مینیسک یکی از قسمت های مهم زانو است این قسمت نقش ضربه گیر را در زانو برعهده دارد و باعث استحکام زانو میشود، پارگی مینیسک زانو میتواند باعث ایجاد اختلال درعملکرد صحیح زانو شود و تا زمان بهبودی در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند.

علایم پارگی مینیسک زانو  که ( بعضی به آن مینیسک زانو هم می گویند ) زمانی بروز میکند که افراد با انجام حرکات چرخشی در حین فعالیت های  ورزشی یا فعالیت ها ی دیگر باعث ایجاد وزن روی زانو میشوند زمانیکه فردی میچرخد نواحی تحتانی ساق پا و پا در موقعیت دیگری قفل میشود این آسیب دیدگی شامل پارگی های خفیف مینیسک زانو (به مینسک هیچ آسیبی نمیرسد) و پارگی های شدید است که ممکن است بنابر نظر جراح زانو نیاز به جراحی برای درمان پارگی مینیسک وجود داشته باشد .

 

منیسک داخلی

به  یک ساختمان لیفی غضروفی(فیبروکارتیلاژ) محکمی است که در سمت داخل زانو، بالای لقمه (کوندیل) استخوان درشت‌نی (Tibia) قرار داشته و باعث تطابق سطح مفصلی طبق درشت‌نی با سطح مفصلی استخوان ران در سمت داخل زانو می گردد .

منیسک خارجی

همانند منیسک داخلی در زانو ، یک ساختمان لیفی غضروفی است که در طرف خارج مفصل زانو، بالای لقمه یا کوندیل درشت نی قرار می گیرد و باعث تطابق سطح مفصلی طبق درشت نی با سطح مفصلی استخوان ران در طرف خارج زانو می گردد.

برخلاف منیسک داخلی که به شکل C انگلیسی است ، منیسک خارجی به شکل O انگلیسی بوده و نسبت به منیسک داخلی تحرک بیشتری دارد.اتصالات کمتر منیسک خارجی به عناصر مفصل زانو، باعث تحرک بیشتر و درنتیجه آسیب کمتر آن در مقایسه با منیسک داخلی می گردد.

منیسک خارجی نسبت به منیسک داخلی، اهمیت بیشتری از نظر انتقال نیرو به عناصر اطراف مفصل دارد. انتقال نیروها از طرف منیسک‌ها به خصوص منیسک خارجی، یک عامل مهم جهت کنترل فشارهای اعمال شده از ناحیه استخوان ران به مفصل بوده و درنتیجه باعث حفظ و نگهداری غضروف‌های زانو می گردد.منیسک داخلی، بیشتر در ثبات و پایداری مفصل نقش دارد.برداشتن منیسک خارجی منجربه اعمال نیروهای شدید به غضروف‌های مفصلی می گردد.تخریب غضروف‌های مفصل، عامل آرتروز زود هنگام آرتروز زانو در مفصل است.

آسیب های منیسک از شایعترین آسیب های زانو است و در ورزشکاران و بخصوص آنهایی که ورزش های پر برخورد مثل فوتبال را انجام میدهند بیشتر است.

کالبد شناسی

هر زانو دو منیسک دارد. یک منیسک خارجی و یک منیسک داخلی. منیسک ها بافت هایی شبه غضروف ولی به مراتب محکم تر ار آن و با خاصیت ارتجاعی زیاد مثل لاستیک دارند. آنها مانند بالشتکی در بین دو استخوان اصلی تشکیل دهنده مفصل زانو، یعنی بین استخوان ران و ساق قرار گرفته وظیفه  اصلی آنها جذب شوک های ضربه ایست که به زانو وارد میشود. در موقع دویدن هر بار که کف پای ما به زمین میرسد، استخوان ساق و ران در محل مفصل زانو بشدت به یکدیگر کوبیده میشوند و منیسک با قرار گرفتن بین این دو استخوان شدت این ضربه را کاهش میدهد.
بسته یا اینکه شکل پارگی منیسک چگونه است و در کدام قسمت از آن قرار دارد این پارگی ها را به انواع مختلفی تقسیم میکنند. پارگی ها ممکن است طولی، عرضی، مانند دسته سطل، زبانه ای ، شاخی یا مخلوطی از انواع قبلی باشند

در بسیاری اوقات پارگی های منیسک که در حین ورزش بوجود میایند همراه با دیگر آسیب های زانو .

