شکستگی ها

 

شکستگی استخوان از جمله مهمترین آسیب های بدن است که به دنبال ضربه ایجاد می شود. هر گونه تغییر شکل استخوان بدنبال ضربه، شکستگی نامیده می شود. به زبان دیگر اگر نیرویی که به استخوان وارد می شود بیش از حد تحمل آن بوده و بتواند شکل استخوان را تغییر دهد می گوییم شکستگی ایجاد شده است. این تغییر شکل ممکن است به اشکال متفاوت ظاهر شده و با شدت و ضعف همراه باشد. گاهی شکستگی بسیار واضح است. در این حال ضربه موجب می شود استخوان به دو و یا حتی چند تکه کاملا جدا از هم تبدیل شود. گاهی شدت ضربه وارده به حدی است که موجب خرد شدن استخوان می شود.

 

وقتی استخوانی میشکند چه اتفاقی میافتد؟

شکستن استخوان درد دارد! برای افراد مختلف فرق میکند، اما این درد معموال عمیق تر از دردهایی مثل یک دل درد یا سردرد شدید است. این درد برای بعضیها شدیدتر است مخصوصا اگر شکستگی باز باشد. و اگر شکستگی کوچک باشد، ممکن است خیلی احساس درد نکنید. گاهی اوقات، بچه ها حتی نمیتوانند بگویند که استخوانشان شکسته است.

شکستن استخوان میتواند شوک زیادی به کل بدنتان وارد کند. کاملا طبیعی است که پیام های قوی از قسمتهای مختلف بدنتان دریافت کنید که اصلا نزدیک قسمت شکسته هم نیستند. ممکن است احساس سرگیجه یا لرز کنید. بعضیها حتی ممکن است گریه هم بکنند. بعضیها هم بخاطر شوک ناشی از آن صدمه، همان لحظه هیچ دردی احساس نمیکنند.

اگر فکر میکنید خودتان یا فردی دیگر دچار شکستگی استخوان شده است، مهمترین کارهایی که باید انجام دهید، اینها هستند:

آرامشتان را حفظ کنید.

مطمئن شوید که فرد آسیب دیده کامل راحت و آرام باشد.

به اورژانس زنگ بزنید.

بدترین کاری که برای استخوان شکسته میتوانید انجام دهید این است که آن را حرکت دهید. این باعث آسیب زدن به آن فرد میشود و ممکن است صدمه را شدیدتر کند. درصورت شکسته شدن استخوان دست یا پا، یک بزرگتر باید محل آسیب دیده را محکم جایی نگه دارد.

یک نکته خیلی مهم: اگر مطمئن نیستید که کدام استخوان شکسته است یا اگر فکر میکنید که استخوان گردن یا پشت آسیب دیده است، نباید فرد آسیبدیده را تکان دهید. منتظر بمانید تا یک متخصص از راه برسد.

انواع شکستگی از نظر ظاهر:

شکستگیبسته: در شکستگی بسته پوست پاره نشده و هیچ زخمی در محل شکستگی دیده نمیشود.

شکستگی باز: پوست روی قسمت شکسته بر اثر بیرون زدن استخوان یا بر اثر ضربه مستقیم هنگام شکستگی، بریده یا پاره میشود. معمولا در شکستگی های باز به دلیل وجود زخم خونریزی دهنده، احتمال عفونت بسیار زیاد است و در مقایسه با شکستگیهای بسته خطرناکترند.

مشکل واقعی خود شکستگی نیست، بلکه خطری است که استخوان شکسته برای اعضای حیاتی کنار خود به وجود میآورد.

انواع شکستگی از نظر شکل

شکستگی های مویی fracture Hairline

در این دسته از شکستگی ها خط شکستگی در رادیوگرافی، فقط بصورت یک ترک خوردگی دیده میشود و قطعات شکسته شده جابجا نشده اند و نیرویی که موجب این شکستگی شده است قوی نیست. گاهی اوقات خط شکستگی به زحمت در فیلم رادیوگرافی دیده میشود و یا ممکن است اصلا دیده نشود. در این حال پزشک معالج ممکن است برای تشخیص بهتر و دقیقتر از عکس های تکمیلی و یا سی تی اسکن استفاده کند و یا اقدام به تکرار رادیوگرافی بعد از ۷ تا ۱۰ روز کند. اگر شکستگی کاملا بدون جابجایی باشد، در رادیوگرافی اولیه دیده نمی شود ولی بعد از ۷ تا ۱۰ روز با تکرار رادیوگرافی، خط شکستگی قابل مشاهده است.

