سیب سلامت چیست؟ نشانی با رنگ آبی و سبز است که طرحی شبیه به سیب دارد، این نشان بر روی تمام محصولات خوراکی موجود در ایران به چشم می خورد، وجود این نشان برای مصرف کننده نوعی اطمینان خاطر از سلامت محصول است.

سیب سلامت نشان ایمنی و سلامت محصول است که الزاماً به محصولاتی اعطا می گردد، شرط لازم برای دریافت نشان سیب سلامت اینست که محصول مورد نظر مراحل اخذ پروانه ساخت از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی را به پایان رسانده باشد و حائز شرایط مندرج در دستورالعمل ها و آیین نامه هایی که توسط سازمان غذا و دارو تدوین شده است باشد. هدف اصلی نشان سیب سلامت ارتقای سطح سلامتی در جامعه با تشویق مصرف محصولات دارای سیب سلامت است که این امر از طریق اصلاح الگوی مصرف و افزایش آگاهی مصرف کنندگان نسبت به مواد غذایی امکان پذیر است.

در کنار این نشان جدولی جهت تشریح ویژگیهای محصول قرار داده است که افراد می توانند با توجه به جدول و شرایط جسمی و نیاز شخصی خود از محصول استفاده کنند. همچنین مصرف کننده می تواند در استفاده از محصولات دارای نشان سیب سلامت از لحاظ ایمنی و سلامت آسوده خاطر باشد، و در صورت بروز هر گونه مشکل یا عوارض استفاده از این محصولات با مراجعه به سازمان غذا و دارو از تولیدکنندگان و توزیع کنندگان این محصولات شکایت کند.

ویژگیهای نماد سیب سلامت
از ویژگیهای بارزی که در طراحی نشان سیب سلامت بکار گرفته شده است می توان به موراد زیر اشاره کرد:

• طراحی نشان سیب سلامت با توجه به اینکه در فرهنگ ایرانی سیب نماد سلامتی است انجام شده است.
• نماد با استفاده از دو رنگ سبز و آبی طراحی شده است. رنگ سبز نماد سلامت و رنگ آبی بیانگر آرامش و امنیت است.
• طراحی مرکز نماد مشابه چشم به نظر می رسد و بیانگر نظارت و کنترل سازمان غذا و دارو بر سلامت محصولات تولید شده است.
• سمت چپ آرم با حرف f طراحی گردیده که حرف اول کلمه انگلیسی (food) به معنای غذا است و سمت راست آرام با حرف D که حرف اول کلمه انگلیسی (drug) به معنای دارو می باشد نشان داده شده است.
• در بالای آرم برگ سبزی دیده می شود که نماد خط مشی روبه رشد سازمان و روند ارتقای سازمان غذا و داروست.
• در پایین آرم عبارت ایفدا (IFDA) که مخفف کلمه انگلیسی) Iran Food and Drug Administration (که به معنی سازمان غذا و داروی ایران است قرار گرفته است.
• در پایین ترین قسمت آرم نیز عبارت سازمان غذا و دارو به عنوان مجری طرح سیب سلامت دیده می شود.
• اعتبار استفاده از نشان سیب سلامت به مدت دو سال است و در صورتی که تولید کننده در این مدت شرایط مطلوب جهت دریافت نشان را حفظ کرده و یا ارتقا داده باشد مجدد می تواند آن را تمدید کند

تفاوت نشان سیب سلامت با نشان سازمان غذا و دارو
قرار گرفتن نشان سیب سلامت بر روی بسته بندی محصولات سلامت محور به این معنی است که محصول مورد نظر علاوه بر پروانه ساخت که از سازمان غذا و دارو دریافت کرده است موفق به دریافت گواهینامه سلامت و ایمنی نیز شده است. در صورتی که مشاهده نشان سازمان غذا و دارو بر روی محصولات فقط به معنی دریافت پروانه تولید از سوی سازمان بر اساس ضوابط و آیین نامه هاست.

نشان سیب سلامت به چه محصولاتی تعلق می گیرد؟
محصولاتی که تمام استاندارد های تولید محصول، شرایط نگهداری و توزیع به اصناف را رعایت کرده باشند نشان سیب سلامت به آنها تعلق می گیرد، این نشان هم به محصولاتی که در داخل کشور تولید شده اند تعلق می گیرد و هم به محصولاتی که وارداتی هستند.

شرایطی که سازمان غذا و دارو برای دریافت این نشان در نظر گرفته است به شرح زیر می باشد:

• محصولاتی که از وزارت بهداشت پروانه ساخت را دریافت کرده باشند.
• محصولاتی که شرایط و آیین نامه های اعلام شده از سوی سازمان غذار و دارو را رعایت کرده باشند.
• محصولاتی که در تهیه آنها از عوامل خطرناک مانند (اسید های چرب ترانس و ….) استفاده نشده باشد و و یا از این مواد حداقل ممکن استفاده کرده باشند.
• محصولاتی که برای تهیه آنها از نمک اندک و یا حداقل استفاده شده است
• از مواد اولیه یا افزدونی های مفید طبیعی و ارگانیک در جهت ارتقا سلامت مصرف کننده در تهیه محصول استفاده شده است.
• از سموم (دفع آفات، سموم قارچی، هورمونها و…) درتولید آن محصولات استفاده نشده است
• محصولاتی که در تولید آنها از مواد افزدونی شیمیایی دارای سنتیک استفاده نشده است.
• محصولاتی که کالری آنها با کاهش استفاده از کربوهیدراتهای ساده و چربی ها کمتر شده است.
• تولیداتی که با استفاده از مکمل های مجاز مانند ویتامین ها و … غنی سازی شده اند.
• محصولاتی که کیفیت آنها با استفاده از مواد فراسودمند (پروبیوتیک، سن بیوتیک و…) بهبود یافته اند.
• محصولاتی که از تکنولوژی های مدرن جهت افزایش و بهبود ارزش تغذیه ای محصول استفاده می کنند.
• محصولاتی که با استفاده از تغییر فرمول، کیفیت محصولشان در جهت ارتقا سلامت بهبود یافته است.

