روزشمار هفته پیشگیری از دیابت

هر سال 14 نوامبر روز جهانی دیابت نام دارد تا اذهان افراد مختلف جامعه به این مساله معطوف شود.

دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روزشمار هفته ملی دیابت در سال 1403 را بشرح ذیل اعلام نموده است.

دیابت یک عارضه ناشى از اختلال در تولید و یا عملکرد انسولین در بدن است. انسولین هورمون یا ماده‌اى است که در لوزالمعده (پانکراس) تولید مى‌شود و سلول‌ها را قادر مى‌سازد تا گلوکز را از خون بگیرد و براى تولید انرژى استفاده کنند.

نامگذاری روز جهانی دیابت

چهاردهم نوامبر، سالگرد تولد "فردریک بانتینگ" کاشف انسولین، اولین بار در سال 1991 با همکاری بنیاد بین‌المللی دیابت (IDF)  و سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده است. هدف از نامگذاری چنین روزی افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این پدیده روزافزون است.

نماد روز جهانی دیابت

برای اعلام تصویب روز جهانی دیابت  از سوی سازمان ملل و نیز برای تأکید بر مبارزه برای پیشگیری از دیابت، استفاده از یک دایره به عنوان نشان «همه با هم برای دیابت»، تصویب  شد.  دایره یک نماد ساده است که به راحتی می توان آن را پذیرفت و استفاده کرد. در تمام ِ فرهنگ ها دایره، نشـانه زندگی و سلامتی است و معنی این نماد نیز این است که فشارهای سخت و شدید، نتیجه مثبت دارد. رنگ آبی، تجسم آسمان است که همه ملت ها را متحد می کند (رنگ پرچم سازمان ملل نیز آبی است). دایره آبی دیابت، نشان اتحاد جهانی برای مبارزه علیه دیابت است.

دیابت چیست؟

اشکال در سیستم سوخت رسانی بدن را که به دلیل کمبود انسولین به وجود می آید "دیابت" می خوانند. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس – اندام تولید کننده آنزیم گوارش – ساخت می شود و برای جذب انرژی مواد غذایی ضروری است.

انواع دیابت
1- دیابت وابسته به انسولین یا نوع یک : در این نوع بیماری دیابت، بیمار یا مقدار کمی انسولین تولید می کند و یا اصلاً تولید انسولین ندارد و در نتیجه فقدان انسولین، کنترل قند خون غیر ممکن است. معمولاً این نوع دیابت قبل از 40 سالگی بروز می کند و اوج میزان وقوع آن در حدود 14 سالگی است.

2- دیابت غیر وابسته به انسولین یا نوع دو : در این نوع بیماری دیابت، لوزالمعده انسولین تولید می کند اما نه به اندازه ای که قند خون را تنظیم کند و از طرف دیگر سلولهای بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می دهند. این نوع دیابت معمولاً در افراد بالای 40 سال بروز می کند.

3- دیابت دوران بارداری: دیابت حاملگی معمولاً بین هفته های 24 و 28 بارداری ظاهر می شود و عموماً پس از زایمان از بین می رود، چون در همه انواع دیابت، میزان قند یا گلوکز خون بسیار بالا می رود علائم و نتایج همه آنها یکسان است.

دیابت نوع یک قبل از 40 سالگی بروز می کند

علائم و نشانه‌های بیماری دیابت
در مراحل ابتدایی ممکن است دیابت بدون علامت باشد. بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می‌شوند. با بالاتر رفتن قند خون، علائم دیابت آشکارتر می‌شوند. پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید از علایم اولیه شایع دیابت است. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته‌اند و حتی دچار عوارض دیابت شده‌اند.

در کودکان دچار دیابت نوع یک، علایم معمولاً ناگهانی بارز می‌شوند، این افراد معمولاً قبلاً سالم بوده و چاق نبوده‌اند. در بزرگسالان این علایم معمولاً تدریجی‌تر بارز می‌شوند. عارضه کتواسیدوز می‌تواند به عنوان علامت شروع کننده بیماری هم در دیابت نوع یک بارز شود. در دیابت نوع دو معمولاً فرد تا سال‌ها بدون علامت است. علایم معمولاً خفیف هستند و به طور تدریجی بدتر می‌شوند. در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممکن است دچار دهیدراتاسیون شود.

چه کسانی به دیابت مبتلا می شوند؟
همه افراد ممکن است به دیابت نوع دوم دچار شوند. با این وجود، عواملی وجود دارد که ممکن است شما را در خطر بیشتر ابتلا به بیماری قرار دهد. این عوامل عبارتند از:
1-  تجمع چربی در اطراف کمر و معده
2-  کم تحرکی و انجام ندادن حرکات ورزشی
3-  وزن بیش از حد
4-  سن بالای 45 سال
5-  سابقه دیابت نوع دوم در خانواده
6-  ابتلا به دیابت حاملگی
7-  فشار خون بالا
8-  تری گلیسیرید بالا
9-  پایین بودن تجمع لیپوپروتئین و کلسترول ( پایین تر از 35 )

توصیه هایی برای پیشگیری از دیابت

- افزایش فعالیت بدنی
- مصرف مقادیر فراوانی فیبر
- ارتقای مصرف غلات کامل
- کاهش دادن وزن اضافی
- پرهیز از رژیم غذایی محدود و زودگذر و اصلاح الگوی غذایی و انتخاب غذاهای سالم‌تر

[دیابت, روز دیابت,14 نوامبر روز جهانی دیابت]