خواص اسطوخودوس چیست ؟

اسطوخودوس گل های کوچک خوشه‌ای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. ( اسطوخودوس انگلیسی = لاوندا – Lavender ) گیاهی است از خانواده نعناسانان که برگ ها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است(1).

ترکیبات شیمیایی اسانس اسطوخودوس ، مرکب از نوعی ستن (با بوی کامفر و نعناع)، سینئول، الکل و لینالول است. مطابق تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اسانس اسطوخودوس دارای اثر مهار کننده بر روی باکتری های بیماری زای می باشد(2).

موارد استفاده از اسطوخودوس

رایحه درمانی (آروماتراپی) : رایحه اسطوخودوس منجر به احساس سلامتی و آرامش در فرد شده، علاوه بر این در کاهش استرس، اضطراب و دردهای خفیف نیز نقش دارد. همچنین موجب تسکین درد کرامپ های ناشی از قاعدگی می شود(3).

کاهش علائم سرطان و افسردگی : انجمن ملی سرطان آمریکا اعلام کرده است که رایحه درمانی با اسطوخودوس می‌تواند برخی علائم مربوط به شیمی درمانی را تقلیل دهد. همچنین اسطوخودوس در درمان افسردگی نقش کمکی را ایفا می‌کند (4). البته برای اثبات نقش اسطوخودوس در درمان افسردگی و تسکین درهای شیمی درمانی نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد(5).

درمان بی خوابی و استرس : از دیر باز اسطوخودوس برای افرادی که از بی خوابی یا بد خوابی رنج می برده‌اند تجویز می‌شده است. استعمال موضعی روغن اسطوخودوس برای برطرف کردن سردردها از دیگر کاربردهای این گیاه است. علاوه بر این در آلمان از مکمل آن برای درمان بی‌خوابی و کمک به ایجاد حس آرامش استفاده می شود (5, 6).

درمان زخم دهانی : استفاده از 2 قطره روغن اسطوخودوس سه بار در روز در قسمت ضایعه می تواند زخم های دهانی را بهبود ببخشد (5).

کاهش درد بعد از سزارین : استشمام بوی اسطوخودوس در کنار مسکن ها ی تزریقی می تواند درد بعد از عمل جراحی سزارین را نیز کاهش دهد(5).

سلامت پوست و مو : استفاده موضعی از روغن اسطوخودوس در درمان ریزش موی تکه ای (ریزش مو یک ناحیه دایره‌ای شکل در قسمت سر یا صورت) کاربرد دارد (7). علاوه بر اینها اسطوخودوس به صورت موضعی در درمان اختلالات پوستی مانند اگزما، آکنه، آفتاب سوختگی و جوش های عمقی مفید است (6). بر همین اساس است که خواص اسطوخودوس برای پوست همیشه مورد توجه بوده است.

فواید دیگر: برای اسطوخودوس نقش های دیگری از قبیل کاهش تهوع ، سردرد ها ، برطرف کردن کم اشتهایی و  نقش حشره کشی ذکر شده است (5).

سایت سلامت دات لایف این را هم اضافه می کند که طبع اسطوخودوس گرم و خشک است.

کاشت اسطوخودوس

اسطوخودوس گیاه منعطفی است و در بیشتر نقاط دنیا می‌روید، حتی به عنوان گیاه آپارتمانی هم می تواند رشد کند اما نیاز به حداقل ۸ ساعت آفتاب مستقیم دارد تا گرم و خشک شود. اسطوخودوس گیاهی چند ساله است و به ارتفاعی حدود نیم متر با شاخه های سبز رنگ میرسد که برگهای سبز دارد و نهایتا گل‌های آن به رنگ بنفش هستند و قسمت مورد استفاده‌ی این گیاه، همین گل‌ها و سرشاخه‌های گلدار آن می باشد.

روغن اسطوخودوس در کاهش فشار خون بسیار موثر است. روغن اسطوخودوس با ماساژ یا با آروماتراپی و کاهش استرس ، سبب کاهش فشار خون بدن می شود.

مضرات اسطوخودوس

مضرات اسطوخودوس کم است اما در پسران غیر بالغ قابل توجه است. مضرات اسطوخودوس مربوط به استفاده از روغن اسطوخودوس در پسران قبل از بلوغ است. روغن اسطوخودوس نباید بر روی پوست پسران تا قبل از بلوغ استفاده شود، زیرا بر روی هورمون های مردانه اثر کاهنده دارد.

منابع علمی استفاده شده:

1.   مظفریان و. فرهنگنامه ی گیاهان ایران. 123 p.

2.   Gavanji S, Larki B, Bakhtari A. The effect of extract of Punica granatum var. pleniflora for treatment of minor recurrent aphthous stomatitis. Integrative Medicine Research. 2014;3(2):83-90.

3.   Han SH, Hur MH, Buckle J, Choi J, Lee MS. Effect of aromatherapy on symptoms of dysmenorrhea in college students: A randomized placebo-controlled clinical trial. Journal of alternative and complementary medicine (New York, NY). 2006;12(6):535-41.

4.   Institute NC. Aromatherapy and Essential Oils (PDQ®)—Patient Version – National Cancer Institute USA: National Cancer Institute; 2017 [updated June 9, 2017; cited 2017 24/8/2017]. Available from: www.cancer.gov/about-cancer/treatment/cam/patient/aromatherapy-pdq#section/all.

5.   WebMed. LAVENDER: Uses, Side Effects, Interactions and Warnings – WebMD USA: WebMed; 2017 [cited 2017 24/8/2017]. Available from: http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-838-LAVENDER.aspx?activeIngredientId=838&activeIngredientName=LAVENDER&source=0.

6.   Joe  B. What Lavender Can Do for You USA: HealthLine; 2016 [cited 2017 24/8/2017]. Available from: http://www.healthline.com/health/what-lavender-can-do-for-you.

7.   Hay IC, Jamieson M, Ormerod AD. Randomized trial of aromatherapy. Successful treatment for alopecia areata. Archives of dermatology. 1998;134(11):1349-52.