شکستگی های گرین استیک ترکه تری ( stick Green fracture)

این شکستگی ها عموما در بچه ها دیده می شوند و مشخصه آن کامل نبودن شکستگی است. به بیان دیگر دو قطعه شکسته شده کامال از یکدیگر جدا نمی شوند. علت این نامگذاری شبیه بودن رفتار استخوان به یک ترکه یا چوب تر است.به علت اینکه محتوای مواد تشکیل دهنده استخوان بچه ها با بالغین در مقابل نیرو متفاوت است ، رفتار مشابهی با چوب تر درخت نشان می دهد و دچار شکستگی ناقص و ناکامل می شود. این شکستگی ها معمولا در ناحیه ساعد یا مچ دست بچه ها دیده می شوند. اگر نیرویی که به استخوان بچه وارد می شود شدید باشد می تواند شکستگی کامل ایجاد کند.

شکستگی های عرضی Transverse fracture

در این نوع شکستگی، خط شکستگی عمود بر محور طولی استخوان است. شکستگی های مایل fracture Oblique در این نوع شکستگی، خط شکستگی نسبت به محور طولی استخوان مایل است.

شکستگی های مارپیچی Spiral fracture

در این نوع شکستگی خط شکستگی بصورت یک قوس مارپیچ شکل است. این شکستگی ها معموال بر اثر چرخش شدید اندام ایجاد می شوند و جوش خوردن آنها معموال از انواع عرضی و مایل سریعتر است.

شکستگی های چند قطعه ای fragment Multiple fracture

در این دسته، حاصل شکستگی بیش از دو قطعه است. این شکستگی ها بر اثر اعمال نیروهای بسیار قویتر از نیروهایی که شکستگی های قبلی را بوجود می آورند ایجاد می شوند. احتمال آسیب به پوست و عضالت و عروق و اعصاب و احتمال باز بودن در این شکستگی ها بیشتر است. این شکستگی ها معمولا بسیار ناپایدار بوده و دیر جوش میخورند.

شکستگی های درهم فرورفته Impacted fracture

این شکستگی وقتی ایجاد می شود که یک قطعه شکستگی به داخل قطعه دیگر فرو می رود مثل بعضی از انواع شکستگی گردن و ران.

شکستگی های خرد و له شده Compression fracture

این نوع شکستگی بیشتر در استخوانهای اسفنجی دیده میشود و وقتی است که یک استخوان بر اثر فشار خارجی در خود شکسته شده و بنظر میررسد که حجمش کم شده است. مانند شکستگیهای مهره ها و یا استخوان پاشنه. در این نوع شکستگی ممکن است خط شکستگی واضحی وجود نداشته باشد و فقط شکل استخوان عوض شده باشد. جااندازی این نوع شکستگی ها بسیار مشکل است و گاهی به هیچ وجه نمی توان شکل استخوان را به وضع قبل از شکستگی برگرداند.

شکستگی های کنده شده fracture Avulsion

این نوع شکستگی در محل هایی دیده می شود که تاندون یک عضله به استخوان می چسبد. در این نواحی اگر عضله بشدت منقبض شود میتواند تکه ای از استخوانی را که به آن چسبیده است از استخوان اصلی جدا کند. مانند شکستگی کشکک یا شکستگی بعضی از نواحی کف پا.

شکستگی سطح مفصلی Fracture Articular

شکستگی مفصلی به مواردی اطالق می شود که خط شکستگی به داخل یک مفصل امتداد یافته است. این دسته از شکستگی ها از خطرناکترین انواع شکستگی ها هستند. جا اندازی آنها باید بسیار دقیق باشد و کمترین بدجوش خوردگی و ناهماهنگی باقیمانده در سطح مفصلی می تواند موجب سائیدگی مفصل شود.

شکستگی دررفتگی dislocation Fracture

وقتی که شکستگی در نزدیکی یک انتهای استخوان ایجاد می شود حاصل شکستگی یک قطعه کوچک و یک قطعه بزرگ است. در این حال اگر قطعه کوچکتر، از سطح مفصلی خارج شده و به اصطلاح دربرود به وضعیت بوجود آمده، شکستگی دررفتگی می گویند.

