بایدها و نبایدها بعد از زدن واکسن کووید ۱۹
۲۰ پرسش و پاسخ رایج در مورد واکسن کرونا
به نقل از روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک، آیا واکسن کووید – 19 به طور کامل از شما در برابر این بیماری محافظت می‌کند؟ پاسخ این است که هنوز نه. دنیا بیش از یک سال است که برای اولین بار با ویروس کرونا مواجه شده اما هنوز ناشناخته‌هایی وجود دارد. افرادی که واکسینه می‌شوند هنوز باید مراقب باشند زیرا واکسن‌های ساخته شده تا کنون، صد در صد مؤثر نیستند.
ما می‌دانیم که واکسن کووید – 19 چگونه بر انتشار این ویروس اثر خواهد گذاشت. بعد از اینکه در برابر کووید – 19 کاملاً واکسینه شدید، باید به رعایت مواردی مانند ماسک زدن، حفظ فاصله اجتماعی با دیگران و اجتناب از قرار گرفتن در محیط‌های شلوغ و عمومی که تهویه‌ی مناسبی ندارند ادامه دهید تا زمانی که اطلاعات و دانش ما بیشتر شود.
این توصیه‌ها می‌توانند کمکتان کنند بعد از واکسینه شدن تصمیماتی درباره فعالیت‌های روزانه‌تان بگیرید:
کاملاً واکسینه شدن یعنی چه؟
کارشناسان به طور کلی می‌گویند دو هفته بعد از دریافت اولین دوز واکسن، تقریباً 50 درصد ایمنی دارید. در مورد واکسن‌های تک دوزی هم دو هفته بعد از واکسینه شدن ایمنی خواهید داشت.
افرادی «کاملاً واکسینه شده» تلقی می‌شوند که:
. دو هفته از دریافت دوز دوم واکسن آن‌ها گذشته باشد (در مورد واکسن‌ها دو دوزی)
. دو هفته از دریافت تک دوز واکسن آن‌ها گذشته باشد (در مورد واکسن‌های تک دوزی)
در غیر این صورت شما «کاملاً واکسینه» نشده‌اید و باید تمام احتیاط‌ها را انجام دهید تا زمانی که کاملاً واکسینه شوید.
اگر کاملاً واکسینه شده‌اید می‌توانید:
. بدون ماسک در محیط‌های داخل و بسته با افراد در هر سن و سالی که کاملاً واکسینه شده‌اند دیدار کنید.
. بدون ماسک در محیطی بسته با یکی از اهالی خانه در هر سنی که واکسینه نشده و ریسک بیماری شدید را ندارد دیدار کنید.
. بدون نیاز به تست، سفر داخلی داشته باشید.
. سفر کنید بدون اینکه لازم باشد بعد از سفر قرنطینه شوید.
واکسن، مصونیت 100 درصدی ایجاد نمی‌کند؛ اما موجب کاهش شدت بیماری، کاهش زمان بستری در بیمارستان و کاهش مرگ‌ومیر خواهد شد
چه کارهایی را باید همچنان ادامه دهید:
شما همچنان باید در موقعیت‌های زیر پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنید، یعنی ماسک بزنید، فاصله اجتماعی با دیگران را رعایت کنید و در مکان‌های عمومی و شلوغ که تهویه مناسب ندارند خودداری نمایید:
. در مکان‌های عمومی
. در میان جمعی که بیش از یک نفر واکسینه نشده در آنجا حضور دارد
. در دیدار با فرد واکسینه نشده‌ای که ریسک بالایی در ابتلا به کووید – 19 شدید دارد یا با کسی که این ریسک را دارد زندگی می‌کند
. همچنان باید از دورهمی‌های شلوغ اجتناب کنید.
. اگر سفر می‌کنید باید تمام پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمایید. همچنان باید در اتوبوس و قطار و هواپیما و ... ماسک بزنید.
. همچنان باید نسبت به علائم کووید – 19 هشیار باشید، خصوصاً اگر نزدیک کسی هستید که به کرونا مبتلاست. اگر علائم این بیماری را دارید باید تست بدهید و از دیگران دور بمانید.
