روز دانشجو

شانزده آذرماه به دلیل گرامی داشت یاد شهدای دانشگاه، روز دانشجو نامیده شده است. در این میان، باید دانشجو را شناخت، به توانایی هایش پی برد و زمینه های اثرگذاری وی را در جامعه آماده کرد. دانشجو، جوان طالب دانش است که آینده در دست اوست؛ کسی که متعلق به آینده است و آینده نیز متعلق به اوست. چنین فردی با داشتن توانایی و نیروی جوانی، و نیز با پشتوانه علمی و کوله باری از علوم و فنون متنوع، می تواند برای اداره آگاهانه و برنامه ریزی شده جامعه تصمیم بگیرد. بدیهی است جامعه ای که در آن، علم و فهم و محاسبه دقیق مورد توجه باشد، جامعه ای شکوفا و پیشرو خواهد بود.

جایگاه دانشجو

بدون تردید مهم ترین هدف در شکل گیری جامعه و حکومت، تلاش در راه تکامل بخشید به افراد جامعه است. رشد و پیشرفت هر جامعه، در دو بعد مادی و معنوی است و جایگاه دانشگاه در جامعه، حرکت دادن و هدایت افراد به سوی هر دو جنبه کمال و ترقی به شمار می آید.

دانشگاه ایده آل

امروزه وجود دانشگاه و پرورش دانش آموختگان، در پرتو هزینه های سنگینی است که دولت ها آن را می پردازند و از نتایج آن بهره می برند. رشد علمی کشور، افزایش قدرت تولید و توسعه فناوری، از آثاری است که تربیت دانشجو برای جامعه به ارمغان می آورد. ورود به این صحنه و تلاش برای به دست آوردن آن نتایج، مستلزم داشتن زمینه هایی است که همت و تلاش دو چندان نخبگان علمی کشور، و نیز جرئت اقدام برای چنین تحولی از شمار آن است. با بستر سازی مناسب و عبور از مراحل گوناگون می توان دانشگاه ایده آل، را به وجود آورد؛ دانشگاهی که محل رشد مغزهای متفکر، و در عین حال جایگاهی برای بهتر اندیشیدن و به خدا باوری رسیدن باشد.

دانشگاه و پژوهش

بحث جست وجو کردن، تحقیق نمودن، تفحص و پرسیدن، واژگانی است که همه در قالب واژه ای به نام «پژوهش» می گنجد و دانشگاه، از مهم ترین مراکزی است که این وظیفه را بر عهده دارد. در دانشگاه استاد باید ره گشای حرکت آموزشی ـ پژوهشی مداوم باشد. از سوی دیگر، دانشجو کسی است که در این مسیر، نه تنها مشارکت کند، بلکه سهمی واقعی و مؤثر بر عهده داشته باشد. بدین ترتیب، واژه پژوهش، از حرف به عمل تبدیل می شود. به دیگر سخن، پژوهش آن گاه معنا پیدا می کند که استادان و دانشجویان، در راه پیشبرد مرزهای دانش، به تکاپو، تلاش و کوششِ پی گیر ادامه دهند و به افق های جدیدی در وادی علوم دست یابند.

دانشگاه و تولید علم

امروزه در هر نظامی، دانشگاه محلی برای تولید علم و نوآوری است. بدون تردید در این دنیای بزرگ و این طبیعت سترگ، ناشناخته های فراوانی وجود دارد. تولید علم یعنی پیمودن راه هایی که دیگران نرفته اند دست یابی به آنچه تاکنون بشر به آن دست نیافته است و کشف ناشناخته های فراوان موجود از دیدگاه رهبر انقلاب یکی از وظایف دانشگاه ها، نواندیشی علمی و تبدیل آن به انگیزه ای عام و مطالبه ای عمومی است. لازمه این معنا، اهمیت دادن به علم است. مقدمات، برنامه ریزی و اهتمام شدید به بهره بردن از وقت وامکانات دانشگاه، موجب می شود تولید علم، از شعار و آرمان به درآید و صورت عمل به خود پذیرد.