شکستگی مرضی (شکستگی پاتولوژیک)

اگر شکستگی استخوان به علت ضعف ساختار استخوانی درنتیجه یک بیماری، عفونت استخوانی، تومور یا کیست استخوانی ایجاد گردد، شکستگی پاتولوژیک یا شکستگی مرضی می نامند. در موارد شکستگی پاتولوژیک، ضربات خفیف و حتی نیروهای طبیعی با توجه به شدت ضعف ساختمان استخوانی می تواند باعث شکستگی استخوان ها گردد. پوکی استخوان (استئوپروز) بیماری شایعی است که منجربه شکستگی استخوان ها به خصوص مهره های ستون فقرات و انتهای فوقانی استخوان ران (فمور) می گردد.

علایم شکستگی

تورم استخوان، تغییر شکل، لمس دردناک ، ناکار شدن عضو آسیب دیده ،احساس ساییده شدن دو سر شکسته استخوان ، لمس فاصله بین دو سر استخوان شکسته ، تغییر رنگ ناحیه آسیب دیده

 

علت جوش نخوردن استخوان

وجود عفونت

جریان خون کم به استخوان

جدا شدن انتهای استخوان شکسته

حرکت دادن استخوان شکسته

 

چه کسانی در معرض جوش نخوردن استخوان قرار دارند؟

افراد سیگاری

دیابتی ها

افراد چاق

دیگر بیماران

 

درمان استخوان های جوش نخورده

درمان استخوان های جوش نخورده بستگی به علت جوش نخوردن دارد:

جراحی برای از بین بردن عفونت

حرکت ندادن استخوان شکسته (با دستور پزشک)

پیوند استخوان برای تحریک رشد استخوان

 

برای اینکه شکستگی زودتر جوش بخورد باید نکات زیر را در رژیم غذایی رعایت کرد:

مواد غذایی زیر را مصرف کنید:

مقدار کافی پروتئین (پروتئین های گیاهی ترجیح داده می شوند)

کلسیم ( از طریق مواد غذایی یا داروهای مکمل)

مصرف بیشتر مواد غذایی که لیزین دارند (شیر کم چرب ، ماهی ، سویا و مخمرها)

ویتامین های E , C , B6 , D , K

مواد غذایی حاوی منیزیم ، روی ، مس

 

از مواد غذایی زیر پرهیز کنید:

شکر

نمک

گوشت قرمز

مشروبات الکلی

کافئین ( قهوه، نوشابه)

 

روشهای مختلف درمان شکستگی

روی هم رفته نحوه ی درمان بستگی به سن بیمار ، محل شکستگی ، وضعیت قطعات شکسته نسبت به یکدیگر ، باز و بسته بودن شکستگی ، تجربه ی پزشک و امکانات او دارد. هدف نهایی از درمان شکستگی ها جوش خوردن کامل آن در وضعیت مطلوب و کار عضو به بهترین نحو ممکن است. اینکار در بعضی موارد امکان نداشته ولی پزشک در هر حال توانبخشی بیمار را نباید از نظر دور داشته باشد.

 

پزشک برای بهبود شکستگی استخوان چه میکند؟

پزشک اول باید بفهمد که شکستگی از چه نوع است. به همین منظور اول از استخوان عکس میگیرد. وقتی وضعیت روشن شد، پزشک استخوانهای شکسته را در جاهای خود، درست مرتب میکند. اگر شکستگی از نوع مرکب باشد و یا استخوان چند تکه شده باشد، پزشک برای کنار هم قرار دادن تکه ها از پین استفاده میکند. البته در این لحظه بیمار را بیهوش میکند. وقتی شکستگی بهبود یافت، پزشک پینها را بر میدارد. مرحله بعد از شکسته بندی ، بستن صحیح عضو است، یعنی عضو مصدوم را گچ میگیرند. بسته به سن فرد و نوع شکستگی، گچ گرفتن میتواند یک تا دو ماه طول بکشد. وقتی استخوان شکسته ترمیم شد، گچ را به کمک اره میبرند و عضو را خارج میکنند. بعد از باز کردن گچ، محل گچ گرفتگی ممکن است رنگ پریده یا خشک یا پوسته پوسته به نظر آید. موها سیاهتر و عضو به نظر کوچکتر آید، زیرا در این مدت به خاطر استراحت عضو، ماهیچه ها کمی ضعیف و لاغر میشوند. ولی نباید نگران شد، همه اینها موقتی است. بچه ها خیلی سریعتر سلامتی خود را به دست میآورند. پزشک گاهی بعضی ورزشها را توصیه میکند که باعث تقویت بیشتر عضو آسیب دیده میشود. نکات ایمنی را پزشک حتما به بیمار گوشزد میکند.