مناسبت های مختلف، یادآور موضوعاتی هستند که به نوع خود، از اهمیت ویژه ای برخوردارند که غالبا ملی، منطقه‌ای و یا حتی جهانی هستند وگستره آنها بیانگر جامعیت و اهمیت مضاعف است.همه ساله از تاریخ 14 الی 20 مهرماه(6 تا 12 اکتبر) هفته جهانی کودک است. وضعیت زندگی، رشد و بالندگی آنها  یکی از نشانه‌های توان هر جامعه ای محسوب می گردد هیچ تلاشی ارزشمند تر از بخشیدن فردایی روشن به کودکان وجود ندارد . یقینا کودکان کشورمان آینده سازان این سرزمین هستند. تکامل دوران ابتدای کودکی، مهمترین اولویت در بین عوامل  اجتماعی موثر در سلامت محسوب می‌شود و تامین این تکامل برای آنها ضمانت فردایی روشن برای جامعه است .

بدون تردید حرکت از موقعیت فعلی به شرایطی مطلوب‌تر که شایسته کودکانمان باشد، نیازمند تعامل نهادها و سازمان‌ها می باشد و بایسته است برای طی این مسیر برنامه‌ریزی دقیق و علمی داشت.

با توجه به اهمیت دوران کودکی و حساسیت های موجود در راستای تامین و برآورده نمودن نیازهای گسترده فردی، اجتماعی، معنویی، روانی، بهداشتی و امنیتی کودکان، ضرورت هماهنگی و همسویی سازمان‌های متولی امور کودکان بیش از پیش احساس می شود.

شعار امسال این هفته " آینده را باید ساخت "  می باشد. هدف از انتخاب شعار امسال یادآوری اهمیت دوران کودکی و نقش آن در شکل‌گیری شخصیت کودکان است. باید همه ارکان جامعه نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری پیدا کنند و به اهمیت آموزش مدون کودکان در ساختن جامعه‌ای مطلوب بیش از گذشته توجه نمایند. شایسته است کودکانی را پرورش دهیم که در سال‌های آینده مسئولیت‌های اصلی جامعه را در اختیار گیرند. کودکان حق دارند در فضایی سرشار از شادی، محبت و تفاهم بزرگ شوند که سهم همه‌‌ی بچه‌ها ست و به علت شرایطی چون بیماری و گرفتاری‌های اجتماعی که ریشه در مشکلات خانواده‌ها و فقر و غیره دارد ، این حق از آنها دریغ نشود.

در این هفته، هر روز با عنوانی نام‌گذاری شده است که در آن فعالیت مرتبط اجرا می شود   :

• روز اول : کودک ، خانواده ، سبک زندگی ایرانی اسلامی

خانواده به‌عنوان کوچک‌ترین نهاد اجتماعی است. آموزش و پرورش ارزش‌مدار و برنامه ریزی شده در خانواده سبب پرورش روحی و فکری فرزندان و انس با ارزش‌ها در جامعه می‌شود؛ در مسیر رسیدن به این هدف تکیه بر دستورات اسلام و برنامه‌های انسان‌ساز قرآن در ضروری است و الگوگیری از زندگی خانواده‌های موفق در اسلام برای تربیت فرزندان یکی از روش‌های توصیه شده می‌باشد.

• روز دوم : کودک ، محیط زیست و میراث فرهنگی

از مهمترین اهداف نامگذاری این روز ، آشنا نمودن کودکانمان با منابع طبیعی و محیط زیست می باشد، حفاظت از محیط زیست باید از کودکی آموخته شود . در این صورت است که کودک موظف می شود تا از یگانه زیستگاهی که در آن زندگی می کند به بهترین وجه ممکن پاسداری کند. شکل‌گیری اساس شخصیت انسان از همان سال‌های نخست زندگی او شروع می شود، هم زمان باید برای ایجاد عادت‌های مطلوب و آموزش مهارت‌های اولیه و ضروری به کودک به نحوی شایسته، منطقی و دور از تحمیل و اجبار گام برداشت. این آموزش‌ها در طول دوره آمادگی (۴ تا ۶ سالگی) اغلب در قالب بازی، شعر، قصه و... صورت می‌گیرند.

• روز سوم : کودک ، صلح ، بازی و نشاط

هر انسان در یک محیط سالم می‌تواند با ارزش‌های زندگی آشنا شود، خود و دیگران را دوست داشته باشد و به همه موجودات احترام بگذارد ‎.‎ از طرفی حضور در یک جامعه مدنی و سرشار از عدالت، تفاهم، دیگر پذیری، آزادی، دمکراسی و عاری از خشونت بیانگر صلح است. صلح فقط به معنای نبود جنگ نیست، «صلح» را می‌توان آموزش داد و هر روز آن را تمرین و تجربه کرد‎.‎مربیان، والدین و دوستداران کودک باید  فرهنگ صلح را از دوران کودکی تمرین و تجربه کنند .

