به نقل از روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک،ضدعفونی‌کننده‌های دست دارای عوارض جانبی هستند که می‌توانند بر پوست و ... اثر بگذارند. این مطلب را بخوانید تا هم با عوارض جانبی مصرف ضد عفونی کننده‌های دست آشنا شوید و هم راهکارهای مقابله با آن‌ها را یاد بگیرید.
 

احتمال اگزما را افزایش می‌دهند

سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، دست‌ها را مرتباً با آب و صابون حداقل به مدت 20 ثانیه بشوییم، یا اگر دسترسی به آب و صابون نداریم از ضدعفونی‌کننده‌ی دست که حاوی حداقل 60 درصد الکل است استفاده کنیم. طبق این دستورالعمل رفتار کردن ضروری است اما افزایش تماس مواد تحریک کننده و آلرژی‌زا با پوست می‌تواند احتمال درماتیت یا اگزما را افزایش بدهد. اگزما می‌تواند خود را به صورت قرمزی، خشکی، ترک‌خوردگی و حتی تاول‌های پوستی نشان بدهد که خارش یا درد ایجاد می‌کنند.
راه حل
مهم است که در استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ی دست زیاده‌روی نکنید و بعد از هر بار استفاده مرطوب‌کننده بزنید. استفاده از مرطوب کننده‌های حاوی وازلین یا روغن‌های معدنی می‌تواند به پیشگیری از درماتیت پوستی کمک کند. بعد از شستن دست‌ها با آب و صابون باید فوراً مرطوب کننده بزنید اما در مورد ضدعفونی‌کننده‌های دست قضیه فرق می‌کند. وقتی از ضد عفونی کننده استفاده می‌کنید باید دست‌ها را دست‌کم 15 تا 30 ثانیه خوب به هم بمالید و تماس سطوح دست را ضدعفونی کرده و صبر کنید تا دست‌هایتان خشک شوند و سپس مرطوب کننده بزنید.
 

پوستتان را تحریک می‌کنند

فرمولاسیون ضدعفونی کننده‌های دست جوری است که پوست را گندزدایی کند. عنصر اصلی موجود در ضدعفونی کننده‌ی دست، اتیل یا ایزوپروپیل است و این مواد با عناصری همراه هستند تا بوی تند الکل را پوشش دهند. استفاده‌ی مکرر از این محصولات می‌تواند سبب تحریک پوست و خشکی آن شود. اگر پوستتان حساس باشد، تأثیرات این مواد می‌تواند شدیدتر هم باشد. الکل پوستتان را خشک می‌کند.
راه حل
شستن دست‌ها با آب گرم و صابون، بهترین راه نابود کردن هر آلودگی است اما گاهی دسترسی به آب و صابون ندارید. اگر مجبورید از ضد عفونی کننده‌ی دست مکرراً استفاده کنید، بهتر است حتماً بعد از آن مرطوب کننده بزنید. یک کرم مرطوب کننده که دارای گلیسرول و پوشاننده (occlusive) است بهترین انتخاب شماست. پوشاننده کمک می‌کند رطوبت پوست حفظ شود و گلیسرول نیز کمک می‌کند آب جذب پوستتان شود.

ضد عفونی کننده‌های دست، محصولات خوبی برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت‌های ویروسی و میکروبی و قارچی هستند که می‌توانند روی پوست ما جا بگیرند، البته در صورتی که به آب و صابون جهت شستشوی دست دسترسی ندارید

بعضی از فرمولاسیون‌ها می‌توانند بر قدرت باروری اثر بگذارند

بعضی از ضدعفونی‌کننده‌های دست شامل الکل، مثلاً اتیل الکل هستند که به عنوان عاملی گندزدا عمل می‌کند. اما ضدعفونی‌کننده‌های غیرالکلی دست نیز وجود دارند که حاوی ترکیبی ضدمیکروب به نام‌ تری‌کلوزان یا تری‌کلوکربان هستند. تحقیقات نشان داده‌اند تری کلوزان برای سلامتی مضر است زیرا استفاده‌ی مکرر از آن تأثیر منفی بر قدرت باروری، رشد جنین و احتمال آسم دارد.
راه حل
همیشه توصیه می‌شود دست‌ها را با آب و صابون خوب بشویید تا آلودگی‌ها کاملاً پاک شوند. فقط زمانی از ضد عفونی کننده‌ی دست استفاده کنید که واقعاً به آب و صابون دسترسی ندارید. از مصرف ضد عفونی کننده‌های دست که حاوی‌ تری کلوزان یا تری کلوکربان هستند خودداری کنید.
 

