به نقل از روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک؛ چرا باید قرص خواب را بااحتیاط مصرف کنید؟ بیشتر قرص‌‌ خواب‌های تجویزی در گروهی از داروها به نام بنزودیازپین‌ها قرار می‌گیرند و پزشکان آنها را برای درمان اضطراب، بی‌خوابی و شُل کردن عضلات تجویز می‌کنند. این داروها هرچند به رفع مشکل بی‌خوابی کمک می‌کنند اما به‌مرورزمان اثر خود را از دست می‌دهند، زیرا بدن نسبت به اثرات خواب‌آور این داروها مقاوم می‌شود. یعنی به‌مرور مجبور می‌شوید داروی بیشتری مصرف کنید تا مقداری خواب‌آلود شوید. تدریجاً به جایی می‌رسید که قرص‌ خواب کلاً اثری ندارد و باز هم باید با مشکل بی‌خوابی دست‌وپنجه نرم کنید؛ بنابراین استفاده از قرص خواب، یک راه‌حل دائمی برای مشکل بی‌خوابی نیست.
 

عوارض جانبی قرص‌های خواب‌آور

بنزودیازپین‌ها دارای عوارض جانبی‌اند. وقتی شما این داروها را مصرف می‌کنید احتمالاً طی روز علائم خواب‌آلودگی، مه مغزی، احساس سبُکی در سر، مشکلات تعادلی، خشکی دهان، خشکی چشم و یبوست را تجربه خواهید کرد. مطالعات نشان می‌دهند بنزودیازپین‌ها، سیستم عصبی مرکزی را آسوده می‌کنند اما از چند طریق سبب کُندی عملکرد مغز نیز می‌شوند. به‌مرورزمان، سرعت عکس‌العملتان در فکرکردن و انجام کارها نیز کم خواهد شد.
مصرف بنزودیازپین‌ها و دیگر داروهای مخدر برای افراد بالای ۶۵ سال نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند. در افراد سنین بالا، این دسته از داروها می‌توانند ریسک زمین‌خوردن را افزایش دهند. فرد سالمند ممکن است نیمه‌شب برای رفتن به دستشویی از خواب بیدار شود و به دلیل عوارض جانبی قرص خواب، زمین بخورد و دچار شکستگی لگن شود. همچنین خطراتی مانند تصادف اتومبیل در روزی که شب قبل قرص خواب مصرف شده نیز وجود دارد.

آیا بنزودیازپین‌ها برای سلامت مغز مضرند؟

وقتی از بنزودیازپین‌ها به‌عنوان داروی خواب‌آور استفاده می‌کنید، علاوه بر اینکه عملکرد مغزتان کُند می‌شود، خطرات دیگری نیز در درازمدت مغزتان را تهدید خواهد کرد. مطالعهٔ روی ۹۰۰۰ زن و مردی که برخی از آنها آلزایمر داشتند نشان داد افرادی که به مدت سه تا شش ماه بنزودیازپین مصرف کرده بودند، ۳۲ درصد بیشتر از بقیه و افرادی که شش ماه یا بیشتر قرص خواب مصرف کرده بودند، ۸۴ درصد بیشتر در معرض بیماری آلزایمر بودند.
حتی زمانی که محققان دیگر ریسک فاکتورهای احتمال ابتلا به آلزایمر را کنترل کردند نیز همین ارتباط وجود داشت. اگر شما هم قرص خواب می‌خورید بهتر است مصرف آنها را به کمتر از ۳ ماه محدود کنید. هرچند هنوز کاملاً ثابت نشده که بنزودیازپین‌ها باعث بیماری آلزایمر می‌شوند اما ایمن‌ترین کار این است که طولانی‌مدت از قرص خواب استفاده نکنید.
همچنین دانشمندان می‌گویند قرص‌های خواب درصورتی‌که مکرراً یا طولانی‌مدت مصرف شوند، اغلب بی‌خوابی را بدتر می‌کنند و دلیل آن مقاوم شدن مغز نسبت به آنهاست. مغز دیگر به دوز مصرفی مشخصی که به آن عادت کرده جواب نمی‌دهد و به شما به مقدار بیشتری از این دارو نیاز دارید تا خواب‌آلوده شوید و این دارویی است که نباید طولانی‌مدت آن را مصرف کنید. ضمناً مصرف قرص خواب باعث می‌شود بدنتان با عادت‌های سالم خواب سازگاری پیدا نکند و در عوض به دارو وابسته شود.
 

