تب خال چیست؟

تب خال که تاول تب نیز نامیده می شود، تاول های پر از مایعی است که روی لب یا اطراف لب ایجاد می شود.

تب خال ممکن است تکی یا خوشه ای ایجاد شود. علیرغم اسمش، تب خال هیچ ارتباطی با سرماخوردگی ندارد.

بعضی از افراد تب خال را با زخم مخملکی یا زخم گلو اشتباه می گیرند. زخم مخملکی به شکل دهانه آتشفشان و تو رفته است و به صورت منفرد بر روی زبان یا لثه و داخل گونه ایجاد می شود.

علت تب خال چیست؟

تب خال معمولا توسط ویروس تب خال ساده یا هرپس سیمپلکس (herpes simplex virus) ایجاد می شود. ویروس تب خال ساده نوع 1 معمولا علت تب خال است و ویروس هرپس سیمپلکس یا ویروس تب خال نوع 2 عامل ایجاد تب خال تناسلی است؛ هر چند هر دو می توانند در صورت یا پرینه و ناحیه تناسلی زخم ایجاد کنند.

بچه من چطور به ویروس مبتلا شده است؟

فردی که به ویروس مبتلا بوده است یا شکلی از تب خال یا التهاب فک و لثه تب خالی داشته است، ویروس را به بچه شما منتقل کرده است. بیشتر افراد در دوران بچگی این ویروس را می گیرند و تب خال را تجربه می کنند.

برای مثال، ممکن است بچه فنجان، قاشق یا اسباب بازی آلوده به ویروس تب خال را در دهان گذاشته باشد. یا ممکن است کسی او را بوسیده باشد که حامل ویروس تب خال در بزاقش بوده است (صرفنظر از اینکه شخص حامل زخم تب خال داشته یا نداشته باشد).

همچنین بچه ممکن است ویروس تب خال را در زمان تولد و عبور از کانال زایمان مادری گرفته باشد که دچار تب خال تناسلی است. شیر مادر این ویروس را منتقل نمی کند، حتی اگر مادر دارای تب خال فعال و زخم تب خالی باشد.

آیا تب خال علامت دیگری دارد؟

در طی اولین مرتبه بروز تب خال ساده، که تب خال اولیه نامیده می شود، بچه ممکن است دچار زخم دهان (تاول در سراسر دهان بچه در اولین حمله پخش می شود)، التهاب لثه و حتی تب، التهاب گره های لنفاوی و گلو درد شود. این علائم اولیه ممکن است خیلی خفیف باشند و شما ممکن است متوجه آنها نشوید.

بچه بعد از 10-14 روز بهتر می شود، اما ویروس تمام عمر در بدنش باقی می ماند. در بعضی از افراد ویروس در بدنشان ساکن شده و هرگز علامتی نشان نمی دهد. در عده ای نیز ویروس به طور دوره ای عود کرده و به طور دوره ای زخم تب خال را تجربه می کنند.

 این عودها را تب خال ثانویه می نامند. استرس، تب، تماس با اشعه خورشید، اما نه تماس با زخم تب خالی موجب ماشه شیوع بیماری می شود.

در طی حملات ثانویه، بچه احتمالا تورم لثه یا گره های لنفاوی یا تب و گلو درد نخواهد داشت، اما تاول بزرگی بر روی لب یا اطراف لب خواهد داشت.

آیا تب خال خطرناک است؟

خود تب خال خطرناک نیست، اما احتمال دارد که ویروس به بخش های دیگر بدن منتشر شود و این می تواند خطرناک باشد.

معمولا بچه در شش ماه اول زندگی خود تب خال نمی گیرد، زیرا آنتی بادی های دریافت شده از مادر محافظت لازم را فراهم می سازد. اما اگر بچه کوچکتر از 3 ماهه باشد و هر گونه زخم دهان بگیرد، فورا به متخصص رجوع کنید. در بچه های کوچک تب خال بخصوص به مغز و سایر ارگان ها منتشر می شود و موجب آسیب های کشنده و بالقوه شدید می شود.

زمانی که بچه تب خال دارد، اجازه ندهید چشمان خود را لمس کند. اگر ویروس به چشم منتشر شود، آن را تب خال چشمی می نامند. این یک عفونت جدی چشم است.

اگر پلک یا سطح چشم بچه دچار تب خال شد، باید فورا به بیمارستان مراجعه کنید. ممکن است تجویز داروهای ضد ویروس برای جلوگیری از اسکار عفونت بر روی ملتحمه نیاز باشد. در موارد خیلی نادر، تب خال چشمی موجب ضعف بینایی و حتی کوری می شود.

بهترین راه برای درمان تب خال چیست؟

 تب خال به خودی خود برطرف می شود. برای رفع ناراحتی بچه و آرام کردن وی نکات زیر را رعایت کنید:

روی زخم یخ (یا پارچه مرطوب سرد) بگذارید تا قرمزی و تورم آن کاهش یابد.
دوز مناسبی از مسکن مثل استامینوفن یا در بچه های بالای 6 ماهه ایبوپروفن بدهید. اگر بچه کوچکتر از 3 ماهه است، قبل از تجویز آسپرین به بچه با متخصص مشورت کنید تا احتمال بروز سندرم ری مشخص گردد.
از میوه های خانواده مرکبات و سایر میوه های اسیدی (مثل گوجه فرنگی) اجتناب شود زیرا موجب بدتر شدن درد و ناراحتی تب خال می شود.
از مسکن های بی نسخه برای کمک به رفع درد و ناراحتی تب خال استفاده کنید. اگر بچه کوچکتر از 12 سال است، توصیه های دوز بندی دارو را از بروشور آن بخوانید.
اگر زخم شدید است، به متخصص مراجعه کنید تا داروی ضد ویروسی موضعی یا داروی خوراکی تجویز کند.

گر تب خال بچه دردناک باشد، با غذا خوردن وی تداخل می کند. اگر بچه شما چنین است، با دکتر بلافاصله مشورت کنید.

چطور از تب خال پیشگیری کنیم و جلوی انتشار تب خال را بگیریم؟

یک بوسه جزئی فرد آلوده کافی است که تب خال به بچه منتقل شود. اگر تب خال دارید:

از بوسیدن بچه اجتناب کنید، بویژه بوسیدن نوزادان؛ تا زمانیکه تب خال شما برطرف شود. اگر نوزاد دارید، پوشیدن ماسک جراحی برای پوشاندن زخم را در نظر بگیرید.
از فنجان و قاشق و وسایل شخصی مشترک بپرهیزید

 اگر بچه شما به تب خال مبتلا است:

به طور منظم دست های او را بشویید
سعی کنید مانع شوید که بچه زخم را دست کاری کند.
اسباب بازی هایش را به اشتراک نگذارید
اجازه ندهید آب میوه یا وسایل غذا خوردن را با دیگران مشترک شود.
نگذارید بچه های دیگر را ببوسد.

تماس با نور خورشید می تواند ماشه بروز یا عود ویروس در بچه باشد. بنابراین اگر بچه مستعد تب خال است تا زمانی که بزرگتر می شود، از کرم ضد آفتاب برایش استفاده کنید. کلاه دارای لبه بلند می تواند گزینه خوبی باشد.