به گزارش روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک؛ کورتیکواستروئیدها همانند کورتیزول هستند؛ هورمونی که به طور طبیعی توسط غدد فوق‌کلیوی در بدن تولید می‌شود. کورتیزول در طیف گسترده‌ای از فرایندهای بیولوژیکی نقش مهمی دارد، از جمله متابولیسم، واکنش ایمنی و استرس.
کورتیکواستروئیدها به دلیل اینکه التهاب و تحریک را تسکین می‌دهند اغلب برای درمان عوارضی مانند آسم، کهیر یا لوپوس تجویز می‌شوند. کورتیکواستروئیدها می‌توانند علائم را تا حدود زیادی تسکین دهند؛ اما عوارض جانبی قابل‌توجهی هم دارند، خصوصا اگر بلندمدت مصرف شوند.
 

کورتیکواستروئیدها چه بیماری‌هایی را درمان می‌کنند؟

کورتیکواستروئیدها برای درمان خیلی از بیماری‌ها به کار می‌روند تا التهاب‌های خطرناک را کنترل کنند. پزشکان اغلب برای درمان بیماری‌های زیر، کورتیکواستروئید تجویز می‌کنند:
. آسم
. تب یونجه
. کهیر
. اگزما
. بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
. نقرس
. لوپوس
. بیماری التهابی روده
. ام اس
 

معمولا بیماری‌های خودایمنی با این دسته از داروها درمان می‌شوند

گاهی سیستم ایمنی بدن به درستی کار نمی‌کند و به اندام‌های خود بدن حمله‌ور می‌شود، مانند استخوان‌ها یا بافت‌ها. کورتیکواستروئیدها می‌توانند التهاب را کاهش داده و جلوی آسیب را بگیرند. همچنین این داروها بر نحوه‌ی عملکرد گلبول‌های سفید خون اثر گذاشته و فعالیت سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند.

تمام انواع کورتیکواستروئیدها می‌توانند شما را در معرض ابتلا به عفونت‌های قارچی قرار دهند. بعضی از استروئیدها هم می‌توانند موجب افزایش قندخون شوند

وقتی علائم بیماری آرتریت روماتوئید شعله‌ور می‌شوند، تزریق یک کورتیکواستروئید می‌تواند یک مفصل به‌شدت ملتهب را فورا تسکین دهد.
بیماری آدیسون زمانی رخ می‌دهد که بدن به اندازه کافی کورتیزول نمی‌سازد و سبب ضعف و خستگی و دیگر علائم می‌شود. کورتیکواستروئیدها می‌توانند این کمبود را جبران کنند.
در افرادی که به تازگی پیوند عضو انجام داده‌اند، کورتیکواستروئیدها به سرکوب سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا احتمال پس زدن عضو جدید توسط بدن کاهش پیدا کند.
 

انواع کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها می‌توانند سیستمیک یا موضعی باشند.
استروئیدهای موضعی، قسمت خاصی از بدن را هدف می‌گیرند و از روش‌های زیر به کار برده می‌شوند:
. کرم‌ها و پمادهای پوستی
. قطره‌های چشمی
. قطره‌های گوش
. استنشاقی‌ها
استروئیدهای سیستمیک وارد جریان خون می‌شوند تا به کمک بیشتر قسمت‌های بدن بروند. این داروها از روش‌های زیر به کار برده می‌شوند:
. داروهای خوراکی
. تزریق به عضله
. تزریق وریدی
استروئیدهای موضعی برای درمان عوارضی مانند آسم یا کهیر به کار می‌روند. استروئیدهای سیستمیک برای درمان عوارضی چون لوپوس و ام‌اس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در میان بیمارانی که به دلیل کووید – ۱۹ در بیمارستان بستری شدند و به درمان با اکسیژن نیاز داشتند، استفاده از کورتیکواستروئیدهای سیستمیک توانست احتمال مرگ را کاهش دهد.
 