اهمیت آگاهی از نشان سیب سلامت
یکی از اهداف درج نشان سیب سلامت برروی بسته بندی محصولات آگاهی دادن به مصرف کننده درباره جدول تغذیه ای محصول است که در کنار این نشان به صورت یک جدول رنگی قرار گرفته است. آنچه در این جدول مشاهده می شود مقادیر انرژی، قند، چربی، اسیدهای چرب ترانس و نمک می باشد و مصرف کننده با توجه به این رنگ ها می تواند سلامت یا عدم سلامت محصول را تشخیص دهد. کالاهای که در گروه کالاهای آسیب رسان به سلامت هستند عبارتند از: فراورده های پروتئینی مانند سوسیس، همبرگر، کالباس، نوشابه های گازدار، انواع چیپس و پفک و اسنک لوازم آرایشی و بهداشتی قاچاق و غیر استاندارد و … .
هشدار تغذیه ای که اغلب از سوی سازمان غذا و دارو مطرح می شود استفاده نکردن از این محصولات یا مصرف حداقلی آنهاست و به معنای ممنوعیت استفاده از این محصولات نیست.

روش های تشخیص اصل بودن کالاهای دارای سیب سلامت
با توجه به اینکه در سالهای گذشته در راستای اجرای طرح رهگیری و کنترل محصولات سلامت محور شامل (دارو، غذا، لوازم و تجهیزات پزشکی، مکمل ها، لوازم آرایشی و بهداشتی و …) دستور نصب بر چسب هایی با عنوان سیب سلامت بر روی اجناس صادر شد تا مردم با دیدن این برچسب ها از سلامت و ایمنی آنها مطمئن شده و با اطمینان خاطر خرید کنند اما به دلایل نامعلومی این برچسب ها وارد بازار شده و دست به دست بین فروشندگان چرخید تا جایی که روی محصولات قاچاق و ناایمن هم چسبانده شد و هم اکنون نیز در برخی موارد استفاده می شوند. بنابراین مسئولین سازمان غذا و دارو اکیدا توصیه می کنند که مردم تنها به ظاهر برچسب ها اعتماد نکنند و از سایر روش ها نیز برای اطمینان خاطر از سلامت محصول نیز استفاده کنند.

یکی از روش های کسب اطمینان خاطر استعلام محصول از سامانه های قانونی می باشد. چرا که در صورت استعلام محصول تمام مشخصات مرتبط با آن شامل: نام کالا، تاریخ تولید و انقضا، نام شرکت تولید کننده یا وارد کننده آن کالا، اصل یا تقلبی بودن کالا مشخص می شود. بنابراین با توجه به ابعاد خطرناک و گسترده استفاده از محصولات تقلبی علی الخصوص در حوزه محصولات سلامت محور این سازمان با هدف تشخیص کالای اصلی از تقلبی سامانه هایی جهت استعلام محصولات راه اندازی کرده است که هرگونه عدم توجه و اهمال کاری در این زمینه ممکن است به طور مستقیم سلامت افراد را تهدید کرده و یا سلامت آنها را به خطر بیاندازد.

روش های استعلام به شرح زیر است:

1. یکی از راههای استعلام محصول، مراجعه به اینترنت و استعلام محصول از سامانه اینترنتی سازمان به آدرس www.ttac.ir است به این ترتیب که بعد از ورود به سامانه اینترنتی رو گزینه استعلام کدرهگیری کلیک کرده و با وارد کردن uid در کادر مربوطه و انتخاب گزینه جستجو منتظر نتیجه می مانند.
2. روش دوم: بعد از کسب اطمینان خاطر از عدم مخدوش یا پاره بودن برچسب قسمت مورد نظر را به دقت خراشیده تا کد ۱۶ رقمی درج شده بر روی بسته بندی محصول نمایش داده شود سپس با ارسال این کد به شماره ۲۰۰۰۸۸۲۲ پاسخی مبنی بر صحت یا عدم صحت کد ارسال شده، دریافت می کنند و چنانچه بعد از ۱۰ دقیقه پاسخی دریافت نشد باید مجدد کد را ارسال کنند.
3. همچنین افراد می توانند با مراجعه به سامانه اینترنتی سازمان غذا و دارو به آدرس ttac.fdo.gov.ir، نرم افزاری که برای کنترل و رهگیری این فراورده ها در اختیار خریداران کالاهای سلامت محور قرار داده شده است را دانلود کرده و با نصب آن بر روی گوشی های تلفن همراه از آن جهت استعلام محصولات استفاده کنند. این سامانه با نام اپلیکشن کنترل اصالت تی تک (ttac) از کافه بازار و گوگل پلی نیز قابل دانلود می باشد.