بعضی از ضد عفونی کننده‌های دست ممکن است سبب مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها شوند

قرار گرفتن در معرض تری کلوزان، احتمال مقاوم شدن باکتری‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها را افزایش می‌دهد. و این هم دلیل دیگری که باید از ضد عفونی کننده‌های دست دارای تری کلوزان اجتناب کنید.
 

بعضی از ضد عفونی کننده‌های دست ممکن است مشکلات هورمونی ایجاد کنند

باز هم تری‌کلوزان! تری کلوزان موجود در برخی از ضد عفونی کننده‌های دست می‌تواند مشکلات هورمونی نیز ایجاد نماید. تری کلوزان باعث می‌شود باکتری‌ها با خواص ضدمیکروبی این ماده سازگاری پیدا کرده و گونه‌ای مقاوم‌تر نسبت به آنتی بیوتیک‌ها ایجاد کنند.
 

بعضی از ضد عفونی کننده‌های دست بر سیستم ایمنی بدنتان اثر می‌گذارند

تری کلوزان متأسفانه سیستم ایمنی‌تان را هم ضعیف می‌کند. یک سیستم ایمنی ضعیف هم باعث می‌شود بیشتر مستعد آلرژی‌ها شوید.
 

بعضی از ضد عفونی کننده‌های دست بر رشد بدن اثر می‌گذارند

یک ضد عفونی کننده‌ی دست که دارای مقدار زیادی عطر و اسانس است، پُر از مواد شیمیایی سمی مانند فتالات‌ها و پارابن‌هاست. فتالات‌ها مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز هستند که می‌توانند رشد و بازسازی بدن را تحت تأثیر قرار دهند. پارابن‌ها نیز مواد شیمیایی هستند که می‌توانند بر عملکرد هورمون‌ها، باروری، زایمان و رشد دستگاه تناسلی اثر منفی بگذارند.
راه حل
انواعی از ضد عفونی کننده‌های دست را انتخاب کنید که پارابن و فتالات نداشته باشند.
 

ممکن است دچار اختلالات پوستی شوید

استفاده‌ی زیاد از ضد عفونی کننده‌ی دست بر پایه‌ی الکل می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت ناشی از اختلالات پوستی را افزایش دهد. زیرا استفاده‌ی بیش از حد از ضد عفونی کننده‌ی دست، باکتری‌های مفید و لازم روی پوست را نیز نابود می‌کند و این اتفاق خوبی نیست.
راه حل
صابون برخلاف ضد عفونی کننده‌های دست می‌تواند آلودگی‌ها و میکروب‌ها و ... را به طور مؤثر از بین ببرد و آسیب چندانی به باکتری‌های مفید پوستتان نمی‌زند.
 

ممکن است دچار مسمومیت با الکل شوید

از آنجایی که بیشتر ضد عفونی کننده‌های دست حاوی درصد بالایی الکل هستند، احتمال مسمومیت با الکل در اثر استفاده‌ی زیاد از ضد عفونی کننده‌های دست الکلی وجود دارد. این روزها در تمام دنیا ضد عفونی کننده‌های دست به وفور همه جا وجود دارد و متأسفانه کودکان نیز به راحتی به این محصولات دسترسی دارند و احتمال اینکه دچار مسمومیت شوند بسیار زیاد است.
راه حل
در مصرف ضد عفونی کننده‌های دست زیاده‌روی نکنید و این محصولات را از دسترس بچه‌ها دور نگه دارید و نحوه‌ی مصرف آن‌ها را به کودکان و نوجوانان آموزش بدهید. در صورتی که کودک ضد عفونی کننده‌ی دست را بلعید هر چه سریع‌تر او را به اورژانس برسانید.

توصیه‌های پزشکان

ضد عفونی کننده‌های دست، محصولات خوبی برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت‌های ویروسی و میکروبی و قارچی هستند که می‌توانند روی پوست ما جا بگیرند، البته در صورتی که به آب و صابون جهت شستشوی دست دسترسی ندارید. اما یادتان باشد استفاده از این محصولات به معنی حذف کامل آلودگی‌ها از روی پوست نیست و هرگز جای شستشو با آب و صابون را نمی‌گیرد. ضد عفونی کننده‌ی دست به‌خوبی صابون عمل نمی‌کند و متکی شدن به این محصولات برای تمیز کردن دست‌ها، کار نادرستی است.