. در محل کارتان باید رعایت پروتکل‌های بهداشتی را ادامه بدهید.
بلافاصله بعد از زدن واکسن چه باید کرد؟
ایمنی ناشی از واکسن تدریجاً ایجاد می‌شود و فوراً بعد از واکسن زدن چیزی تغییر نمی‌کند. اما ساعت‌ها و روزهای بعد از واکسیناسیون کارهایی می‌توانید انجام دهید تا فرایند واکسینه شدن بهتر انجام شود.
. کارشناسان توصیه می‌کنند بعد از واکسن زدن، بدن را هیدراته نگه دارید، آب بنوشید و به اندازه کافی میوه و سبزیجات تازه بخورید.
. استراحت کنید.
. همچنین پایگاهی را که در آن واکسینه شده‌اید فوراً ترک نکنید و مستقیماً به باشگاه یا محل کارتان بروید!
. ورزش یا فعالیت سنگین فوراً بعد از واکسینه شدن می‌تواند توانایی بدن برای یک واکنش ایمنی مؤثر را کاهش دهد.
. ضمناً تا دست‌کم دو هفته بعد از دریافت واکسن کووید – 19 هیچ واکسن دیگری نزنید. چون این کار باعث می‌شود توانایی بدنتان برای تولید آنتی‌بادی‌های کافی بعد از واکسینه شدن کاهش بیابد.
آیا بعد از واکسینه شدن باز هم می‌توانید ویروس را انتقال دهید؟
وقتی واکسن‌های کووید – 19 مورد تائید قرار گرفتند، تحقیقات نشان داد این واکسن‌ها می‌توانند از ابتلا به کووید – 19 علامت‌دار پیشگیری کنند اما ثابت نشد که بتوانند احتمال انتقال این ویروس را از بین ببرد (ناقل بدون علامت). ما هنوز جواب کاملی برای این سؤال نداریم اما به نظر می‌رسد احتمال انتقال ویروس بعد از واکسینه شدن کمتر می‌شود.
همچنین نمی‌دانیم آنتی‌بادی‌های ساخته شده از واکسن کرونا تا چه مدت دوام دارند اما نتایج میان‌مدت، طبق آزمایشات، دست‌کم شش ماه دوام می‌آورند. مطالعه‌ای دریافت آنتی‌بادی‌های ساخته شده با ابتلای واقعی به کووید – 19، در بیشتر افراد حداقل تا شش ماه می‌ماند.
آیا می‌توانید انتخاب کنید کدام واکسن کووید – 19 را بزنید؟
اگر واجد شرایط واکسیناسیون هستید، باید هر واکسنی که وزارت بهداشت برایتان در نظر گرفته و در دسترس است را بزنید. منتظر برند بخصوصی نباشید. همه‌ی واکسن‌هایی که تاکنون مجوز تولید گرفته‌اند، بی‌خطر و مؤثرند و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) نیز برند خاصی از واکسن کووید – 19 را بهتر از آن دیگری نمی‌داند.
در ضمن از واکسن‌های موجود در بازار آزاد استفاده نکنید زیرا هم ممکن است تقلبی باشد و هم این که شرایط نگهداری و زنجیره سرما و ... در آن رعایت نشده باشد.
آیا کسی که واکسن می‌زند ممکن است به کرونا مبتلا شود؟
بله. همان‌طور که در بالا گفتیم واکسن، مصونیت 100 درصدی ایجاد نمی‌کند؛ اما موجب کاهش شدت بیماری، کاهش زمان بستری در بیمارستان و کاهش مرگ‌ومیر خواهد شد.
معمول‌ترین عوارض جانبی واکسن کووید 19 کدامند؟
بعد از واکسیناسیون ممکن است دچار عوارضی شوید که علائم طبیعی بوده و نشان می‌دهند بدن شما در حال ایمن‌سازی است.
. عوارض جانبی معمول شامل درد، قرمزی و تورم در بازویی که واکسن زده شده می‌باشد.
