کیست‌ کلیه یک کیسه‌ پر از مایع است که بر روی کلیه یا درون آن تشکیل می‌‌شود. در برخی موارد، کیست‌های کلیه با اختلالات جدی همراه است که ممکن است سبب اختلال عملکرد کلیه گردد. اما معمولاً کیست‌های کلیه نوعی کیست غیر سرطانی هستند.

به طور معمول، تنها یک کیست در سطح کلیه تشکیل می‌شوند. اما کیست‌های متعدد نیز ممکن است در یک یا هر دو کلیه ایجاد شود. کیست‌های کلیه با کیست‌های ناشی از بیماری پلی کیستیک کلیه متفاوت هستند.

اگر شما تجربه هر یک از علائم درد، تکرر ادرار، وجود خون در ادرار و یا ادرار تیره رنگ را دارید، باید به یک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. این علائم ممکن است به این معنی باشد که کیست کلیه شما باز شده و یا دچار عفونت شده است.

اگرچه اغلب کیست‌های کلیه خطرناک نیستند، اما مراجعه زودهنگام به پزشک از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و درمان بسیار سریع‌تر خواهد بود.

کلیه چیست و چگونه کار می‌کند؟

[koliye]

کلیه‌ اندامی لوبیا شکل و به اندازه یک مشت انسان است. کلیه‌ها در نزدیکی وسط پشت، درست در زیر قفسه سینه و در طرفین ستون فقرات واقع شده است. هر روز، در حدود 200 لیتر خون در کلیه‌ها به جریان می‌افتد تا در حدود 1 تا 2 لیتر ادرار متشکل از مواد زائد و آب اضافی را تصفیه کند. ادرار از طریق لوله‌ای به نام میزنای از کلیه به مثانه وارد می‌شود. مثانه ادرار را تا زمان دفع آن ذخیره می‌کند.

 چه عواملی باعث کیست‌ کلیه می‌شود؟

علت تشکیل کیست‌ کلیه کاملاً مشخص نیست. انسداد لوله‌های کوچک در داخل کلیه‌ها که ادرار را جمع‌آوری می‌کنند، یا کمبود جریان خون در کلیه‌ها ممکن است در این عارضه نقش داشته باشد. دیورتیکول یا کیسه‌هایی که بر لوله‌های کلیه تشکیل می‌شوند، ممکن است جدا شده و به کیست‌های کلیه تبدیل شوند. نقش عوامل ژنتیکی در تشکیل کیست‌های کلیه هنوز تحت مطالعه و بررسی قرار نگرفته است.

علائم و نشانه‌ها

کیست‌های کلیه معمولاً علامتی ندارند. در برخی موارد، به دلیل فشار کیست‌های بزرگ بر روی اندام‌های دیگر، ممکن است بیمار دردی بین دنده‌ها و لگن خود احساس کند. گاهی اوقات کیست کلیه ممکن است عفونی شده و باعث تب، درد و حساسیت به لمس شدن ناحیه کلیه‌ ‌گردد. به نظر می‌رسد کیست‌های کلیه تأثیری بر عملکرد کلیه ندارند، اما در یک مطالعه مشخص شده که ارتباطی بین این کیست‌ها و کاهش عملکرد کلیه وجود دارد. نتایج برخی مطالعات، ارتباط بین کیست‌های کلیه و فشار خون بالا را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، فشار خون بالا در برخی از افراد پس از خارج کردن یک کیست بزرگ کلیه بهبود یافته است.

آیا کیست کلیه نیاز به پیگیری و درمان دارد؟

[darman]

بسیار مهم است که اورولوژیست نوع و محل کیست‌های کلیه را بررسی کند. اغلب نشانه‌هایی مانند ضخامت جدار کلیه، کلسیفیکاسیون، چگالی سیال و نامشخص بودن مرز کیست وجود دارد که به احتمال زیاد با سرطان کلیه در ارتباط هستند. متخصص اورولوژی از یک سیستم درجه‌بندی به نام سیستم امتیازدهی Bozniak برای شناسایی کیست استفاده می‌کند. درجات بالاتر Bozniak با افزایش احتمال سرطان کلیه در ارتباط است. کیست‌های درجه Bozniak 1 تقریباً همیشه خوش‌خیم (غیرسرطانی) هستند.

