به گزارش ایفدانا، آزیتا نبی‌زاده،در نخستین روز از هفته آگاه‌سازی داروهای ضد میکروبی در یک لایو اینستاگرامی با بیان اینکه هدف از برگزاری این هفته آگاه‌سازی جهانی در رابطه با مصرف آنتی‌بیوتیک‌‌ها و داروهای آنتی باکتریال است، اظهار کرد: یکی از مهمترین گنجینه‌های انسان‌ها آنتی بیوتیک‌ها بوده و باید از آنها حفاظت کرد.  این داروها از زمان کشف، خدمت بزرگی را به علم پزشکی و سلامت انسان‌ها کرده‌اند؛ همچنین آنتی‌بیوتیک‌ها موجب شده‌اند که امید به زندگی به در انسان‌ها افزایش پیدا کند.
وی تأکید کرد: با توجه به اینکه کشف آنتی‌بیوتیک‌های جدید نیاز  به زمان و هزینه زیادی دارد، به همین دلیل تعداد کمی آنتی بیوتیک جدید وارد بازار دارویی می‌شوند با این حال گزارش‌هایی مبنی بر اینکه مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها وجود دارد شنیده می‌شود، این روند خطرناکی بوده و با ادامه آن ممکن است در برابر همه میکروب‌ها خلع سلاح شده و دوباره به عصری بازگردیم که جراحت‌های کوچک مرگ انسان‌ها را در پی داشته باشد.
 
عوارض مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها
سرپرست گروه ارزیابی فناوری سلامت و مطالعات مدیریتی و اقتصادی سازمان غذا و دارو با تأکید بر اینکه آنتی بیوتیک‌ها داروهای بسیار مهمی بوده و باید نسبت به تجویز و مصرف آنها حساس بود، گفت: آنتی بوتیک‌ها داروهای بسیار مهمی هستند علیه طیفی از میکروب‌‌ها مؤثر بوده و جان بسیاری از انسان‌ها را نجات می‌دهند با این حال مصرف غیر منطقی و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها موجب عوارض و حساسیت‌های ناخواسته‌ای می‌شود.
وی ادامه داد: ازجمله مهمترین عوارض جانبی مصرف خودسرانه و غیر منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها از بین رفتن فلور طبیعی بدن(میکروب‌های مفید و نرمال) می‌شود، از بین رفتن این میکروب‌های مفید موجب این می‌شوند که بدن نتواند برخی از ویتامین‌ها را جذب کرده و کمبود آنها ایجاد شود. از سوی دیگر بدن را هم مستعد عفونت‌های قارچی می‌کند.
نبی‌زاده ادامه داد: از جمله عوارض دیگر آن اسهال است که اگر از نوع اسهال کلستریدیوم دیفیسیل باشد ممکن است منجر به آسیب شدید به روده بزرگ و در نهایت مرگ افراد شود.
میزان مصرف آنتی بیوتیک در ایران
او همچنین در رابطه با میزان مصرف آنتی بیوتیک در ایران اظهارکرد: به لحاظ آمار جهانی متأسفانه کشور ما به لحاظ مصرف آنتی بیوتیک موقعیت  مناسبی ندارد. بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت ایران بعد از کشورهای نپال و اوروگوئه  در مصرف آنتی بدر رتبه سوم قرار دارد.
وی یادآور شد: سازمان جهانی بهداشت از سال ۲۰۱۷ رویکرد خود را نسبت به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها عوض کرده و علی‌رغم رویکرد کمی نگاه کیفی را نیز به رویکرد خود نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها افزوده و برای پایش دقیق آنها طبقه بندی جدیدی را پیشنهاد کرده است و بر این اساس آنتی بیوتیک‌‎ها را به سه گروه تقسیم بندی کرده که نخستین آنها گروه اکسس است که در خط مقدم درمان قرار دارند. گروه دیگر آنتی بیوتیک‌ها گروه واچ هستند که پتانسیل بالایی برای ایجاد مقاومت میکروبی دارند و باید از آنها مراقب شود. گروه سوم که به آنها ریسر گفته می‌شود آنتی بیوتیک‌هایی هستند که مقاومت در برابر آنها ایجاد شده و تنها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که داروها جواب نداده‌ باشند.
نبی زاده بیان کرد: متأسفانه مصرف آنتی‌بیوتیک‌های گروه واچ که باید محافظت بیشتری از آنها انجام شود رتبه بالایی در جهان دارند و پس از کشورهای قبرس و اروگوئه بالاترین مصرف را دارا هستند و ۶۰ درصد آنتی بیوتیک‌های مصرفی ایران از گروه آنتی بیوتیک‌های گروه واچ هستند.
