در زمانی هستیم که فصل تعطیلات پایان سال و ایام نوروز نزدیک است و خانم‌ها استقبال  بیشتری از خرید لوازم آرایشی دارند. از سوی دیگر در این زمان با وجود کاهش ورود  مواد اولیه لوازم آرایشی و لوازم آرایشی خارجی اصلی به دلیل آلودگی های مربوط به ویروس کرونا و تحریم های مختلف مواجه هستیم. در این شرایط متأسفانه مصرف کنندگان لوازم آرایشی به شدت در معرض لوازم آرایشی تقلبی قرار دارند.

آسیب‌های متعدد و گسترده

بررسی‌ها و تحقیقات زیادی روی مواد سمی و مشکلات لوازم بهداشتی وآرایشی انجام‌ می شود. یک تحقیق نشان داده است بیش از 800 ماده شیمیایی در لوازم آرایش و عطرهای صنعتی وجود دارد و استفاده دائمی از این مواد باعث می‌شود به مرور ترکیب‌های مضرشان جذب بدن شود. این موضوع  می‌تواند در درازمدت عارضه‌های متعددی ایجاد ‌کند. مهم‌ترین عارضه استفاده طولانی‌مدت از این لوازم بهداشتی وآرایشی با  ترکیب‌های سمی ابتلا به بیماری های پوست و مو و برخی از انواع سرطان است. در کنار سرطان، احتمال ابتلا به پیری زودرس پوست، آکنه ، ریزش مو  و برخی از بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت وجود دارد.

در صنعت لوازم آرایش، مواد تقلبی و نامرغوب می تواند خطرناکتر از آن چیزی باشد که شما تصورش را می کنید. خطر  این خرید تقلبی بسیار بیشتر از  خطر یک کیف تقلبی لویی ویتون یا لباس تقلبی آدیداس است.

محصولات  لوازم آرایشی تقلبی در آزمایشگاه های و مکان های غیر استاندارد، غیر بهداشتی و غیر قانونی تولید می شوند که آن هم باعث اضافه شدن یکسری آلودگی ها به مشکلات لوازم بهداشتی وآرایشی می شود. در لوازم آرایش تقلبی خطر دقیقاً در داخل محصولات و مواد اولیه آن است و  در ظاهر وبسته بندی با اصل آن تفاوت چمدانی دیده نمی شود.

این بسیار مهم است که متوجه شویم که چرا این مشکل ادامه دار در حال رشد است: سود هنگفت مالی. مصرف کنندگان لوازم آرایش تقلبی به دلیل ارزان بودن آنها نسبت به اصل، هر ساله تقاضای بیشتری برای خرید دارند.این  تقاضای شدید بازار و سود مالی باعث رشد صنعت لوازم آرایش تقلبی شده،  مجرمان و تولید کنندگان این محصول راه های بهتری پیدا می کننند تا مصرف کنندگان را فریب دهند.

بر طبق گزارش های مختلف پلیس، مرکز حقوق مالکیت و دستگاه های قضایی کشورهای مختلف، ورود لوازم آرایشی و عطرهای تقلبی مرتب در حال افزایش است. طبق گزارش  اف بی ای در ایالات متحده شرکت ها وافراد دخیل در این صنعت باعث رشد فروش لوازم آرایش تقلبی هستند . بر طبق آمار از سال 2010 تا 2017 میانگین رشد هر ساله صنعت لوازم آرایش 2/4 بوده است. در سال 2017  این لوازم آرایش تقلبی با رشد 05/0 نسبت به فروش در سال های گذشته مواجه شده است. بدیهی است که روند رشد محصولات تقلبی در ایران هم بسیار شدید است و لوازم آرایشی مهمترین آنهاست. خطر این لوازم  بر سلامتی قابل اندازه گیری نیست و فقط می توان گفت بی اندازه زیاد است.

