به نقل از روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک، سیستم ایمنی ما یک بخش ضروری از بقای ماست. بدن ما بدون سیستم ایمنی، در برابر حملات باکتری‌ها و میکروب‌ها و انگل‌ها و ویروس‌ها و ... کاملاً بی‌دفاع است. این سیستم ایمنی ماست که ما را از پاتوژن‌ها در امان نگه می‌دارد و به ما کمک می‌کند سالم بمانیم. اساساً سیستم ایمنی، شبکه‌ای گسترده از سلول‌ها و بافت‌هایی است که وقتی دشمنی وارد بدن می‌شود، وارد فاز حمله شده و بر آن غلبه می‌کند.
 

علت‌های ضعف سیستم ایمنی

خیلی از عادت‌ها می‌توانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند: کسر خواب، ورزش نکردن، احساس تنهایی و استرس، خوردن غذاهای فرآوری شده و پُرچرب، استفاده‌ی زیاد از آنتی‌بیوتیک‌ها، نوشیدن الکل و سیگار کشیدن، داشتن اضافه وزن و ... همگی می‌توانند موجب کاهش عملکرد سیستم ایمنی شوند.
 

علائم ضعف سیستم ایمنی

استرس زیادی دارید
این تصادفی نیست که شما بعد از یک پروژه بزرگ کاری یا پشت سر گذاشتن یک حادثه هیجانی مریض می‌شوید. بنا بر گزارش انجمن روانشناسان آمریکا، استرس طولانی‌مدت، واکنش سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. استرس، لنفوسیت‌های بدن را کاهش می‌دهد. لنفوسیت‌ها، گلبول‌های سفید خون هستند که با عفونت مبارزه می‌کنند. سطح لنفوسیت‌ها هر چه پایین‌تر باشد، بیشتر در معرض ویروس‌هایی مانند سرماخوردگی خواهید بود.

اگر الگوهای درست خواب را رعایت می‌کنید؛ اما باز هم احساس خستگی و خواب‌آلودگی دارید، شاید سیستم ایمنی‌تان سعی دارد چیزی به شما بگوید. وقتی سیستم ایمنی درگیر است، سطح انرژی افت می‌کند

زیاد سرما می‌خورید
طبیعی است که دو تا سه بار در سال سرما بخورید. معمولاً بیشتر افراد در عرض یک هفته تا ده روز خوب می‌شوند اما اگر شما مرتباً سرما می‌خورید و به نظر می‌رسد دوره‌ی آن تمامی ندارد، علامت این است که سیستم ایمنی‌تان به سختی می‌تواند عملکرد مناسب را داشته باشد.

وضعیت گوارشتان چندان خوب نیست
اگر مکرراً دچار اسهال، نفخ یا یبوست می‌شوید، ممکن است علتش ضعیف سیستم ایمنی بدنتان باشد. حدود 70 درصد از سیستم ایمنی شما در مجاری گوارشی‌تان قرار دارد. تحقیقات نشان می‌دهد باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مفید در روده‌هایتان ساکن هستند تا از آن در برابر عفونت دفاع کرده و از سیستم ایمنی‌تان حمایت کنند. میکروارگانیسم‌ها می‌توانند شما را در معرض ویروس‌ها، التهاب مزمن و حتی اختلالات خود ایمنی قرار دهند.

تمام مدت خسته‌اید
اگر الگوهای درست خواب را رعایت می‌کنید؛ اما باز هم احساس خستگی و خواب‌آلودگی دارید، شاید سیستم ایمنی‌تان سعی دارد چیزی به شما بگوید. وقتی سیستم ایمنی درگیر است، سطح انرژی افت می‌کند.
اگر بدنتان در تلاش برای ذخیره انرژی جهت سوخت‌رسانی به سیستم ایمنی‌تان باشد، شما علائم خستگی و بی‌انرژی بودن را خواهید داشت.

دچار عفونت‌های مکرر می‌شوید
اگر علاوه بر سرماخوردگی دچار عفونت‌های مکرر مانند مننژیت، عفونت‌های پوستی، برونشیت و عفونت گوش هم می‌شوید (چند بار در سال)، یا اگر در عرض یک سال دو بار پنومونی داشته‌اید، سینوزیت مزمن دارید یا اگر نیاز پیدا می‌کنید در یک سال دو دوره آنتی‌بیوتیک مصرف کنید، پس احتمالش وجود دارد که سیستم ایمنی‌تان ضعیف باشد.

