طب ایرانی یکی از مکاتب طبی دنیا با تاریخچه ده هزارساله است که برخلاف برچسب سنتی که پسوند نامش شده، همانند سایر علوم کاملا منطبق با مبانی علمی و تجربی است. در مکتب طب ایرانی حفظ سلامتی بر درمان اولویت داشته و اصول صحیح سبک زندگی براساس شرایط هر فرد در قالب " اصول حفظ الصحه یا سته ضروریه" ارائه می گردد؛ همانگونه که شیخ الرئیس ابوعلی سینا در کتاب قانون چنین می فرماید:" طب علمی است که به واسطه آن احوال بدن انسان شناخته می‌شود از جهت آنچه که موجب سلامتی و بیماری است تا صحت و سلامتی موجود را حفظ کند و در صورت از دست رفتن سلامتی آن را به بدن برگرداند." بنابراین اولین وظیفه یک پزشک در طب ایرانی حفظ تندرستی است.

طب ایرانی یک مکتب کل نگر است، به این معنی که برای شناخت صحیح بیماری و ارائه درمان مناسب، سلامتی تمامی بخش‌های بدن، ژنتیک، شرایط زندگی، ویژیگی‌های روحی، شرایط سنی، جغرافیایی و... را برای یافتن عامل برهم زننده تعادل و توازن جسمی در فرد بیمار در کنار یکدیگر می‌سنجد. برای درمان بیماری در مرحله اول سبک زندگی و به ویژه تغذیه فرد تصحیح شده و پس از اصلاح سبک زندگی، درمان دارویی و اعمال یداوی مانند ماساژ نیز از سایر اصول درمانی در طب ایرانی هستند. دارو درمانی در این مکتب برخلاف آنچه که بسیاری از مدعیان آن عمل می‌کنند، بسیار محتاطانه صورت می‌گیرد، چنانچه محمد بن زکریای رازی در مورد روش درمان چنین می‌فرماید: " مهما قدرت ان تعالج بالاغذیه فلا تعالج بالادویه و مهما قدرت ان تعالج بالادویه المفرده فلا تعالج بالادویه المرکبه." به این معنی که تاجاییکه میتوانی با اصلاح تغذیه بیمار را درمان نمایی، داروها را به کار نبر و تاجاییکه میتوانی به وسیله داروهای ساده بیمار را درمان کنی، از داروهای ترکیبی استفاده نکن.

با توجه به گسترش بهره‌گیری از خدمات طب سنتی و مکمل در سراسر دنیا و همچنین اقبال اقشار مختلف جامعه ما برای استفاده از طب سنتی ایرانی و پشتوانه قوی تاریخی و فرهنگی در این عرصه، به نظر می‌رسد بهره‌گیری از طب ایرانی در کنار طب نوین به صورت تلفیقی راهکاری مناسب در جهت ارتقاء سلامت جامعه باشد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) سالهاست که مکاتب مختلف طب سنتی (Traditional Medicine) و مکمل (Complementary Medicine) را به رسمیت شناخته و استراتژی این سازمان در قبال طب سنتی و مکمل را در قالب دو سند برای سال‌های 2002-2005 و 2014-2023 تنظیم و منتشر کرده است. بر اساس سند این سازمان طب سنتی و مکمل از بخش‌های مهم ولی کمتر بها داده شده سلامت هستند که در همه کشورها کم و بیش حضور داشته و روز به روز بر تعداد متقاضیان آن افزوده می‌شود. عدم دسترسی بخش بزرگی از جمعیت جهان (بیش از 80 درصد) به خدمات اولیه سلامت و مواجهه مردم با مشکلاتی در زمینه درمان بیماری‌های مزمن و عوارض دارویی سبب شده سیستم طبی تلفیقی (Integrative Medicine) که در آن طب سنتی و مکمل در کنار طب نوین در مراکز درمانی به بیماران ارائه می‌شوند توسط سازمان جهانی بهداشت به عنوان روشی کارآمد در به کارگیری طب سنتی و مکمل معرفی شود.  در حال حاضر بسیاری از کشورها به اهمیت و نیاز حضور دیدگاه طب تلفیقی در نظام طبی جوامع و لزوم برنامه‌ریزی برای گسترش آن پی برده‌اند و تعداد مراکز آموزشی و درمانی طب تلفیقی در سراسر دنیا رو به افزایش است. درکشور ما نیز آموزش و ترویج منطقی طب ایرانی از طریق راه‌اندازی دانشکده طب ایرانی و تربیت پزشکان و داروسازان عمومی به عنوان نیروهای متخصص در این زمینه آغاز شده و امیدواریم دیدگاه طب تلفیقی با حمایت و نظارت جامعه پزشکی به بهترین شکل ادامه یافته و بتواند نقش خود را در ارتقای سلامت جامعه ایفا کند.
آدرس پرتال دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قزوین     www.qums.ac.ir