علت پارگی منیسک

پارگی ناگهانی منیسک معمولا در حین ورزش ایجاد میشود. حرکاتی مانند چرخش تنه روی زانوی خم شده که موجب میشود ران روی ساق بچرخد و یا تکل خوردن در حین فوتبال میتواند موجب این پارگی شود.

وقتی که فرد روی یک زانوی خم شده ایستاده و پای دیگرش بر روی زمین نیست و در همین حال کل تنه و ران خود را بر روی درشت نی به سمت داخل  میچرخاند و سپس زانو را راست میکند، منیسک داخلی در حین راست شدن زانو بین سطوح مفصلی کندیل ران و پلاتوی تیبیا گیر گرده و پاره میشود. در همین فرد اگر کل تنه و ران بر روی درشت نی به سمت خارج چرخیده باشد و سپس زانو صاف  مستقیم شود منیسک خارجی بین کندیل ران و تییا گیر کرده و پاره میشود. این حرکات در ورزش های فوتبال و اسکی بطور مکرر اتفاق میفتد و به همین خاطر در این دو ورزش احتمال آسیب منیسک زیاد است.

پارگی منیسک ها اکثرا در قسمت خلفی یا پشتی منیسک ایجاد شده و سپس میتواند به قسمت های دیگر آن هم گسترش یابد و این بدان علت است که معمولا قسمت پشتی منیسک است که در مکانیسمی که قبلا ذکر شد بین کندیل استخوان ران و پلاتوی تیبیا گیر کرده و پاره میشود.
شیوع پارگی در هر دو منیسک داخلی و خارجی برابر است.

پارگی طولی منیسک در سمت راست در مقایسه با منیسک سالم

 

پارگی منیسک ممکن است طولی باشد که معمولا از قسمت های پشتی منیسک شروع شده و میتواند به قسمت های قدامی یا جلویی منیسک گسترش یابد. این منیسک که حالا بر اثر پارگی به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم شده میتواند تحت فشار کندیل استخوان ران قرار گرفته و دو قسمت داخلی و خارجی آن از هم باز شود. به این وضعیت باز شده منیسک پارگی دسته سطلی Bucket handle tear  می گویند. ایجاد این وضعیت موجب قفل شدن زانو میشود.

پارگی منیسک ممکن است عرضی یا مایل باشد. در این موارد که بیشتر در افراد مسن دیده میشود پارگی از لبه داخلی منیسک شروع شده و به طرف لبه خارجی آن گسترش میابد. این نوع پارگی معمولا موجب قفل شدن زانو نمیشود.

پارگی عرضی منیسک

 

پارگی طولی منیسک که قسمت جدا شده به سمت وسط زانو جابجا شده است

 

گاهی اوقات پارگی منیسک در افراد مسن و بدون حرکات ورزشی ایجاد میشود. با افزایش سن، منیسک مانند دیگر بافت های بدن کم کم ضعیف و نازک شده و ممکن است بر اثر یک فشار مختصر پاره شود. گاهی حرکتی مثل بلند شدن از روی یک صندلی اگر بطور نامناسب انجام شود مثلا اگر زانو چرخیده باشد میتواند در یک فرد مسن موجب پارگی منیسک شود.

پارگی طولی منیسک که قسمت جدا شده در حالیکه از جلو و عقب به قسمت اصلی متصل است کاملا به سمت وسط زانو آمده است. این پارگی را پارگی دسته سطلی میگویند .

درمان بدون جراحی

درمان پارگی مینیسک زانو به شدت، محل و بیماری به وجود آوردنده آن، وضعیت و سن بیمار بستگی دارد. اما در اغلب موارد، می‌توان با  روش‌های درمانی حرفه‌ای و مبتکرانه از جراحی زانو خودداری کرد.

پزشک براساس نوع علائم و میزان شدت آسیب دیدگی انواع مختلفی از درمان ها را برای بیمار توصیه میکند باید ارزیابی کرد که آیا پارگی مینیسک زانو چگونه روی زندگی فرد تاثیر گذاشته است و نحوه انجام فعالیت های مورد علاقه شخص با بروز این آسیب دیدگی چه تغییراتی کرده است.