مشکلات پوستی دارید و زخم‌هایتان دیر التیام می‌یابند
همه‌ی ما گاهی در پوست خود دچار مشکلاتی مانند کبودی، زخم، بریدگی و ... می‌شویم. جالب است بدانید سیستم ایمنی در التیام زخم عالی عمل می‌کند. خونی که پُر از مواد مغذی است به ناحیه آسیب می‌رود تا زخم را ترمیم کرده و پوست را بازسازی نماید. اما اگر زخم‌های شما طولانی می‌شوند و خیلی دیر التیام می‌یابند، می‌تواند علامت این باشد که مشکلی در سیستم ایمنی‌تان وجود دارد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند اغلب پوستشان دچار خارش و اگزما و التهاب است.

احساس افسردگی می‌کنید
افسردگی و غم و اندوه نمونه‌های دیگری از عوامل استرس‌زای عاطفی است که می‌تواند عملکرد ایمنی بدن را مختل کند. در یک تحقیق شناخته شده، محققان به سراغ افرادی رفتند در بیمارستان که همسر خود را از دست داده بودند و از آن‌ها خون گرفتند. آزمایشات نشان داد غم و اندوه شدید با افت شدید واکنش ایمنی بدن ارتباط دارد و سلول‌های B و T در شرایط استرس و اندوه شدید پاسخگوی آن نیستند. علاوه بر این تحقیقات دیگری نشان داد که حتی افسردگی خفیف در افراد مسن می‌تواند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کند. در یک مطالعه هم مشخص شد احساس تنهایی و انزوا با ضعف ایمنی در دانشجویان ارتباط دارد.
 

راه‌هایی برای قوی کردن سیستم ایمنی بدن

اگر یک یا چند مورد از علائم گفته شده را دارید، پس باید سیستم ایمنی‌تان را تقویت کنید. چند تغییر در سبک زندگی و اصلاح عادت‌ها می‌تواند سیستم ایمنی‌تان را به طور طبیعی قوی کرده و عملکرد بهینه را به آن بدهد.

رژیم غذایی متعادلی داشته باشید
داشتن رژیم غذایی حاوی غذاهای طبیعی و گیاهی، نقطه خوبی برای شروع است. تمام ویتامین‌ها و املاح لازم باید در تغذیه‌تان وجود داشته باشند تا بدنتان به خوبی حمایت شود. ویتامین C و روی نقش مهم‌تری در این مورد ایفا می‌کنند. منابع غذایی آنتی‌اکسیدان‌دار کمکتان می‌کنند جذب ویتامین‌ها و املاح در بدنتان بیشتر شود. مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده و قند و شکر ا کاهش دهید و به جای آن از کربوهیدرات‌های پیچیده و فیبردار استفاده کنید.

طبیعی است که دو تا سه بار در سال سرما بخورید. معمولاً بیشتر افراد در عرض یک هفته تا ده روز خوب می‌شوند اما اگر شما مرتباً سرما می‌خورید و به نظر می‌رسد دوره‌ی آن تمامی ندارد، علامت این است که سیستم ایمنی‌تان به سختی می‌تواند عملکرد مناسب را داشته باشد

ورزش کنید
شما می‌توانید با تمرینات ذهن آگاهی و رها شدن از افکار ناخواسته و غیرضروری، منابع استرس خود را به حداقل برسانید. همچنین می‌توانید با ورزش روزانه در حد متوسط، سلامت سیستم ایمنی‌تان را حفظ کنید. نیازی نیست بدوید یا تمرینات پُرشدت انجام دهید، فعالیت‌های سبُکی مانند پیاده‌روی روزانه هم می‌توانند بسیار مفید باشند. هر نیم ساعت از پشت میزتان بلند شوید و بدنتان را بکشید، تمرینات تنفس عمیق را انجام دهید، الگوی خوابتان را تنظیم کنید و هر شب هفت تا هشت ساعت بخوابید تا سیستم ایمنی قوی‌تری داشته باشید.

در صورت نیاز مکمل ویتامین D دریافت کنید
گفته می‌شود که کمبود ویتامین D می‌تواند موجب افت عملکرد سیستم ایمنی در برابر عفونت‌های ویروسی شود. ویتامین D یا ویتامین خورشید به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند. شما می‌توانید مکمل این ویتامین را مصرف کنید.

از گیاهان دارویی کمک بگیرید
در پایان خوب است بدانید برخی گیاهان دارویی به پیشگیری و درمان عفونت‌های ویروسی کمک می‌کنند. مثلاً از نظر علمی ثابت شده که گیاه اکیناسه (سرخارگل) به سیستم ایمنی کمک می‌کند و جلوی پاتوژن‌ها را پیش از اینکه عفونتی ایجاد کنند می‌گیرد. سیر، آویشن، زنجبیل و آقطی سیاه (انگور کولی) از دیگر گیاهانی هستند که به سلامت سیستم ایمنی بدنتان کمک می‌کنند.