روز ۱۲ اردیبهشت روز معلم نامگذاری شده است. پس از پیروزی انقلاب‌اسلامی و شهادت استاد مرتضی مطهری در روز ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸ توسط گروه فرقان، این روز به عنوان روز معلم نامگذاری شد.

جایگاه معلم

معلمان جایگاه ویژه ای در جامعه دارند. آنها استعدادهای کودکان و نوجوانان را کشف کرده و جهت می دهند؛ و از کودکان یک سرزمین شهروندانی مسئولیت پذیر می سازند که آینده جامعه را شکل می دهند. معلمان راه درست را به کودکان نشان می دهند و آنها را آماده می کنند تا شهروندانی بهتر و مردمانی نیکوتر باشند. معلمان به فرزندان ما می آموزند چگونه با بزرگ ترین مشکلات زندگی روبه رو شوند و براحتی از عهده آنها برآیند. اهمیت دیگر کار معلم در این است که دانش آموزان، بویژه کودکان، اغلب معلمان مورد علاقه خود را یک شخص ایده آل در روی زمین می دانند و برای تمام عمر از او الگو می گیرند.

تاریخچه روز معلم

دوازدهم اردیبهشت، روز معلم است و البته آغاز هفته معلم؛ روزی که هم در پیش از انقلاب و هم پس از آن، چنین نامی را به خود گرفته است؛ گرچه در پیش از انقلاب اسلامی، گویا دو، سه سالی بیش، پایدار نمانده است.

در اردیبهشت‌ ماه سال ۱۳۴۰ و در گردهمایی اعتراضی فرهنگیان در میدان بهارستان- روبه‌روی مجلس ملی آن زمان- یکی از فرهنگیان به نام دکتر ابوالحسن خانعلی با گلوله سرگرد شهرستانی، از پای درمی‌آید و این روز، تا چند سالی، از سوی فرهنگیان، روز معلم نام می‌گیرد. اما ۱۸سال پس از آن و در واپسین دقیقه‌های شب دوازدهم اردیبهشت سال ۵۸، استاد شناخته‌شده حوزه، آیت‌الله‌ مرتضی مطهری، شهید شد؛ و بار دیگر این روز و آن هم پس از انقلاب، روز معلم نامیده شد.

استاد مرتضی مطهری در روشنگری اقشار باسواد به ویژه قشر فرهنگی جامعه قدم‌های اساسی برداشته بود و آثار عمیق شهید در احیای فکر دینی اصیل و بی پیرایه و منطبق با نیاز روز جامعه در حال گذار ما بسیار مؤثر بوده  است. نقش کلیدی معلمان به عنوان مجریان آموزش عمومی و الگوهای اولیه دانش آموزان بسیار مهم جلوه می‌کند. چرا که معلمان جامعه، انسان سازان نسل بعدی‌اند، لذا نقش آنان به گفته حضرت امام خمینی (ره) همچون نقش انبیا است برای مردم.

منزلت معلم در اسلام
از منظر روایات اهل بیت علیهم‌السلام برای مقام معلمی ارزش بسیاری قرار داده شده است؛ چرا که او روح و جان افراد را پرورش داده، به سوی رشد و ترقی و تعالی می‌برد.
حضرت سید الشهداء علیه‌السلام در یکی از رهنمودهای حیات بخش خویش فرمود: «مَنْ دَعا عَبْدا مِنْ ظَلالَةٍ اِلی مَعْرِفَةِ حَقٍّ فَاَجابَهُ کانَ لَهُ الاَْجْرُ کَعِتْقِ نَسَمَةٍ؛ هر کس انسانی را از گمراهی به سوی شناخت حق و حقیقت راهنمایی کند و او نیز پاسخ مثبت دهد، به اندازه آزادی یک بنده پاداش خواهد داشت.»

امام حسین علیه‌السلام در این زمینه به مردی که در محضرش بود، چنین فرمود: «کدام‌یک از دو کار را بیشتر دوست داری: مرد ستمگری می‌خواهد فرد ناتوانی را به قتل برساند و تو او را یاری می‌کنی و از دست ظالم نجات می‌دهی و یا اینکه فرد دگراندیشی که اعتقادات فاسد دارد و می‌خواهد یکی از شیعیان ما را که توانایی دفاع فکری و عقیدتی از باورهای خود ندارد، گمراه کند و تو دری از علم و معرفت به روی او می‌گشایی و آن مستضعف فکری را یاری می‌کنی و در مقابل هجوم فرهنگی و عقیدتی تجهیزش می‌نمایی و او با دلایل محکم و منطقی بر دشمن عقیدتی خود پیروز می‌شود؟»

آن‌گاه در ادامه فرمود: «این ناتوان فکری را یاری کردن افضل است؛ چرا که خداوند متعال فرموده: «وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَآ أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا»؛ «هر کس فردی را زنده کند، مثل این است که تمام مردم را زنده کرده است.» یعنی اینکه از کفر به سوی ایمان راهنمایی و ارشادش نماید.