درمان های بدون جراحی پارگی مینیسک زانو اولین مرحله درمانی است که شامل مصرف دارو، به کاربردن کمپرس یخ برای کاهش درد زانو و تورم مفصل است در بعضی از مواقع پیاده روی با کمک عصا تا لنگ لنگان راه نروید توصیه میشود ( ممکن است بدون عصا فشار زیادی برروی ساق پای آسیب دیده وارد شود . )

استراحت و سرد کردن مفصل

وجود رگ های خونی در لبه های مفصل در بعضی از موارد فرصت بهبودی را برای مفصل ایجاد میکند علاوه براین استراحت باعث بهبودی مفصل میشود. پزشک همچنین ممکن است مصرف داروهای ضدالتهابی مانند (آسپرین ،ایبوپروفن) واستفاده از کمپرس یخ را روی مفصل زانو برای کاهش درد و التهابات به بیمار توصیه کند.

انجام حرکات اصلاحی

درصورتیکه پزشک پارگی جزئی مینیسک زانو را برای بیمار تشخیص دهد انجام حرکات صحیح برای شما موثراست زانوی شما با انجام این فعالیت های منظم مستحکم میشود. شما باید از انجام فعالیت های شدید و سنگین خودداری کنید. در این گونه موارد پزشک انجام چندین نوع تمرین استقامتی خاص را به بیمار توصیه میکند علاوه براین انجام تمرینات فیزیوتراپی را هم به بیماران پیشنهاد میکند درحین انجام تمرینات فیزیوتراپی یک متخصص با تجربه به بیمار کمک میکند تا باعث کاهش درد، افزایش تحرک،بهبود استقامت ران وپشت ساق پا شود زمانیکه شما به صورت کامل بهبود یافتید به شما چگونگی انجام فعالیت های مورد علاقه خود بدون ایجاد هر گونه خطری آموزش میدهد.

ورزش

تعدادی از تمرینات حرکتی، کششی، استقامتی میتواند در منزل انجام شود، اگر چه توصیه میشود این تمرینات را تحت نظر یک متخصص فیزیوتراپی یا مربی ورزشی انجام دهید.

بریس

پزشک ممکن است برای حفظ مفصل استفاده ازبریس و عصا را برای بیمار توصیه کند یکی از درمان های مهم در پارگی مینیسک زانو اصلاح فعالیت ها و جلوگیری از انجام فعالیت هایی که باعث تشدید علائم میشود، است. طول دوره انجام فعالیت های اصلاحی به موارد زیادی بستگی دارد که شامل میزان شدت آسیب دیدگی، نوع آسیب دیدگی، تقاضای بیمار، اندازه پارگی و موارد دیگر است.

جراحی

سه روش جراحی برای مینیسک زانو وجود دارد. در ادامه به ذکر این موارد پرداخته می شود:
جراحی برای ترمیم پارگی مینیسک زانو: در صورتیکه اندازه پارگی بیشتر از ۱ تا ۲۲ سانتیمتراست وپارگی درناحیه ای مجاور به رگ های خونی است وبهبودی ممکن است حاصل شود، پزشک ترمیم را همراه با بخیه توصیه میکند.

جراحی با برداشت قسمتی از مینیسک(مینیسکتومی جزئی) زمانیکه پارگی در قسمتی از مینیسک است که روند بهبودی ضعیف است لبه پاره شده مینیسک را از آن جدا میکند و به مفصل اجازه میدهد حرکت کند.

جراحی برای برداشتن مینیسک زانو به صورت کامل : (مینیسکتومی کامل)

این روش برای درمان پارگی مینیسک زانو که با روش های دیگر درمان نمی شود، انجام میشود. معمولا پزشکان از انجام این روش به دلیل اینکه زانو بدون مینیسک باخطر افزایش فرسودگی انتهای ران وساق پا و خطر افزایش ابتلا به بیماری آرتروز (بیماری ازبین برنده مفاصل) در مفصل زانو مواجه میشوند، خودداری میکنند.
درصورتیکه به جراحی برای درمان پارگی مینیسک زانو نیاز داشته باشید توصیه میشود که با استفاده از روش آرتروسکوپی (با استفاده از  دوربین های کوچک)جراحی را انجام دهید بعد از انجام این جراحی تمرینات فیزیوتراپی برای استحکام و استقامت ماهیچه های زانو، کاهش درد و تورم وبازگشت تحرک کامل به زانو توصیه میشود.
در صورت بروز پارگی مینیسک زانو پزشک ابتدا درمان های بدون جراحی مانند استراحت، دارو، زانوبند طبی، بریس، فیزیوتراپی و ورزش های اصلاحی را تجویز می کند و فقط در صورت پارگی شدید مینیسک زانو عمل جراحی تجویز می شود.