با گسترش تجارت الکترونیک، بسیاری از مصرف کنندگاه لوازم آرایشی در حال خرید این محصولات به صورت آنلاین هستند. این شیوه فروش کالا های بهداشتی و آرایشی نیز می توانند جمعیت مختلف مشتریان را مورد هدف قرار دهند. در شیوه فروش اینترنتی لوازم بهداشتی وآرایشی شناسایی آنها از اصل بسیار دشوار است و شکایت ازآن نیز پیچیدگی های خودش را دارد.

مواد اولیه خطرناک در لوازم ارایشی

سرب یکی از رایج ترین موادی است که در لوازم ارایش تقلبی یافت می شود که بر روی کلیه ها - کبد- اندام های حسی و قلبی عروقی تاثیر می گذارد که برای سلامت انسان بسیار خطرناک است.

آرسنیک یکی دیگر ازمواد خطرناکی  است که در لوازم ارایش تقلبی یافت می شود. این فلز مستقیما باعث به وجود آمدن سرطان در مراتب بالا می شود و برای زنان حامله نیز بسیار خطرناک واثر گذار بر جنین است.
مس دارای تاثیرات مخرب شیمیایی بر روی پوست بوده، جذب آن از پوست بسیار مضر است.

جیوه یکی دیگر از موارد خطرناکی است که در لوازم آرایش استفاده می شود و می تواند بر روی سیستم عصبی و همچنین سیستم ایمنی بدن تاثیرات جبران ناپذیری می گذارد.

برلیم یک ماده سمی است که در لوازم آرایش تقلبی یافت می شود. این فلز روی سیستم عصبی و همچنین سیستم ایمنی بدن نیز  تاثیر می گذاردو باعث مسمومیت می شود.

کادمیوم در دوزهای سمی آن که باعث تاثیرات مختلفی شامل کمبود کلسیم آهن زینک در انسان می شود.
آلمینیوم:  آلومینیوم با  مواد سمی بسیار زیادی ترکیب شده است که بعضی از انها باعث به وجود آمدن مسمومیت و همچنین سرطان می شوند.

باکتری‌ها: انواع باکتری ها در لوازم آرایش تقلبی یافت می شود. آنها باعث مسمومیت، التهاب پوست و عکس العمل های آلرژی زا می شود.یکی از انواع باکتری موجود در لوازم آرایشی، (Escherichia coli) است که باعث اسهال شدید، مشکل کلیه و کم خونی می شود.

از میان ترکیب‌های مضر موجود در لوازم آرایش، پارابین‌ها یکی از رایج‌ترین‌ها هستند که در 23 درصد محصولات استفاده می‌شوند. بعد از این ترکیب‌ها، سیکلوپنتاسیلوکسان در 15 درصد و در نهایت تریکلوسان در 1.3 درصد محصولات موجود است. گاهی این ترکیب‌ها همگی در یک محصول جمع هستند و این موضوع احتمال تاثیر منفی این مواد روی سلامت را بالا می‌برد. غیر از این 4 مورد، ترکیب‌های دیگری هم وجود دارد که عوارض مربوط به خود را دارند. مثلا بنزوفنول‌ها که در لاک ناخن، دئودورانت‌ها، ژل‌های شستشو و صابون‌ها موجود است، بوتیل پارابن که در شامپوها، کرم ضدآفتاب، شامپو مخصوص شوره‌سر، رژ لب و در نهایت متیل پارابن و اتیل پارابن که در کرم‌های بدن و صورت به وفور یافت می‌شوند، سرطان‌زا هستند.

دیگر مواد مضر و سمی که در لوازم آرایش تقلبی یافت می شوند عبارتند از مدفوع حیوانات، ادرار، سیانید، نوار نقاشی (موادی که در ریمل و یا پودرهای مخصوص صورت) می باشد که برای سلامت پوست بسیار خطرناک است.