 تشخیص

اکثر کیست‌های کلیه در طول آزمایشات تصویربرداری که به دلایل دیگر انجام می‌شود، تشخیص داده می‌شوند. هنگامی که کیست کلیه یافت می‌شود، برای تعیین اینکه آیا یک کیست کلیه و یا یک بیماری جدی است، از آزمایشات تصویربرداری زیر استفاده می‌شود. این آزمایشات تصویربرداری در یک کلینیک یا بیمارستان توسط یک تکنسین مجرب انجام می‌شود و تصاویر کلیه توسط رادیولوژیست که متخصص تصویربرداری پزشکی است، تفسیر می‌شود. سونوگرافی ممکن است در مطب نیز انجام شود. برای انجام این آزمایش، بی‌هوشی مورد نیاز نیست. با این حال ممکن است برای افرادی که ترس از فضاهای بسته دارند و باید تحت ام.آر.آی قرار گیرند، یک آرام بخش سبک تزریق شود.

سونوگرافی: سونوگرافی با استفاده از یک دستگاه به نام مبدل (ترانس‌دیوسر) انجام می‌شود که بازتاب امواج صوتی بی‌خطر و بدون درد را از اندام‌های مورد نظر دریافت کرده و برای ایجاد تصاویری از ساختار اندام‌ها از آنها استفاده می‌کند. سونوگرافی شکم می‌تواند تصاویری را از کل دستگاه ادراری ارائه دهد. با استفاده از این تصاویر می‌توان کیست‌های بی‌ضرر را از مشکلات دیگر کلیه تشخیص داد.
سی‌تی‌اسکن : در این روش از ترکیب فناوری‌های اشعه ایکس و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر سه بعدی استفاده می‌شود. سی‌تی‌اسکن ممکن است شامل تزریق ماده رنگی مخصوصی به نام ماده حاجب باشد. برای انجام این روش بیمار در حالی که روی یک تخت دراز کشیده از داخل یک دستگاه تونل مانند عبور می‌کند که در آن تصاویری با اشعه ایکس گرفته می‌شود. تصاویر سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.
ام.آر.آی: دستگاه ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و مغناطیس، تصاویری دقیق از اندام‌های داخلی و بافت‌های نرم بدن (بدون استفاده از اشعه ایکس) را ارائه می‌دهد. انجام ام.آر.آی ممکن است شامل تزریق ماده حاجب باشد. در اکثر آزمایشات ام.آر.آی بیمار باید روی یک تخت داخل دستگاه تونل مانندی دراز بکشد. (انتهای این تونل ممکن است باز یا بسته باشد). برخی از دستگاه‌های ام.آر.آی جدیدتر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اجازه می‌دهند بیمار در یک فضای باز قرار بگیرد. تصاویر ام.آر.آی نیز مانند سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود کیست و تومور را در کلیه نشان دهد.

درمان

[ravesh]

پزشک متخصص ممکن است کیست‌های کلیه را با سونوگرافی‌های دوره‌ای تحت نظارت و کنترل قرار دهد. کیست‌های کلیه‌ که باعث بروز علائم بیماری و یا مسدود کردن جریان خون و یا دفع ادرار از طریق کلیه شوند، باید با استفاده از روشی به نام اسکلروتراپی تحت درمان قرار گیرند. در اسکلروتراپی، پزشک با وارد کردن یک سوزن بلند از طریق پوست، کیست را سوراخ می‌کند. پزشک از سونوگرافی برای هدایت سوزن به داخل کیست استفاده می‌کند. پزشک سپس کیست را تخلیه کرده و آن را با یک محلول حاوی الکل پر می‌کند تا بافت کلیه سفت‌‌تر شود. این روش معمولاً به صورت سرپایی با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

[abzar]

اگر کیست کلیه بزرگ باشد، ممکن است انجام عمل جراحی لازم باشد. اکثر جراحی‌ها با استفاده از لاپاروسکوپ (ابزار خاصی با دوربین و لامپ) انجام می‌شود. این روش معمولاً تحت بی‌هوشی عمومی و در بیمارستان انجام می‌شود. جراح پس از تخلیه کیست، بافت بیرونی آن را برداشته یا می‌سوزاند. این نوع عمل جراحی به برش کوچک‌تری نیاز دارد و بهبودی بیمار سریع‌تر است.

پیشگیری

در واقع شما نمی‌توانید از بروز کیست‌های کلیه جلوگیری کنید. اما می‌توانید با نوشیدن مقدار زیادی آب احتمال تشکیل این کیست‌ها را کاهش دهید. مطمئن شوید که مصرف سدیم روزانه شما کمتر از 2300 میلی‌گرم در روز است. اگر سن شما بالاتر از 51 سال است و یا دارای فشار خون بالا یا بیماری‌های کلیوی مزمن هستید، باید مصرف سدیم روزانه شما کمتر از 1500 میلی‌گرم باشد.

چشم انداز بیماری افراد دارای کیست کلیه چگونه است؟

از آنجا که کیست‌های کلیه تقریباً همیشه بی‌خطر هستند، چشم انداز این بیماری بسیار عالی است. انجام روش‌های درمان در صورت لزوم بسیار مؤثر است و عوارض اندکی به همراه دارد.