به گزارش روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک، در بارداری، شیردهی و برخی از بیماری ها مانند دیابت، فشارخون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخم های گوارشی )معده و دوازدهه(، اختالالت کلیوی، اختالالت غده تیروئید، بیماری های اعصاب و روان، قلبی عروقی و تنفسی، فرد ملزم می باشد پیش از اقدام به روزه داری، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داری مشورت نماید.

بیماران نباید بدون مشورت با داروساز یا پزشک معالج خود، اقدام به قطع دارو، تغییر یا کاهش دوز مصرفی و یا تغییر زمان مصرف نمایند. رعایت نکردن این اصول می تواند منجر به عدم اثربخشی دارو، عدم دستیابی به اثرات درمانی، بروز اثرات جانبی و تشدید بیماری شود. چنانچه فردی به رغم ابتال به بیماری، پس از مشورت با پزشک معالج، مجاز به روزه گرفتن باشد، می بایست به نکات زیر توجه نماید.

بیماران مبتال به صرع، در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزه داری می باشند. پزشکان عالوه بر بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حمالت تشنجی می شوند، باید به بیماران مبتال به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانه های تنفسی دچار حمالت آسمی می شوند مشاوره دقیق داده و توصیه های الزم را ارائه بنمایند.

مطالعات به عمل آمده روی داروهای ضد فشارخون نشان می دهد که روزه داری تاثیر خاصی بر اثربخشی این داروها ندارد. البته گاهی اوقات الزم است در مورد داروهای مدر )ادرار آور(، برای جلوگیری از کاهش آب بدن، پزشک اقدام به کاهش دوز این داروها در بیماران روزه دار بنماید.

برخی از داروهای ضد التهاب این قابلیت را دارند که دوبار در طول روز مصرف شوند. مصرف این گونه داروها را می توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار و سحر موکول نمود.

پزشک معالج، جهت درمان عفونت در بیمار روزه دار، می تواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیک هایی بنماید که به جای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شوند.

برخی از داروها نیز به شکل آهسته رهش در بازار دارویی موجود می باشند. در مورد این داروها به جای مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشک می تواند داروی آهسته رهش که یکبار در روز تجویز می شود توصیه نماید.

تغییر نحوه مصرف برخی از داروها )از شکل خوراکی به شکل پوستی( در این ایام نیز بنا به تجویز پزشک ممکن می باشد. در صورت وجود این شکل دارویی، بجای مصرف برخی از داروهای خوراکی، پزشک معالج می تواند آنها را به شکل زیست چسب )چسب پوستی دارو در صورت موجود بودن( تجویز نماید.

هرچند روزه داری برای برخی از مبتالیان به دیابت بنابر تشخیص پزشک معالج می تواند مفید باشد، ولی تغییر خودسرانه دوز دارو و رژیم غذایی در برخی دیگر بسیار خطرناک است. بیمارانی که انسولین مصرف می نمایند قبل از اقدام به روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند. در تمامی بیماران دیابتی، کنترل مرتب قند خون و تنظیم آن بسیار مهم می باشد.

نکته بسیار مهمی که در خصوص سالمت بانوان الزم به ذکر است، استفاده از داروهای ضد بارداری ترکیبی مانند LD می بایست با دستور پزشک معالج صورت گیرد و مصرف آن به منظور قطع خونریزی دوران قاعدگی و کامل کردن روزه در ماه رمضان ممنوع می باشد. مصرف قرص های ضد بارداری ترکیبی به روشی که منجر به قطع قاعدگی شود، عالوه بر این که چرخه هورمونی مصرف کننده دارو را مختل خواهد کرد، تبعات خطرناکی مانند اشکاالت انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندامهای تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت. خصوصا که این امر با کاهش مصرف مایعات ممکن است تشدید شود. شیوع این عارضه با افزایش سن افزایش می یابد و این امر هشداری است برای بانوانی که در سنین باالی 35 سال هستند، دارای اضافه وزن و سابقه ترومبوز می باشند و یا سیگاری هستند. این موضوع ضرورت مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی را تحت نظارت پزشک، دوچندان می کند.

توصیه های نحوه مصرف داروها در ماه مبارک رمضان

1 .در خصوص اقدام به روزه داری و همچنین نحوه مصرف داروها، باید با پزشک و داروساز مشورت نمایید.

2 .روزه دار عزیز، چنانچه مبتال به بیماری خاصی هستید که مجبور به مصرف دارو در ایام مبارک رمضان می باشید، قبل از هر چیز با پزشک معالج خود مشورت نمایید.

3 .در زمان روزه داری هیچگاه وعده های دارو را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگری موکول ننمایید. این عمل سبب اختالل در روند درمان می گردد. مصرف بسیاری از داروها را می توان پس از مشوت با پزشک به زمان سحری یا افطار منتقل نمود.