مکان‌های خرید نامناسب

بیشتر محصولات لوازم آرایش تقلبی که در آنها مواد خطرناک یافت می‌شود، لوازمی است که در خیابان ها و مترو توسط دستفروش ها و یا در فروشگاه های آنلاین به صورت قیمت های ویژه به فروش می رسد. بر روی جعبه  آنها هم مثل نوع اصل نوشته شده است: تست انجام شده.  

نحوه تشخیص لوازم آرایش جعلی

نکته های مختلفی به شما کمک می کنند تا محصول تقلبی را تشخیص دهید.  به عنوان مثال محصولات تقلبی ممکن است با گرامراشتباه نوشته شده باشند یا اندازه نوشته ها متفاوت باشد و یا حتی یکی از کلمات در آن جا افتاده باشد. بر روی قیمت، کیفیت، بسته بندی، چگونگی فروش و روش پرداخت پول.نیز دقت شود.

 یک نکته ضعف وضربه پذیر در فرهنگ ایران، تمایل به مصرف محصولات آرایشی خارجی است. بسیاری از محصولات ایرانی وصاحب نام به دلیل رعایت استاندارهای مناسب وحفظ آبروی برند خود از مواد معتبر استفاده می کنند.بر این موضوع تاکید می شود که در انتخاب مکان فروش و شرکت مربوط به لوازم آرایش  دقت شود.فروشنده های دوره گردی که به طور موقت در یک مکان لوازم بهدشتی و آرایشی را به فروش می رسانند، به وجه مناسب برای خرید این گونه لوازم نیستند. بی دقتی در خرید لوازم آرایش از مکان ها وافراد غیر معتبر وآشنا می تواند فرد را به سوی نتایج جبران ناپذیری بکشاند به طوری که هیچ شکایتی هم نتوانند انجام دهند.  

لوازم آرایشی چگونه کنترل و تنظیم می شود؟

در هر کشور موسسات و مرجعی برای بررسی این محصولات وجود دارد. در ایران  وزارت بهداشت و موسسه ملی استاندارد مسوول این کار است. در آمریکا هم لوازم آرایشی و هم داروها توسط اف دی ای کنترل می شوند. برای داروها سازمان اف دی ای محصولات جدید را در جهت امن بودن و تاثیر گذاری آن قبل از این که اجازه فروش به آنها بدهد، کنترل می کند در مورد لوازم آرایشی این چنین نیست. اگر چه اف دی ای بر معتبر بودن لوازم آرایشی اطمینان می دهد اما آنها قدرت آن را ندارند که با  آزمایش، این محصولات آرایشی را وارد بازار کنند.

همچنین سازمان امنیتی هوم لند، و سازمان بهداشت جهانی WHO نظارت ها وفعالیت هایی در این زمینه دارند.

ریسک بالای استفاده از لوازم بهداشتی وآرایشی جلعی

باید مراقب باشیم در این ایام که مسایل اقتصادی دشوار شده است، با خریدهای لوازم بهداشتی و آرایشی تقلبی خطرناک  خودمان را درمعرض خطرات مختلف جانی قرار ندهیم. خرید لوازم و وسایل تقلبی وغیر اصل دیگر مثل لباس هم خطرزا هست، اما ریسک استفاده از لوازم بهداشتی وآرایشی جلعی خیلی بالا است. زمانی که دستفروشان دوره گرد مترو  و کوجه و خیابان قصد دارند شما را با  برند های لوازم آرایشی تقلبی و با قیمت کم شما را وسوسه کنند، دقت کنید که سلامتی و زیبایی ذاتی شما  هرگز ارزش ریسک کردن را ندارد. از مخفی کردن لوارم آرایشی مشکوک و تقلبی که در کمد وکیف تان دارید، خود داری کنید و آنها را در زباله دان بیندازید.


علیرضا ملازاده، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، روان درمانگر
ندا میرزایی، دانشجوی کارشناسی مشاوره