تفاوت کورتیکواستروئیدها با استروئیدهای آنابولیک

هرچند هر دو استروئید هستند اما یکی نیستند. استروئیدهای آنابولیک بر اساس هورمون رشد تستوسترون ساخته می‌شوند و می‌توانند در درمان جایگزین هورمون یا درمان اختلالات رشد و دیگر بیماری‌ها به کار روند؛ اما استروئیدهای آنابولیک به طور نادرست اغلب در دوزهای بالا توسط ورزشکاران و عموم مصرف می‌شوند تا عضله‌سازی را افزایش دهند. در این نوع کاربرد، داروهای تقویت عملکرد نامیده می‌شوند. استروئیدهای آنابولیک در تمام رقابت‌های ورزشی ممنوع هستند.
 

کورتیکواستروئیدهای متداول

کورتیکواستروئیدهای سیستمیک و موضعی متعددی وجود دارد. بیشتر این داروها به صورت خوراکی، موضعی و تزریقی هستند:
. پردنیزون
. پردنیزولون
. کورتیزون
. هیدروکورتیزون
. تریامسینولون
. دگزامتازون
. مومتازون
 

عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها چیست؟

استروئیدهای تزریقی و استنشاقی و موضعی می‌توانند تا حدودی عوارض جانبی داشته باشند؛ اما بیشترین عوارض جانبی مربوط به استروئیدهای خوراکی می‌شود.
تمام انواع کورتیکواستروئیدها می‌توانند شما را در معرض ابتلا به عفونت‌های قارچی قرار دهند. بعضی از استروئیدها هم می‌توانند موجب افزایش قندخون شوند.

عوارض جانبی ناشی از استروئیدهای خوراکی:
. آتروفی عضلانی و پوستی
. افزایش ریسک عفونت‌ها
. افزایش فشارخون
. تغییرات خلقی و رفتاری
. پوکی استخوان
. گلوکوم یا آب سیاه
. دیابت

استفاده‌ی طولانی‌مدت از استروئیدها با عوارض زیر همراه است:
. افزایش وزن
. تورم و پُف صورت (احتباس مایع)
. افسردگی
. تهوع و استفراغ
. انواع دیگر تحریکات شکم
. شکستگی استخوان

عوارض جانبی ناشی از مصرف استروئیدهای استنشاقی:
. سرفه
. مشکل در تکلم
. برفک دهان
. تاری دید
. افزایش موهای زائد بدن
. بی‌قراری و اضطراب
. آب مروارید

عوارض جانبی ناشی از استروئیدهای موضعی:
. آکنه
. رزاسه
. آتروفی
. استرچ مارک
. درماتیت پری‌اورال یا اگزمای دور دهان
. تاخیر در التیام زخم

عوارض جانبی استروئیدهای تزریقی:
. درد موقت
. بی‌رنگ شدن پوست در ناحیه تزریق
. بالا رفتن قند خون
. گُرگرفتگی صورت
. بی‌خوابی
. عفونت
هرکسی که استروئید مصرف می‌کند لزوما دچار عوارض جانبی آن نمی‌شود. عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها معمولا در صورتی که طولانی‌مدت و در دوزهای بالا مصرف شوند بروز می‌کنند.

تداخل با داروها و بیماری‌ها

برخی از عوارض ممکن است بر مصرف کورتیکواستروئیدها اثر بگذارند. در صورتی که هریک از عوارض زیر را دارید، حتما پزشک را در جریان قرار دهید:
. ایدز یا HIV
. هرپس سیمپلکس چشمی
. بیماری سل
. مشکلات گوارشی
. دیابت
. آب سیاه
. فشارخون بالا
. هر نوع عفونت (ویروسی، باکتریایی، قارچی)
. بیماری قلبی، کبدی، تیروئید یا کلیوی
. عمل جراحی یا آسیب جدی که اخیرا روی داده
کورتیکواستروئیدها می‌توانند اثرات دیگر داروها را نیز تغییر دهند؛ اما احتمال تداخلات دارویی در مورد اسپری‌های استروئیدی یا تزریقی بسیار کم است.
وقتی کورتیکواستروئید مصرف می‌کنید به تغذیه‌تان توجه داشته باشید. برخی از استروئیدها نباید همراه غذا مصرف شوند چون ممکن است تداخل ایجاد شود.
تنباکو و الکل هم می‌توانند با بعضی از داروها تداخل پیدا کنند، از جمله کورتیکواستروئیدها.