او ادامه داد: به صورت کلی ۴۸ آنتی بیوتیک اکسس، ۱۱۰ آنتی بیوتیک واچ و ۲۲ آنتی بیوتیک ریسر در گروه‌ بندی آنتی بیوتیک‌ها وجود دارد. اگر روند مصرف آنتی‌ بیوتیک‌ها را در ایران مقایسه کنیم خواهیم دید که آنتی بیوتیک‌‌های سفکسیم و آزیترومایسین، بالاترین رتبه را از منظر مصرف آنتی بیوتیک دارند که هر دو از گروه واچ هستند و باید با احتیاط از آنها استفاده کرد.
عوامل ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی
وی در ادامه با بیان اینکه عوامل مانند مصرف بی رویه آنتی بیوتیک در عفونت های ویروسی یا پیشنهاد مصرف آنتی بیوتیک به دیگران از جمله عوامل ایجاد مقاومت آنتی بیوتیک است، گفت: مصرف آنتی بیوتیک در دام، طیور و آبزیان از جمله دیگر عوامل مقاومت آنتی بیوتیک است، امحای نادرست این گروه از داروها نیز موجب مقاومت میکروبی می‌شوند.
نبی زاده تصریح کرد: استفاده نابه‌جا از آنتی بیوتیک‌ها موجب از بین رفتن آنتی بیوتیک‌های ضعیف شده و آنتی بیوتیک‌های قوی و مقاوم بمانند و ضمن تکثیر خود ژن مقاومت را با خود حمل کنند و بین جمعیت میکروب‌ها و باکتری به عنوان گروه‌های غالب درآیند و با انتقال از فردی به فرد دیگر در بین آنها در نتیجه مقاومت میکروبی شده و داروها نمی توانند بر روی آنها اثر کنند.
وی تأکید کرد: امحای نادرست آنتی بیوتیک‌ها موجب بازگشت آنها به چرخه طبیعت شده و با ورود آنها به بدن حیوانات و مصرف گوشت یا شیر آنها ممکن است وارد بدن افراد شده و در نتیجه موجب مقاومت میکروبی در بدن این افراد شود.
سرپرست گروه ارزیابی فناوری سلامت و مطالعات مدیریتی و اقتصادی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت پیشبینی کرده است که مقاومت‌های میکروبی در ۱۰ سال‌آینده اولین عامل مرگ و میر مقاومت آنتی بیوتیکی خواهد بود، گفت: این بسیار مهم است که از این موضوع پیشگیری کنیم و نسل آینده را از این داروها محروم نکنیم. پزشکی که میخواهد آن را تجویز کند، داروسازی که می‌خواهد آنها را عرضه کند  با مسئولیت برخورد کنند و یک مادر هم یک پزشک را مجبور به تجویز آنتی بیوتیک نکنند.
وی یادآور شد: یک پزشک باید آنتی بیوتیک را با دوز و دیوریشن مناسب تجویز کند و بیمار هم باید سر ساعت و طول دوره‌ای که آن را تجویز کرده و تعداد کامل آنها را مصرف کند. مادران هم باید فقط با تجویز پزشک به کودکان خود آنتی بیوتیک بدهند تا در آینده آنها دچار مقاومت آنتی بیوتیکی نشوند.
او اضافه کرد: اکثر سرماخوردگی‌ها منشأ ویروسی داشته و عفونت آنها نیاز به مصرف آنتی بیوتیک ندارند. علائم آنها با مصرف مایعات گرم از بین می‌رود و در صورت تداوم علائم تنها با تجویز پزشک آنتی بیوتیک مصرف کنند. در زمانی که این گروه‌ از داروها نیاز نباشند اما مصرف شوند باکتری‌ها نسبت به آنها مقاوم شده و دیگر آنتی بیوتیک بر روی آنها تأثیری ندارند و باید آنتی بیوتیک قوی تری را تجویز کنند و کم کم به مرحله‌ای برسد که دیگر هیچ آنتی بیوتیکی بر روی آن موثر نباشد و بیمار از بین برود.
وی یادآور شد: آنتی بیوتیک‌ها عوارض جانبی مانند شک آنافی لاکسی، بثورات پوستی، تهوع و ... نیز از جمله عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک است. متأسفانه سفتریاکسین که یک داروی بیمارستانی است گاها در مطب‌ها تجویز شده و گاه شک ناشی آنافی‌لاکسی ناشی از آن موجب مرگ شده است.