دانشگاه در پیام اسلام

دین مبین اسلام، در جایگاه مکتبی آموزشی، مجموعه ای است از باورها و نگرش ها، اخلاقیات و ارزش ها، و نیز شعائر و مناسک دینی، از سوی دیگر، دانشگاه، مجمعی از دانشجو، استاد و برنامه های آنهاست. بنابراین، تحقق اسلامی شدن دانشگاه ها، به این معناست که فضای کلی حاکم بر استاد و دانشجو و محتوای درسی آنها، فضایی در راه تحکیم باورها و اندیشه های دینی باشد. پس آن مجموعه علمی، متناسب با ارزش های اسلامی و نیاز جامعه مذهبی حرکت کند و اسلام و ایمان، در درون آن و با عنوان پایه و زیربنای نظریات مطرح گردد. بدین ترتیب، زمانی که دانشگاه اسلامی شکل گیرد، فضای دینی و انسانی تحقیقات، پرورش روحی و علمی، و نیز استقلال جامعه اسلامی عملی می شود.

بایدهای دانشجو

نسل جوان هنگامی که به لباس تحصیل و فراگیری آراسته می شود، افزون بر تلاش و کوشش پی

یر در آموختن و بهره گرفتن از علوم و فنون و افزودن دانش و دانایی خویش، باید ارزش هایی را نیز از خود به نمایش بگذارد. ارزش هایی چون سلامت نفس، پاکی روح، امید و اعتماد به آینده، تقویت بنیه دینی و سیاسی، و نیز خودسازی فکری و اخلاقی، موجب می شود دانشجو در هر رشته ای که تحصیل می کند، به دانشجویی دیندار، مسلمان و خداپسند تبدیل گردد. شکل گیری این روحیه در جامعه دانشجویی، باعث می شود گروهی همدل و هم فکر با آرزویی مشترک، در پرتو آموزه های اسلام، آینده ای آباد و سرافراز را رقم زنند.

آفات دانشجویی

اهمیت جایگاه و نقشِ نقش آفرین و آینده ساز دانشجو، موجب شده است تا این گروه از جامعه، بیش از افراد دیگر، در معرض آزمون و خطا و نیز انحراف از دیگر ارزش ها قرار داشته باشند. لازمه سلامت این جریان، شناخت آفت ها و انحراف های فرا راه مسیر دانشگاه است. رهبر انقلاب در تبیین این آسیب ها، مواردی را برمی شکافد. بیگانه پذیری، هویت ستیزی، وجود و حضور در اردوهای مختلط، ترویج موسیقی، تبلیغات برضد دین و مروّجان مبانی دینی، دور شدن از آرمان ها، سطحی شدن و روبنایی فکر کردن، افتادن در دام احزاب و گروه ها و سرانجام بی احترامی به ارزش های دینی، معضلاتی است که باید در برطرف ساختن آن کوشید.

مطالبات دانشجویی

افراد هر جامعه، با توجه به جایگاه و میزان تأثیرگذاری بر دیگران، خواست ها و مطالباتی دارند. این مسئله در مورد دانشجویان، با توجه به موقعیت قابل تأمل آنها، از ویژگی خاصی برخوردار است. برخی از خواسته های واقعی دانشجویان را می توان این گونه برشمرد: عدالت خواهی رفع فساد، طرح فکر و اندیشه، و اهتمام به اسلامی شدن دانشگاه. به دیگر سخن، دانشجو از سویی باید خواسته های علمی و فنی داشته باشد و به دنبال تولید علم باشد، و از سوی دیگر جامعه ای سالم و بانشاط را مطالبه کند.

مشکلات دانشگاه و دانشجو

اهمیت دانش آموختن و برجسته بودن نقش دانشجو، موجب شده است تا شخصیت دانشگاهیان بیشتر مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس، مشکلاتی که پیش روی آنهاست، باید شناسایی شود تا راه مقابله با آن فراهم آید. برخی از این مشکلات عبارتند از: دچار شدن دانشجو به ابتذال و بی تفاوتی، نفوذپذیری در برابر فرهنگ بیگانه، مدرک گرایی، توجه بیش از حد به زندگی مادی، نشناختن جریان های سیاسی، ابزار دست گروه ها شدن، آسیب پذیری در برابر لغزش ها و انحراف های فکری، گرفتار شدن در معضل بی هویتی و سرانجام، درونی نکردن رسالت واقعی. بدیهی است شناخت این مشکلات و تلاش در برطرف ساختن آنها، وظیفه آگاهان مسائل فرهنگی است.