به گزارش روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک، خلط، ترکیبی از بزاق و مخاطی است که با سرفه خارج شده است. خلط خونی هنگامی دیده می‌شود که دارای رگه‌های قابل مشاهده‌ای از خون در آن باشد. این خون اغلب از جایی در امتداد دستگاه تنفسی در بدن شما می‌آید. دستگاه تنفسی شامل موارد زیر است:
دهان
گلو
بینی
ریه‌ها
راه‌های منتهی به ریه‌ها
گاهی اوقات خلط خونی نشانه یک بیماری جدی است. با این حال، خلط خونی یک اتفاق نسبتاً شایع است و به طور معمول دلیلی برای نگرانی آنی نیست؛ اما اگر با سرفه‌ای خون از دهان خارج می‌شود که بدون خلط یا با مقدار کمی خلط همراه است، باید به سرعت به دنبال فوریت پزشکی باشید.
 

خلط خونی از کجا می‌آید؟

طیف وسیعی از عوامل می‌توانند منجر به دیده شدن خون در خلط شوند. همچنین ممکن است خون از نقاط مختلف بدن نشأت بگیرد.
· از ریه‌ها (هموپتیزیس): اگر خون قرمز روشن، کف‌آلود و گاهی مخلوط با مخاط باشد، احتمالاً از ریه‌ها می‌آید و می‌تواند ناشی از سرفه مداوم یا عفونت ریه باشد.
· از دستگاه گوارش (هماتمزیس): اگر خون تیره و دارای اثری از غذا باشد، احتمالاً از معده یا جای دیگر دستگاه گوارش سرچشمه گرفته است. این شرایط ممکن است نشانه یک وضعیت جدی‌تر باشد.
 

علل خلط خونی

دلایل اصلی خلط خونی عبارت‌اند از:
· سرفه طولانی‌مدت و شدید
· برونشیت
· خون‌دماغ
· سایر عفونت‌های قفسه سینه
علل جدی‌تر خلط خونی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
· سرطان ریه یا سرطان گلو
· ذات‌الریه
· آمبولی ریوی یا لخته شدن خون در ریه
· ورم ریوی یا وجود مایعات در ریه‌ها
· آسپیراسیون ریوی یا تنفس مواد خارجی به ریه
· فیبروزسیستیک
· عفونت‌های خاصی مانند توبرکلوزیس (سل)
· مصرف داروی ضدانعقاد خون
· آسیب به دستگاه تنفسی
· تنگی دریچه میترال
عفونت‌های قسمت‌های پایینی دستگاه تنفسی و استنشاق یک ماده خارجی از علل احتمالی خلط خونی در کودکان است.
گاهی آسیب و زخم‌های دهان، گلو یا قفسه سینه می‌تواند دلیل خونی شدن خلط شود. مثلاً نیش زدن شدید حشرات، یا ضربه شدید به ناحیه دهان یا گلو ممکن است صدمه‌ای به دهان یا گلوی شما وارد کند (مانند ورزش، تصادف رانندگی، حمله فیزیکی یا سقوط).
وجود خون در دهان همچنین می‌تواند به دلیل وجود زخم‌های دهانی، بیماری لثه، خونریزی لثه و مسواک زدن و نخ دندان کشیدن شدید باشد.
ضربه به قفسه سینه می‌تواند باعث کوفتگی ریوی شود. یکی از علائم ضربات شدید به ناحیه قفسه سینه می‌تواند سرفه کردن خون یا مخاط خونی باشد.

اگر احساس می‌کنید ممکن است دچار عفونت تنفسی شوید، آب بیشتری بنوشید. نوشیدن آب می‌تواند به رقیق شدن خلط و بیرون آمدن آن کمک کند

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، باید سریعاً با پزشک تماس بگیرید:
· سرفه دارای خون زیاد و خلط بسیار کم
· تنگی نفس یا تلاش برای نفس کشیدن
· ضعف
· از دست دادن اشتها
· سرگیجه
· تعریق
· ضربان قلب تند
· کاهش وزن غیر قابل توضیح
· خستگی
· درد قفسه سینه
· خون در ادرار یا مدفوع
وقتی سرفه در فواصل مکرر با مقدار زیادی خون اتفاق افتاد، به پزشک یا به اورژانس مراجعه نمایید.
اگر خون تیره و با تکه‌های غذا همراه است، فوراً به بیمارستان بروید. این حالت می‌تواند علامت یک مشکل جدی در دستگاه گوارش باشد.
 

