به نقل از روابط عمومی معاونت غذا و دارو اراک؛ یکی از دغدغه‌های مهم برای اغلب خانم‌ها، جلوگیری از بارداری ناخواسته به ویژه در سال‌های اول زندگی است. نگرانی از این موضوع باعث می‌شود، برخی خانم‌ها از برقراری رابطه جنسی امتناع کنند.

امروزه روش‌های بسیاری برای جلوگیری از بارداری در دسترس است. روش‌های هورمونی که تخمک گذاری را مهار می‌کنند و روش های فیزیکی مانند کاندوم یا دیافراگم که مانع رسیدن اسپرم به تخمک می‌شوند، از انواع روش‌های متداول هستند. در این مقاله قصد داریم به انواع قرص‌های جلوگیری از بارداری، روش مصرف و عوارض آن بپردازیم. 

عملکرد قرص‌های جلوگیری از بارداری
قرص‌های جلوگیری از بارداری یکی از متداول‎ترین و مؤثرترین روش های جلوگیری از بارداری هستند، البته به شرط آن که به درستی مصرف شوند. این قرص‌های ترکیبی به صورت روزانه جهت پیشگیری از بارداری ناخواسته خورده می‌شوند. قرص‌ های ضد بارداری ترکیبی، مانع آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها می‌شوند و همچنین با افزایش ضخامت موکوس گردن رحم مانع رسیدن اسپرم به تخمک می‌شوند.

قرص‌هایی که فقط حاوی پروژسترون هستند نیز به روش‌های مختلفی مانع بارداری می‌شوند. بخش عمده فعالیت این قرص‌ها شامل افزایش ضخامت موکوس گردن رحم است، که اجازه ورود اسپرم به رحم را نمی‌دهند. همچنین باعث نازک شدن لایه داخلی رحم می‌شود، لایه داخلی رحم (اندومتر) مکان لانه گزینی تخمک بارور شده است. بنابراین هر چقدر لایه داخلی نازک‎تر شود، احتمال کاشت تخمک بارور شده نیز کمتر است. این قرص‌ها ممکن است مانع تخمک گذاری نیز شوند.

انواع قرص‌های ضد حاملگی
قرص های ضد بارداری انواع مختلفی دارند که طبق صلاح دید پزشک برای خانم ها نجویز می شوند، در ادامه به انواع قرص های پیشگیری از بارداری اشاره می کنیم.

قرص‌های ترکیبی
این قرص‌ها هر روز به مدت 21 روز از چرخه، هورمون صناعی استروژن و پروژسترون تولید می کنند. قرص های ترکیبی انواعی مختلفی دارند:

قرص‌های تک فازی: قرص‌های ترکیبی تک فازی به مقدار مساوی استروژن و پروژسترون را به مدت یک ماه در اختیار بدن قرار می‌دهند. در هفته آخر سیکل قاعدگی، یعنی هفته بدون هورمون پریود اتفاق میفتد.

قرص‌های چند فازی: این قرص‌ها نیز به مدت یک ماه در طول سیکل مصرف می‌شوند و مقادیر مختلفی از هورمون استروژن و پروژسترون را در اختیار بدن قرار می‌دهند. و در هفته بدون هورمون پریود اتفاق میفتد.

قرص‌های شیردهی
این قرص‌ها فقط دارای هورمون پروژسترون هستند، که به آنها قرص‌های شیردهی (mini pill) گفته می‌شود. قرص‌های حاوی پروژسترون، انتخاب خوبی برای افرادی است که تمایل به مصرف استروژن ندارند. این قرص‌ها در تمام طول سیکل فعال هستند و هورمون آزاد می‌کنند. این قرص‌ها دوره ی بدون هورمون ندارند، بنابراین وقوع پریود حتمی نیست.

قرص‌های اورژانسی
در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، فراموش کردن قرص‌های ضد بارداری، سوء استفاده جنسی یا پاره شدن کاندوم از قرص‌های پیشگیری اورژانسی استفاده می‌شود. باید بدانید که این روش برای زمان های خاص است و یک روش پیشگیری معمول محسوب نمی‌شود. به دلیل تغییرات هورمونی شدید فقط در مواقع اورژانسی مجاز به مصرف آنها هستید.

این قرص‌ها به صورت موقت آزاد شدن تخمک را مهار کرده و باعث توقف لقاح و عدم بارداری می‌شوند. این قرص ها برای اثربخشی باید در اسرع وقت و نهایتاً تا 72 ساعت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شوند. در صورتی که بارداری اتفاق افتاده باشد، مصرف قرص بی فایده است.

آیا مصرف قرص‌های ضد حاملگی برای همه ایمن است؟
توجه کنید که قرص‎های جلوگیری بارداری به هیچ وجه در افرادی که سابقه بیماری های زیر را دارند نباید مصرف شود:
سرطان سینه
سرطان اندومتر رحم
خونریزی واژن
درد قفسه سینه
سردرد شدید
دیابت کنترل نشده
تومور کبد و بیماری‌های کبدی
بارداری اخیر

عوارض قرص های ضد بارداری: افزایش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی
توجه کنید که مصرف همزمان سیگار و قرص‌های ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون خطر بیماری های قلبی را تا چندین برابر افزایش می‌دهد. خانم های سیگاری که بالای 35 سن دارند به هیچ وجه نباید از قرص‌های ترکیبی حاوی استروژن و پروژسترون استفاده کنند. این قرص‌ها خطر لخته شدن خون، حمله قلبی و مغزی را افزایش می‌دهند.

حتماً قبل از انتخاب نوع قرص با پزشک خود مشورت کنید و وی را از تاریخچه بیماری و وضیعت سلامت خود آگاه کنید. عوارض قرص‌ها با افزایش سن، وزن، سابقه فامیلی بیماری قلبی و تعداد سیگارهایی که در روز مصرف می‌کنید مرتبط است. در صورتی که سردرد میگرنی دارید، حتماً قبل از انتخاب قرص ضد بارداری با پزشک مشورت کنید، تا مناسب ترین روش برای شما در نظر گرفته شود.

این نکته حائز اهمیت است که هیچ کدام از قرص‌های ضد بارداری از عفونت های آمیزشی جلوگیری نمی کنند. بنابراین ضروری است تا در زمان برقراری رابطه جنسی از روش های دیگری مانند کاندوم استفاده کنید.