. ممکن است احساس خستگی، سردرد، درد عضلانی، لرز، تب و حالت تهوع نیز داشته باشید. این عوارض جانبی واکسن می‌توانند بر توانایی شما در انجام کارهای روزانه‌تان اثر بگذارند اما باید در عرض چند روز برطرف شوند.
برای کاهش درد و ناراحتی بعد از واکسیناسیون چه می‌توان کرد؟
. یک حوله‌ی تمیز و خیس و خنک روی ناحیه تزریق بگذارید.
. از دستتان استفاده کنید و حرکاتی سبُک با آن انجام دهید.
. در صورتی که تب دارید مایعات زیاد بنوشید و لباس خنک بپوشید و با نظر پزشکتان استامینوفن مصرف کنید.
عوارض جانبی واکسن بعد از دوز اول ظاهر می‌شوند یا دوز دوم؟
عوارض واکسن در دوز اول و دوم مانند هم است؛ اما ممکن است عوارض جانبی که بعد از دریافت دوز دوم ظاهر می‌شوند شدیدتر از عوارضی باشند که بعد از دریافت دوز اول داشتید.
اگر باردار هستید می‌توانید واکسن کووید – 19 بزنید؟
در مورد بی‌ضرر بودن واکسن‌های کووید 19 در زنان باردار تاکنون اطلاعات محدودی در دسترس است زیرا این واکسن‌ها به طور دقیق و گسترده روی زنان باردار آزمایش و مطالعه نشده‌اند. آزمایشات در مورد این مسئله در حال انجام هستند. توصیه می‌کنیم در این مورد حتماً با پزشکتان مشورت کنید. در حال حاضر طبق دستورالعمل کشوری واکسن کرونا برای خانم‌های باردار و شیرده ممنوع است.
ایمنی که واکسن کووید – 19 ایجاد می‌کند تا چه مدت ماندگار است؟
ما نمی‌دانیم ایمنی ناشی از واکسن کووید 19 تا چه زمانی ماندگار است. چیزی که می‌دانیم این است که کووید 19 بیماری بسیار سخت ایجاد می‌کند و برای خیلی از افراد کُشنده است. اگر شما به کرونا مبتلا شوید، به احتمال زیاد آن را به عزیزانتان نیز منتقل می‌کنید که ممکن است به سختی بیمار شوند. بنابراین زدن واکسن کووید 19، انتخاب بهتر است.
کارشناسان در حال مطالعه هستند تا در مورد ایمنی طبیعی و ایمنی با واکسن در مقابل کووید 19 چیزهای بیشتری بفهمند.
اگر دچار کرونا شده و بهبود یافته باشید باز هم لازم است واکسن بزنید؟
بله، شما هم باید واکسینه شوید؛ زیرا کارشناسان هنوز نمی‌دانند شما تا چه مدت در برابر ابتلای دوباره به کووید – 19 ایمن هستید. حتی اگر به تازگی از کووید 19 بهبود یافته باشید، هر چند نادر است، باز هم می‌توانید به این ویروس مبتلا شوید. البته حتماً قبل از تزریق با پزشکتان مشورت کنید.
نکته: اگر طی بیماری‌تان با آنتی‌بادی مونوکلونال یا پلاسما تحت درمان قرار گرفته باشید، باید پیش از دریافت واکسن کووید – 19، 90 روز صبر کنید. اگر مطمئن نیستید تحت چه درمانی بوده‌اید از پزشکتان سؤال کنید و هر سؤالی در مورد واکسن دارید از او بپرسید.
اگر دچار بیماری دیگری باشید می‌توانید واکسن کووید – 19 بزنید؟
کسانی که دچار بیماری دیگری هستند در صورتی که نسبت به واکسن کووید – 19 یا هر یک از ترکیبات موجود در این واکسن، آلرژی شدید و فوری نداشته باشند می‌توانند واکسینه شوند. زدن واکسن کووید – 19 برای همه‌ی افراد بزرگسال که دچار بیماری‌هایی هستند مهم و ضروری است زیرا این افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری شدید ناشی از ویروس کرونا هستند.