تشخیص علت

وقتی برای تشخیص دلیل خلط خونی با پزشک ملاقات می‌کنید، ابتدا از شما سؤال می‌پرسد که آیا علت قابل توجهی مانند موارد زیر وجود دارد:
سرفه
تب
آنفلوانزا
برونشیت
آن‌ها همچنین می‌خواهند بدانند:
چه مدت خلط خونی دارید
خلط چگونه به نظر می‌رسد
چند بار در روز این‌چنین سرفه می‌کنید
مقدار خون در خلط چقدر است
پزشک هنگام تنفس به صدای ریه‌های شما گوش می‌دهد و ممکن است به دنبال علائم نگران‌کننده دیگر مانند ضربان قلب سریع، خس‌خس سینه یا صدای غیرعادی باشد. آن‌ها همچنین در مورد تاریخچه پزشکی از شما سؤال خواهند کرد.
پزشک شما همچنین ممکن است یک یا چند مورد از این روش‌ها و مطالعات تصویربرداری را برای کمک به تشخیص انجام دهد:
· پزشک می‌تواند از اشعه X قفسه سینه برای تشخیص شرایط مختلف استفاده کنند. این اغلب یکی از اولین مطالعات تصویربرداری است که آن‌ها توصیه می‌کنند.
· متخصص می‌تواند یک سی‌تی‌اسکن سینه را پیشنهاد دهد تا تصویری واضح‌تر از بافت‌های نرم، به منظور ارزیابی، داشته باشد.
· در طی برونکوسکوپی، پزشک به منظور بررسی انسداد یا ناهنجاری‌ها با وارد کردن برونکوسکوپ در قسمت پشت گلو و برونش، مجاری هوایی را مشاهده می‌کند.
· آن‌ها می‌توانند آزمایش خون را برای تشخیص شرایط مختلف و همچنین تعیین میزان رقیق بودن خون انجام دهند و بررسی کنند که آیا شما آن‌قدر خون از دست داده‌اید که دچار کم‌خونی شده باشید یا خیر.
· اگر پزشک متوجه ناهنجاری ساختاری در ریه‌های شما شود، ممکن است بیوپسی را سفارش کند. این روش شامل برداشتن نمونه‌ای از بافت ریه و ارسال آن به آزمایشگاه برای ارزیابی است.

درمان خلط خونی

هدف از درمان، متوقف کردن خونریزی و درمان علت اصلی می‌باشد.
درمان‌های احتمالی شامل موارد زیر است:
· استروئیدها: استروئیدها می‌توانند در شرایطی که بیماری التهابی علت خونریزی است، کمک کنند.
· آنتی‌بیوتیک‌ها: از آنتی‌بیوتیک‌ها در موارد ذات‌الریه یا سل استفاده می‌شود.
· برونکوسکوپی: این روش نگاهی دقیق به منابع احتمالی خونریزی می‌اندازد. ابزاری به نام آندوسکوپ از طریق بینی یا دهان به مجاری هوایی وارد می‌شود برخی از ابزارها برای جلوگیری از خونریزی طراحی شده‌اند، در حالی که برخی دیگر، به عنوان مثال، می‌توانند لخته خون را از بین ببرند.
· آمبولیزاسیون: اگر یک رگ خونی اصلی مسئول وجود خون در خلط باشد، پزشک ممکن است روشی به نام آمبولیزاسیون را توصیه کند. در این روش، یک سوند به داخل رگ وارد می‌شود، منبع خونریزی مشخص می‌شود و از فنر فلزی، مواد شیمیایی یا قطعه‌ای از اسفنج ژلاتینی برای توقف آن استفاده می‌گردد.
· انتقال فراورده‌های خونی: ممکن است در صورتی که مشکل لخته شدن یا خون بیش از حد رقیق، باعث وجود خون در خلط باشد، انتقال عناصر موجود در خون مانند پلاسما، فاکتورهای انعقادی یا پلاکت باعث انجام گیرد.
· شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی: این دو روش ممکن است برای درمان سرطان ریه استفاده شود.
· عمل جراحی: ممکن است این راه برای حذف یک قسمت آسیب‌دیده یا سرطانی ریه لازم باشد. جراحی معمولاً آخرین راه‌حل محسوب می‌شود و تنها هنگامی که خونریزی شدید یا مداوم باشد، یک گزینه به حساب می‌آید.

پیشگیری

خلط خونی گاهی اوقات می‌تواند نشانه بیماری اساسی باشد که اجتناب‌ناپذیر است، اما راه‌هایی برای کمک به جلوگیری از برخی موارد وجود دارد. اولین راه پیشگیری، انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از عفونت‌های تنفسی است که به احتمال زیاد باعث بروز این علامت می‌شوند.
برای جلوگیری از خونی شدن خلط می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
· اگر سیگار می‌کشید، استعمال آن را متوقف کنید. استعمال دخانیات باعث تحریک و التهاب می‌شود و همچنین احتمال بروز بیماری‌های خطرناک را افزایش می‌دهد.
· اگر احساس می‌کنید ممکن است دچار عفونت تنفسی شوید، آب بیشتری بنوشید. نوشیدن آب می‌تواند به رقیق شدن خلط و بیرون آمدن آن کمک کند.
· خانه خود را تمیز نگه دارید زیرا گرد و غبار به راحتی وارد مجاری تنفسی می‌شود و در صورتی که به COPD (بیماری انسداد مزمن ریوی)، آسم یا عفونت ریوی مبتلا باشید، می‌تواند ریه‌های شما را تحریک کرده و علائم را بدتر کند. قارچ و کپک نیز می‌توانند باعث عفونت‌های تنفسی و تحریک و در نهایت منجر به خلط خونی شود.
· برای کمک به جلوگیری از عوارض یا بدتر شدن علائم در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. سرفه کردن خلط زرد و سبز ممکن است نشانه عفونت تنفسی باشد.