چه افرادی بهتر است قرص خواب مصرف نکنند؟

مصرف قرص خواب چیزی است که همیشه باید با احتیاط همراه باشد. استفاده از قرص خواب برای بعضی از افراد با خطرات بیشتری همراه است:
. افرادی که عوارض مزمن ریوی دارند، مانند آسم، آمفیزم ریوی یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
. افرادی که بیماری کلیوی یا کبدی دارند
. زنان باردار و شیرده
. افراد سالمند
. افرادی که داروهای دیگری مصرف می‌کنند

مصرف بنزودیازپین‌ها و دیگر داروهای مخدر برای افراد بالای ۶۵ سال نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند. در افراد سنین بالا، این دسته از داروها می‌توانند ریسک زمین‌خوردن را افزایش دهند. فرد سالمند ممکن است نیمه‌شب برای رفتن به دستشویی از خواب بیدار شود و به دلیل عوارض جانبی قرص خواب، زمین بخورد و دچار شکستگی لگن شود

روش‌های سالم‌تر برای خواب خوب شبانه

ایجاد تغییرات در عادات خواب می‌تواند تفاوت‌های بزرگی ایجاد کند. مثلاً هر شب سر ساعت به رختخواب رفتن و هر روز صبح سر ساعت مشخصی از خواب بیدارشدن، حتی آخر هفته‌ها، کمک می‌کند برنامهٔ خوابتان منظم شود. با داشتن یک برنامهٔ خواب و بیداری منظم، بدنتان یاد می‌گیرد چه زمانی باید بخوابد.
یک نکتهٔ دیگر هم این که دست‌کم دو ساعت پیش از خواب، ابزارهای الکترونیکی را کنار بگذارید، زیرا نور آبی این ابزارها باعث کاهش ملاتونین یا همان هورمون خواب می‌شوند که تنظیم‌کنندهٔ ساعت بیولوژیکی بدن بوده و به خوابیدن کمک می‌کند.
دیگر عواملی که بر خواب شب اثر می‌گذارند مربوط به رژیم غذایی و کافئین می‌شوند. اگر مشکل بی‌خوابی دارید بعد از ۱۲ ظهر دیگر کافئین مصرف نکنید. همچنین مصرف قند و شیرینی و غذاهای زیاد فرآوری شده را کاهش دهید. نوسانات قند خونی که کربوهیدرات‌های تصفیه شده ایجاد می‌کنند می‌‌توانند طی شب بارها شما را از خواب بیدار کنند.
ورزش نیز برای خواب مفید است. یک ورزش با شدت متوسط مانند پیاده‌روی تند روزانه به شما کمک می‌کند شب سریع‌تر به خواب بروید. حتی عصرها ورزش‌کردن هم ظاهراً اختلالی در خواب شبتان ایجاد نمی‌کند، هرچند مطالعات نشان داده‌اند ورزش صبحگاهی برای کمک به خواب شب، بهترین گزینه است. طی ساعات اولیه روز نیز چشم‌هایتان را در معرض نور طبیعی قرار دهید، پرده‌ها را کنار بزنید و اجازه دهید نور خورشید به داخل بتابد.
مکمل‌هایی مانند ملاتونین یا بابونه نیز می‌توانند برای برخی از افراد مفید باشند. مطالعه‌ای نیز دریافته آب‌آلبالوی ترش دارای مقدار قابل‌توجهی ملاتونین است و شاید بتواند به بعضی از افراد برای خواب بهتر کمک کند. پیش از مصرف هرگونه مکملی ابتدا با پزشک مشورت کنید، زیرا برخی از مکمل‌ها می‌توانند با دیگر مکمل‌ها یا داروها تداخل ایجاد کنند.