اگر در حال حاضر به کرونا مبتلا هستید می‌توانید واکسن بزنید؟
خیر، کسانی که مبتلا به کووید – 19 هستند و علائمی دارند باید تا بهبودی کامل صبر کرده و واجد شرایط برای قطع قرنطینه شوند و سپس واکسن بزنند.
. افرادی که تستشان مثبت شده است اما علائم کووید – 19 را ندارند نیز باید طبق همین روال، واجد شرایط بشوند و سپس واکسن بزنند.
. این دستورالعمل شامل افرادی که پیش از دریافت دوز دوم واکسن کووید – 19 به این بیماری دچار شده‌اند نیز می‌شود.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
در بیشتر موارد، درد و ناراحتی یا تب بعد از واکسیناسیون طبیعی است و نشان می‌دهد بدنتان در حال ایمن‌سازی شما در برابر ویروس است. اما در صورت موارد زیر با پزشکتان تماس بگیرید:
. اگر قرمزی یا درد در ناحیه تزریق بعد از 24 ساعت بدتر شد.
. اگر عوارض جانبی برایتان نگران کننده‌اند یا به نظر می‌رسد بعد از چند روز کمتر نشده‌اند.
. اگر متوجه شواهدی از آمبولی مانند کبودی، تنگی نفس و ... شدید.
اگر دارویی مصرف می‌کنید می‌توانید واکسن بزنید؟
شما باید مصرف داروهایی را که برای بیماری‌تان تجویز شده ادامه دهید. در مورد اثرگذاری واکسن در زمان مصرف داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی با پزشکتان صحبت کنید.
آیا بیماران سرطانی یا کسانی که تحت شیمی‌درمانی هستند می‌توانند واکسن بزنند؟
در حال حاضر در کشور واکسیناسیون بیماران سرطانی در حال انجام است. اگر در این مورد سؤالی دارید با پزشکتان مشورت کنید. بسته به نوع سرطان و درمانی که دریافت می‌کنید، ممکن است پزشک توصیه به واکسن زدن یا به تأخیر انداختن آن تا مدتی کند.
کسانی که HIV مثبت هستند می‌توانند واکسن کووید – 19 بزنند؟
اگر HIV دارید ممکن است انتخاب کنید در صورت نداشتن آلرژی به واکسن کووید – 19، این واکسن را بزنید. اگر سیستم ایمنی‌تان ضعیف است باید بدانید که این احتمال وجود دارد واکنش ایمنی‌تان نسبت به واکسن کاهش پیدا کند.
کسانی که دچار یک بیماری خود ایمنی هستند می‌توانند واکسن کووید – 19 بزنند؟
کارشناسان عقیده دارند افرادی که دچار بیماری خود ایمنی‌اند می‌توانند واکسن بزنند. واکسن‌های کووید – 19 دارای ویروس‌های زنده نیستند و افرادی که بیماری خود ایمنی دارند می‌توانند واکسینه شوند. اما تاکنون اطلاعاتی در مورد بی‌خطر بودن واکسن‌های کووید – 19 برای این بیماران وجود ندارد.
آیا وقتی واکسن می‌زنیم ناقل بیماری می‌شویم؟
خیر. هیچ جای نگرانی وجود ندارد افرادی که واکسن کووید ۱۹ را دریافت می‌کنند چه در دوز اول و چه در دوز دوم ناقل این ویروس نیستند و برای دیگران خطری وجود ندارد و در واقع نیازی به قرنطینه ندارند.
چگونه با واکسیناسیون کرونا می‌توانیم آن را شکست دهیم؟
باید حداقل 70 درصد جمعیت واکسینه شوند و در این مدت هم جهش جدیدی ایجاد نشود که واکسن بر روی آن مؤثر نباشد. بنابراین در این مدت هم باید پروتکل‌ها رعایت شود تا زنجیره انتقال از بین برود.
منبع: تبیان