• بازی یکی از عوامل مهمی است که بر روحیه و شخصیت کودک اثر گذاشته و بخش جدایی‌ناپذیر زندگی اوست. روان‌شناسان و جامعه‌شناسان بر این باورند که بازی در سال‌های اولیه برای کودک بسیار حیاتی است و به جز پدید آوردن شادی، برای رشد جسمی و روان‌شناختی کودک اهمیت ویژه‌ای دارد. به وسیله بازی، کودک راه‌های برخورد و تعامل با محیط پیرامون خود را فرا می‌گیرد و مهارت‌های اجتماعی و زبانی را کسب می‌کند .

• روز چهارم : کودک ، رسانه و ارتباطات

شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای هوشمند، یکی از پیامدهای انفجار فناوری است و درعین داشتن فرصت‌هایی برای بهره‌گیری از مواهب آن، در بردارنده ی مشکلاتی هستند که سلامت جسمی و روانی فرد و جامعه، بخصوص کودکان و نوجوانان را در معرض خطر قرار می‌دهند. هیچ کسی وجود ندارد که بتواند منکر اهمیت و ارزشمندی این شبکه‌ها از نظر در اختیار قرار دادن فضایی برای آگاهی افزایی بشر باشد. اما علاوه بر آگاهی و ارتباط ، مهم‌ترین مشکلات ابزار هوشمند و شبکه‌های اجتماعی‌‌ همان است که واقعا اجتماعی نیست و فرصت مغتنم جست‌و خیز کودکانه و خلاقانهو حضور در جمع و آموختن تعامل با همسالان را از آنها می‌گیرد.

• روز پنجم : کودک ، آموزش ، سلامت و ایمنی

برای اینکه دوران نوپایی هر چه کم خطر تر و کم ضررتر سپری شود ، لازم است خانه را برای کودک ایمن کنید ، محیط منزل و خطرهای احتمالی از قبیل : اشیای شکستنی که در ارتفاع کم و در دسترس قرار دارند، سیم های برق که از این سو به آن سو کشیده شده اند، مواد شوینده ی مضر که در قسمت پایینی کابینت قرار دارند، اشیای نوک تیز مثل چاقو و... را به خوبی شناسایی کنیم و از دسترس کودکان خردسال دور نگه داریم .

• روز ششم : کودک ، کتاب و فرهنگ مطالعه

بچه‌هایی که در سال‌های قبل از مدرسه با کتاب پیوندی عمیق دارند، در دوران تحصیل‌شان موفق‌ترند و در بزرگسالی هم کتاب را از خود جدا نمی‌کنند. اما تربیت یک کودک کتابخوان، چندان هم ساده نیست. احتمال اینکه فرزندتان به بازی‌های رایانه‌ای و عروسک‌هایش بیشتر از " یار مهربان" دل ببندد کم نیست. می‌دانیم از میان هزاران کتابی که پیش چشم‌تان قرار دارند، حتی با وجود تقسیم‌بندی‌هایی که ناشران پشت جلد آثارشان درج می‌کنند، انتخاب مناسب‌ترین گزینه کار ساده‌ای نیست.  در تربیت و پرورش کودک باید او را به عنوان موجودی خارق العاده با ارزش به حساب آورد. باید ابعاد مختلف وجودی او را در نظر داشت و در عین حال از ظرفیت ها و توانایی های محدود کودک غافل نبود.

• روز هفتم : کودکان با نیازهای ویژه ، فرصت‌های برابر

منظور از کودک با نیازهای ویژه کودکی است که در روند آموزش، " علاوه بر آنچه برای همه کودکان موجود است " به توجه، امکانات و یا تدابیر ویژه‌ای نیاز دارد. به عنوان مثال کودکانی با تفاوت‌های نابینایی، ناشنوایی،‌ بیش فعالی، اوتیسم، سندرم داون و … به دلیل توجه ویژه‌ای که در آموزش نیاز دارند، جزو " کودکان با نیازهای ویژه " محسوب می‌شوند که برای هر کدام از این کودکان به صورت متفاوت تعریف می‌شود. آنچه مهم است، باور به ارزشمندی این کودکان مثل همه کودکان دیگر و اهمیت حضورشان در جامعه کنار دیگران و احترام به تفاوت‌های آن‌ها مثل همه ی تفاوت‌های انسانی دیگر است.

ریحانه میکائیلیان / کارشناس سلامت نوزادان و کودکان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک