سوم رجب ‌، سالروز شهادت حضرت امام علی النقی (ع) از نوادگان پاک رسول گرامی اسلام (ص) است.
آن حضرت در سال ۲۱۲ هجری قمری در نزدیک شهر مدینه به دنیا آمد و تحت راهنمایی‌های پدر بزرگوارش امام جواد (علیه السلام) قرار گرفت.

ایشان بعد از رحلت پدر، عهده دار امامت و رهبری جامعه اسلامی شد.

مدت امامت آن بزرگوار سی و سه سال است. هفت ساله بودند که پدر بزرگوارشان امام جواد(ع) به شهادت رسیدند و امامت به ایشان منتقل شد. سیزده سال در مدینه بودند که به دستور متوکل عباسی ایشان را به بغداد بردند و مدت بیست سال در آنجا بودند، تا اینکه مسموم و شهید شدند. این مدت بیست سال را این امام بزرگوار گاهی در زندان با شکنجه، گاهی زندان عادی و گاهی هم آزاد بودند که زیر نظر شدید بودند و این مدت را با مشقت و ظلم بنی‌عباس گذراندند.
حضرت هادی(ع) در دوران کسی زندگی کرد که امیر المومنین(ع) در نهج البلاغه، او را شقی‌ترین خلفای بنی‌عباس شمرده است. حضرت هادی(ع) با کسی بود که نه فقط حضرت را زندانی می‌کرد و در مقابلش قبر می‌کند و در زندان تاریک او را نگاه می‌داشت؛ بلکه آب به قبیر ابی عبدالله الحسین(ع) بست و آنجا را شیار کرد و قبر امام حسین(ع) را خراب نمود، و هر که به زیارت امام حسین(ع)  می‌رفت، دست او را قطع می‌کرد. راستی باید گفت متوکل عباسی از شقی‌ترین خلفای بنی‌عباس است.
حضرت هادی(ع) ناظر کارهای او بود و جز صبر چاره‌ای نداشت. بارها دستور داد که نصف شب به خانه حضرت هادی(ع) بریزند و آنچه در خانه است را ببرند. متوکل کرامت‌ها و معجزه‌ها از حضرت(ع) می‌دید، ولی توجهی به آنها نمی‌کرد، تا بالاخره به واسطه توهینی که به حضرت نمود، از دنیا رفت. این امام بزرگوار(ع) در سال254 سوم رجب به دست معتز عباسی مسموم و شهید گردید.

یکی از القاب مشهور امام علی النقی (ع) - «هادی» به معنای هدایت کننده بود.

امام هادی (ع) در معرفی سیمای تابناک اسلام راستین تلاش بسیار کرد. یکی از کارهای مهم امام هادی (ع) حفظ خطّ فکری و فرهنگی تشیُّع و جلوگیری از القائات مخالفان بود.

این کارنیاز به تربیت شاگردان برجسته و تشکیل حوزه علمیه و تدریس فقه و عقاید اصول اسلامی داشت که در عصر امام علی النقی (ع) نیز ادامه یافت.

آن حضرت شاگردان برجسته ای همچون حضرت عبدالعظیم حسنی، ابن سِکیّت اهوازی، اسماعیل بن مهران، ابوهاشم جعفری و جعفر بن سهیل را تربیت کرد و حوزه علمی فعال و پرتلاشی به وجود آورد.

آن امام بزرگوار، در تحکیم و استواری فقه و عقاید و فرهنگ تشیُّع، همت جدی داشت و کتبی نیز در این زمینه نگاشت از قبیل: رساله ای در ردّ جَبر و تفویض، رساله ای در اثبات عدل و المنزلهُ بین المنزِلتَین و رساله ای در احکام دین.

همچنین حضرت امام علی النقی (ع) برای معرفی سیمای اسلامِ راستین، جلسات متعددی را برای بحث پیرامون مسائل مختلف عقیدتی، فکری و اجتماعی برگزار می‌کرد و در این جلسات به سئوالات و شبهاتِ مطرح شده پاسخ می داد.