماری بردارند. بیشتر عوامل خطری که سبب سرطان پستان می شود، قابل اصلاح است. عوامل خطرغیرقابل اصلاح سن بالا: با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می یابد. بیشتر موارد سرطان پستان در سن بالای 50 سالگی بروز می یابد. سابقه خانوادگی و جهش های ژنی : سابقه خانوادگی مثبت، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. در 20 تا 30 درصد مبتلایان به سرطان پستان سابقه خانوادگی وجود دارد. مطالعات نشان می دهد که شاید تنها حدود 10درصد موارد سرطان پستان با عوامل ارثی مرتبط است و این ممکن است برخی از زنان را وادار کند تا به روش های پیشگیری و بررسی های غربالگری اهمیت دهند. سن قاعدگی کمتر از 11 سال: شروع قاعدگی در سنین پایین تر یک عامل خطر برای سرطان پستان است. در نخستین قاعدگی در سن نوجوانی بافت پستان در معرض استروژن ها و دیگر هورمون ها قرار می گیرد و مواجهه با سطوح دائمی هورمونی افزایش می یابد. قاعدگی در دختران چاق و بی تحرک زودتر اتفاق می افتد. بنابراین آموزش اهمیت فعالیت بدنی و داشتن یک رژیم غذایی سالم به نوجوان و والدین آنان ضروری است. به ازای هر سال قاعدگی زودرس، خطر سرطان پستان چهار درصد افزایش می یابد.  سن یائسگی بالای 54 سال : یائسگی در سن بالاتر با افزایش خطر سرطان پستان ارتباط دارد. توقف چرخه های قاعدگی منجر به کاهش سطوح هورمون های ترشح شده داخلی و پایان تکثیر سلول های پستان که در طول سال های تولید مثلی دیده شده است، می شود. خطر سرطان پستان به ازای هر سال تاخیر در یائسگی تا سه درصد افزایش می یابد.  قد: زنان قد بلند یک افزایش خطر سرطان پستان را دارا هستند. قد در بزرگسالان می تواند یک شاخص بارز برای میزان دریافت تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی باشد و رشد سریع با بلندی قد در ارتباط است که ممکن است منجر به افزایش خطر جهش سلولی و بالارفتن خطر سرطان شود.  زمینه نژادی و قومی: زنان سفیدپوست خطر بالاتری از سرطان پستان را نسبت به زنان آمریکایی آفریقایی تبار دارا هستند و زنان آسیایی تبار، اسپانیایی تبار و بومی آمریکا به طور قابل ملاحظه ای خطر پایین تری را در مقایسه با دیگر گروه های نژادی و قومی دارند. مقدار زیاد تفاوت در خطر، احتمالا ناشی از تفاوت های اقتصادی اجتماعی و همچنین شیوه زندگی و عوامل محیطی است.  وضعیت اقتصادی اجتماعی بهتر: خطر سرطان پستان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بهتر مرتبط است. زنان با وضعیت اقتصادی اجتماعی بالاتر، تمایل دارند که بارداری را دیرتر شروع کنند و بچه های کمتری داشته باشند که هر دو عامل به عنوان افزایش خطر سرطان پستان شناخته می شود. فوائد بارداری و شیردهی: نسبت سرطان سینه در زنانی که بچه ندارند (نولی پار) به زنانی که 2 و بیشتر بچه دارند (مولتی پار) 1.2 تا 1.7 برآورد شده است. یعنی حاملگی اثر پیشگیری کننده بر سرطان پستان دارد. هرچه سن اولین بارداری ای که به انتها رسیده باشد (ترم شده باشد یعنی بالای 37 هفته) پایین تر باشد، این اثر محافظتی بیش تر است. اثر محافظتی بارداری بر روی سرطان پستان تا 10 سال است. پس منطقا هرچه اولین بارداری زودتر و آخرین بارداری دیرتر باشد، به طور کلی ضریب محافظتی بالاتر می رود. مطالعات متعدد نشان می دهد که شیردهی باعث کاهش سرطان های پستان و تولیدمثلی می شود. در مطالعه ای نشان داده شد هر 12 ماه شیردهی، ریسک ابتلا به سرطان پستان را 4.3% کاهش می دهد. هر بارداری و زایمان هم این ریسک را حدود 7% کاهش می دهد. حداقل میزان شیردهی به ازای هر کودک 18 ماه و حداکثر آن 24 ماه باید باشد تا بهترین اثر بخشی شیردهی را در محافظت از بروز سرطان پستان در مادر داشته باشیم. بیشترین اثر محافظتی برای مادران شیرده به ازای هر کودک شیردهی به مدت 2 سال تمام می باشد  سابقه هیپرپلازی (رشد بیش از حد سلول ها) در پستان: زنانی که از نظر بافت شناسی دارای یک سابقه قطعی بیماری خوش خیم «پرولیفراتیو» پستان هستند، در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. بیماری خوش خیم پرولیفراتیو، یک تکثیر غیرعادی سلول ها در مجاری و لوبول های پستان را شامل می شود

علایم هشدار دهنده سرطان پستان: با شناخت علایم هشداردهنده سرطان پستان و مراجعه به موقع می توان ضایعات پیش سرطانی را پیش از تبدیل شدن به سرطان، زودتر تشخیص داد. بر این مبنا زنان باید به مشارکت در برنامه های غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان ترغیب شوند و به شبکه بهداشتی مراجعه کنند. نحوه انجام خودآزمایی پستان (BSE) به آنها آموزش داده شود. بهترین راه کاهش خطر سرطان پستان ضمن رعایت شیوه زندگی سالم، انجام مراقبت‌های معمول نظیر معاینات دوره‌ای و انجام ماموگرافی در صورت نیاز به ویژه در افراد پرخطر است.

 عصمت نجفی کارشناس برنامه مبارزه با سرطان مرکز بهداشت شهرستان اراک