لقاح آزمایشگاهی (IVF)
در زمان تولد اولین نوزاد با استفاده از روش درمانی IVF در سال 1978 این روش درمانی امید تازه ای برای زوج های نابارور به وجود آورد.IVF یک روش درمان باروری است که در طی آن اسپرم مرد و تخمک زن در خارج از بدن در محیط آزمایشگاه در ظرف مخصوص در کنار هم گذاشته شده تا با یکدیگر لقاح پیدا کنند. پس از لقاح جنین حاصله سه روزه یا پنج روزه، با کاتتر های مخصوص به رحم زن انتقال داده می شود.

چه کسانی جهت انجام IVF انتخاب می شوند؟
زنان دارای سنین بالا
زنان دارای لوله های رحمی مسدود یا آسیب دیده
زنان دارای سابقه توبکتومی(بستن لوله ها) و خواهان باروری مجدد
زنان دارای آندومتریوز
زوجین دارای ناباروری باعلت نامشخص
شانس موفقیت عمل IVF:
میزان موفقیت عمل IVF بستگی به فاکتورهای متعددی از جمله سن زن، وضعیت تخمک و اسپرم، داروهای مورد استفاده در روند تحریک تخمک گذاری، دقت و مهارت آزمایشگاه جنین شناسی و متخصص زنان و ... دارد و در بهترین شرایط، در حدود 35 درصد تخمین زده می شود.

مراحل انجام IVF:
1 – مرحله تحریک تخمک گذاری:
داروهای محرک تخمک گذاری جهت افزایش شانس جمع آوری چندید تخمک و متعاقب آن تشکیل چندین جنین و افزایش شانس باروری تجویز می شوند. این داروها معمولاً از روز دوم قاعدگی و پس از انجام سونوگرافی و حصول اطمینان از سالم بودن رحم و تخمدان ها تجویز می شوند.(در صورت نیاز به استفاده از آگونیست های GNRH معمولاً به بیمار توصیه می شود که حدوداً یک هفته مانده به قاعدگی مراجعه نماید). روند رشد تخمک ها با انجام سونوگرافی های متناوب و آزمایش خون،پیگیری می شود لذا بیمار ممکن است تا رسیدن به وضعیت مطلوب چندین بار با فواصل 2الی 3روزه تحت سونوگرافی قرار گیرد. وقتی در سونوگرافی سایز تخمک ها به سایز مطلوب رسید (سایز 18 الی 20 میلی متر)، آمپول HCG تجویز می شود. زمان تزریق آمپول HCG بسیار مهم است زیرا حدوداً 34 الی 36 ساعت پس از تزریق آن تخمک گذاری رخ خواهد داد و لذا زمان آن بایستی طبق نظر پزشک معالج تعیین شود تا تخمک ها قبل از رها شدن جمع اوری شوند.
2 – مرحله جمع آوری تخمک و اسپرم:
لازم است بیمار در روز تخمک گیری ناشتا مراجعه نماید. در همان روز، نمونه اسپرم توسط همسر بیمار تهیه و به آزمایشگاه تحویل داده می شود. آزمایشگاه پس از شستشو و آماده سازی نمونه، آنرا به آزمایشگاه IVF تحویل می دهد. بیمار در اتاق عمل روی تخت معاینه در پوزیشن لیتاتومی قرار داده می شود و بیهوشی مختصری گرفته تا طی روند تخمک گیری احساس ناراحتی نکند. سپس تخمک ها تحت دید مستقیم با دستگاه سونوگرافی توسط یک سوزن بسیار باریک آسپیره می شود و درون لوله های مخصوص جمع آوری شده و به آزمایشگاه IVF تحویل داده می شوند.
3 – مرحله لقاح و رشد جنین در محیط آزمایشگاه:
در آزمایشگاه IVF تخمک ها از مایع فولیکولی جدا شده، شستشو داده می شوند و درون ظرف مخصوص در محیط کشت مخصوص قرار داده می شوند. اسپرم های شستشو داده همسر نیز که قبلاً تحویل آزمایشگاه داده شده بود درکنار این تخمک ها درون ظرف قرار داده می شوند. سپس ظرف حاوی نمونه اسپرم و تخمک درون انکوباتور CO2 در دمای 37 درجه سانتی گراد قرار داده می شود تا به طور خود به خودی با یکدیگر لقاح پیدا کنند. صبح روز بعد در صورت لقاح برای مدت 24 الی 48 ساعت دیگر جنین ها داخل انکوباتور قرار می گیرند تا به مرحله 4 الی 8 سلولی برسند.
4- مرحله انتقال یا ترانسفر جنین به داخل رحم:
معمولاً جنین ها سه الی پنج روز بعد از تخمک گیری به درون رحم انتقال داده می شود. معمولاً در طی ترانسفر بسته به کیفیت جنینها، حدوداً یک الی دو جنین به داخل رحم انتقال داده می شود و مابقی جنین ها در صورت مناسب بودن با استفاده از روش ذخیره جنین بوسیله انجماد، ذخیره می شوند تا در صورت عدم موفقیت در سیکل درمانی بعدی مورد استفاده قرار گیرند. ترانسفر جنین در اتاق عمل انجام می شود ولی نیاز به بیهوشی ندارد. فقط بیمار روی تخت معاینه در پوشش لیتاتومی قرار داده می شود. برای وی اسپکولوم گذاشته شده و سپس جنین ها با کاتتر مخصوص از طریق سوراخ دهانه رحم، به درون رحم فرستاده می شود. این روند بدون درد بوده ولی گاهی اوقات بیمار کرامپ های خفیفی را تجربه خواهد کرد. پس از ترانسفر به مدت 30 دقیقه به بیمار استراحت داده می شود. سپس به بخش بستری هدایت شده و نهایتاً تا 3 الی 4 ساعت بعد ترخیص می شود.

عوارض عمل IVF :
1. سندروم هایپر استیمولیشن( تحریک بیش از حد تخمدانها)
2. عوارض بیهوشی
3. خونریزی
4. عفونت
5. آسیب به عروق، روده ها و مثانه حین تخمک گیری
6. چند قلوزایی

در صورت بروز مشکلات زیر سریعاً به پزشک معالج یا کادر درمانی تماس بگیرید :
1. لکه بینی یا خونریزی
2. دل درد
3. تنگی نفس
4. تب بیش از 38 درجه سانتی گراد
5. وجود خون در ادرار