4 .روزه دار عزیز، چنانچه مبتال به بیماری مزمن مانند فشارخون، دیابت، بیماری های گوارشی، اعصاب و روان، قلبی عروقی، تنفسی و اختالالت کلیوی می باشید، در این خصوص که آیا روزه داری برای شما بدون اشکال است یا خیر و همچنین در صورت بی خطری، در مورد نحوه مصرف دارو و رژیم غذایی مناسب در ماه مبارک رمضان، با پزشک و داروساز مشورت نمایید.

5 .اثربخشی بسیاری از داروها، ارتباط مستقیمی با مصرف به موقع آنها در زمان معین دارد. در ایام روزه داری خودسرانه نوبت داروی خود را قطع ننمایید.

6 .قطع ناگهانی برخی از داروها به واسطه روزه داری بسیار خطرناک است. درباره قطع داروهای خود و نحوه استفاده آنها در ماه مبارک رمضان، با پزشک و یا داروساز خود مشورت نمایید.

7 .بیماران دیابتی باید پیش از شروع ماه مبارک تحت بررسی پزشکی قرار گیرند. بیماران باید از نظر سطح قند خون، فشار خون، چربی خون، انعقاد خون و بررسی های کلی وضعیت بیوشیمی خون بررسی گردند و برر این اساس رژیم غذایی و دارویی مختص هر بیمار قبل از شروع ماه مبارک تعیین گردد.

8 .هم بیماران و هم خانواده فرد مبتال به دیابت باید در رابطه با خطرات احتمالی تهدیرد کننرده بیمرار در ایام روزه داری مورد مشاوره قرار گیرند. همچنین در مورد عالئم افزایش و کاهش قند خون، اندازه گیری قنرد خون، تنظیم وعده های غذایی، فعالیت بدنی و مصرف داروها در ماه مبارک باید آموزش الزم را دریافت کننرد. عالوه بر این، روش درمان و اقدامات الزم در صورت بروز مشکل باید به همراه بیمار آموزش داده شود.

9 .استفاده از داروهای ضد بارداری ترکیبی مانند LD در بانوان فقط می بایست طبق دستور پزشک معالج باشد و جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان، نمی بایسرت مصررف شود چراکه تبعات خطرناکی مانند اختالالت انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندامهای تحترانی و حتری عرروق مغزی به دنبال خواهد داشت.

10 .الزم به ذکر است که دریافت واکسن کووید-19 منافاتی با روزه داری ندارد اما رعایت چند نکتره بررای افرادی که قصد دریافت واکسن کووید-19 در ماه مبارک رمضان را دارند، ضروری است:

1.  با توجه به هم زمانی واکسیناسیون بیماری کووید-19 با روزه داری و احتمال بروز مرواردی ماننرد ایجراد لخته در عروق )حوادث ترومبوآمبولیک، ترومبوز سینوس وریدی مغز( به ویژه در افراد جوان، توصیه مری شود جهت مرتفع گرداندن خطرات قابل اصالح برای مشکالت ایجاد لخته در عروق )ترومبروز(، بره هری عنوان از داروهای هورمونی )داروهای ضد بارداری خوراکی، داروهای استروژنی، استروئیدهای آنابولیرک و ...( به صورت خودسرانه استفاده نشود.
2.  با توجه به احتمال بروز واکنش های ازدیاد حساسیت سریع بعد از تزریق هر واکسنی، توصریه مری شرود حتی االمکان فردی که واکسن کووید-19 را دریافت می نماید، در روز تزریق واکسن دچار کمبود مایعرات بدن نباشد و روزه داران ترجیحا قبل از دریافت واکسن، سحری را میل کرده باشند.
3.  در صورت بروز واکنش های ازدیاد حساسیت سریع )سرگیجه، افت فشرار، ترورم صرورت، گرفتگری صردا، بثورات پوستی خارش دار گسترده( بعد از تزریق واکسن حتما به مرکرز درمرانی مراجعره شرود. ترا زمران مراجعه بیمار به مرکز درمانی، جهت حفظ مایع داخل عروقی، پاهای بیمار باال نگاه داشته شود.
4.  برای کنترل درد عضالنی و درد استخوانی و مفاصل )میالژی و آرترالژی( بعد از تزریق واکسن کووید-19 ، روزه داران می توانند از شیاف استامینوفن و یا شیاف داروهای ضد التهراب غیرر اسرتروئیدی )تحرت نظرر پزشک( استفاده نمایند.

تهیه شده در گروه تجویز و مصرف منطقی دارو و اطالع رسانی فرآورده های سالمت دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سالمت- سازمان غذا و دارو فروردین 1401